Gắn kết nghệ thuật truyền thống với du lịch

Để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, thu hút khán giả, nghệ thuật truyền thống cần gắn kết với du lịch; ngược lại để phong phú, sinh động tour và thu hút du khách, hoạt động du lịch cần sự bổ trợ từ nghệ thuật truyền thống…

Giám đốc Nhà hát Múa rối nước Thăng Long Nguyễn Hoàng Tuấn nhấn mạnh: du lịch có ý nghĩa đặc biệt đối với nghệ thuật truyền thống nói chung và với hoạt động của Nhà hát Múa rối nước Thăng Long nói riêng. Du lịch đã tạo lập cho nhà hát số lượng khán giả ổn định. Bên cạnh đó, nhà hát cũng không phụ công của ngành Du lịch và du khách khi dàn dựng nhiều vở diễn mới, hay từ đó làm cho các tour du lịch trở nên sinh động và chất lượng hơn. Cũng chính sự gắn kết đó mà mỗi tháng Nhà hát múa rối nướác Thăng Long đón gần 10.000 lượt khách quốc tế, 3.000 lượt khách nội địa, lượng khách tour chiếm 70 – 80%. Một số lượng khán giả đáng mơ ước của không ít nhà hát và cũng là mục tiêu mà nghệ thuật truyền thống hướng đến.

Trong thực tế, để đạt được mục tiêu như Nhà hát Múa rối nướác Thăng Long giữa du lịch và các nghệ thuật truyền thống khác đã từng có những cuộc “chạm ngõ”. Còn nhớ tháng Ba năm trước đã có một chuỗi chương trình văn hóa nghệ thuật mang tính khởi động cho chương trình nghệ thuật đồng hành cùng du lịch. 5 nhà hát lớn của Hà Nội tham gia là Nhà hát Tuồng Việt Nam, Nhà hát Chèo Việt Nam, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam… Các tiết mục đều được tuyển chọn kỹ lưỡng từ các nhà hát. Trước đó, Nhà hát Chèo Hà Nội dưới sự bảo trợ của Sở VH – TT và DL Hà Nội cũng từng xây dựng một chương trình riêng phục vụ khách du lịch “Trẩy hội ngày xuân” khá công phu, phối hợp nhuần nhuyễn giữa các loại hình nghệ thuật: chèo, xiếc, ca trù, quan họ… rất phù hợp với du lịch và thu hút du khách.

Tuy nhiên, sau những buổi ra mắt, hội thảo, có sự tham dự của gần một trăm công ty lữ hành; rốt cuộc Nhà hát Chèo Hà Nội cũng không đón được nhiều khán giả từ các công ty đưa tới. Nhà hát Tuồng Việt Nam đã xây dựng website Anh – Việt từ năm 2008 và lên lịch biểu diễn định kỳ 2 buổi/tuần để phục vụ khách quốc tế nhưng chỉ có rất ít du khách đến thưởng thức… Các CLB ca trù cũng lâm vào tình trạng tương tự, nỗ lực và chờ đợi. Các đơn vị nghệ thuật này cho biết, sau những khởi động cũng có một số du khách quốc tế đến, song chủ yếu chỉ là khách lẻ tự tìm đến. Các công ty lữ hành dường như vẫn chưa mấy mặn mà, đó là cảm nhận chung từ phía các nhà hát.

Về phần mình, các công ty lữ hành cũng có những băn khoăn, cái khó riêng. Đại diện một công ty lữ hành tại Hà Nội cho biết: các công ty lữ hành luôn tha thiết kết hợp với nghệ thuật truyền thống nhằm làm cho các tour du lịch trở nên phong phú hấp dẫn. Tuy nhiên, việc đưa đoàn du khách đến các điểm biểu diễn nghệ thuật lại luôn gặp trở ngại do giao thông ở Hà Nội không thuận lợi, hoặc khó khăn về bãi đỗ xe. Các chương trình chưa phong phú, chưa phù hợp với du khách nước ngoài. Đơn cử như nhiều tiết mục phần lời còn nhiều trong khi khách quốc tế đều không biết tiếng. Hoặc tiết mục còn quá dài trong khi thời gian cho mỗi tour như thế không nhiều… Đặc biệt lịch diễn của các nhà hát chưa phù hợp với các tour du lịch khi chỉ biểu diễn theo giờ, theo ngày. Các công ty du lịch thường bị động và khó xây dựng tour. Đã từng có ý kiến, các công ty du lịch mua hẳn chương trình phục vụ khách, song kinh phí không cho phép.

Theo các công ty du lịch, để đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với du khách, trước hết, các điểm biểu diễn nghệ thuật phải tự đổi mới mình bằng cách nâng cấp cơ sở vật chất, xây dựng nội dung chương trình và thời gian biểu diễn phù hợp. Đơn cử như Nhà hát Múa rối nướác Thăng Long đã ký hợp đồng với nhiều công ty lữ hành; tổ chức mời đại diện các công ty lữ hành đến, trao đổi về các giải pháp phục vụ tốt nhất; tham gia các sự kiện, hội chợ của ngành Du lịch. Về phần mình, nhà hát chú trọng đào tạo đội ngũ nghệ sỹ, có chế độ đãi ngộ phù hợp để họ yên tâm công tác và cống hiến. Trong quá trình biểu diễn, nhà hát có những điều chỉnh về nghệ thuật để khách nước ngoài hiểu, yêu thích loại hình nghệ thuật rối nước Việt Nam . Đây chính là những kinh nghiệm mà các đơn vị nghệ thuật khác có thể tham khảo, học hỏi. Điều đó có nghĩa để xây dựng một chương trình nghệ thuật phù hợp với du lịch rất cần sự bắt tay từ hai phía.