EU muốn giảm phụ thuộc vũ khí Mỹ, thừa nhận khó khăn nếu tự chủ quốc phòng

Các nước đồng minh muốn giảm phụ thuộc vào vũ khí của Mỹ, do ông Trump biểu hiện nhiều bất thường trong thời gian gần đây.

Nhiều quốc gia châu Âu, bao gồm cả Canada đang dần chuyển hướng chi tiêu quốc phòng, giảm phụ thuộc vào vũ khí Mỹ và đầu tư nhiều hơn vào ngành công nghiệp trong nước. Tuy nhiên, nhiều quốc gia thừa nhận việc chuyển hướng không thể diễn ra nhanh chóng.

Một số quốc gia châu Âu bắt đầu xem xét lại các vũ khí sản xuất tại Mỹ của họ để đánh giá mức độ sử dụng của các thiết bị này. Canada và Bồ Đào Nha xem xét lại các đơn đặt hàng máy bay chiến đấu F-35 từ Lockheed Martin trong tương lai. Liên minh châu Âu (EU) gần như đóng băng việc tài trợ các khoản vay mới từ Mỹ khi khối này vội vã tìm kiếm hàng trăm tỷ euro để xây dựng quân đội trong 5 năm tới. Trong khi đó, Canada đàm phán với EU về kế hoạch mở rộng sản xuất trong nước.

Gần đây, EU cũng công bố một chương trình vay trị giá 163 tỷ USD để giúp đẩy nhanh chi tiêu quốc phòng và mua sắm chung. Các quốc gia thành viên EU có thể sử dụng nguồn lực quốc gia của họ theo ý muốn, nhưng EU đang ưu tiên vũ khí được sản xuất trong khối.

Để đủ điều kiện nhận tài trợ, ít nhất 65% chi phí sản phẩm phải được chi tiêu trong EU, Na Uy hoặc Ukraine. Các khoản vay này chỉ dành cho các công ty quốc phòng có trụ sở tại khối hoặc các quốc gia ký kết thỏa thuận quốc phòng với Liên minh, một danh sách không bao gồm Mỹ.

Tuy nhiên, một nhà ngoại giao của EU cho biết nhiều nhà hoạch định chính sách tin rằng khối này nên giữ sáng kiến tài trợ quốc phòng cho các công ty Mỹ. "Chúng ta vẫn phải phụ thuộc vào Mỹ, bất kể mọi người nói gì, trong vòng 10 năm tới", ông nói, "chúng ta vẫn phụ thuộc vào khả năng tình báo của họ, hay các chuyến bay vận tải chiến lược nặng".

Mặc dù Châu Âu phát triển các phương án thay thế như máy bay chiến đấu, nhưng ngành công nghiệp quốc phòng ở khu vực này vẫn bị phân mảnh, không thể so sánh với quy mô khổng lồ của ngành công nghiệp Mỹ. Việc sắm sửa, đầu tư vào vũ khí trong nước có thể mất nhiều năm.

Thời gian gần đây, nhiều nước đồng minh nhận xét ông Trump hành động bất thường. Tiêu biểu, ông Trump làm đảo lộn chính sách đối ngoại của Mỹ, quan hệ gần gũi hơn với Nga, đe dọa các đồng minh NATO, thâm chí tạm dừng hợp tác với Ukraine, các đối tác truyền thống của chính quyền Washington — cũng là những khách hàng lớn nhất — đang thấy e ngại vì phụ thuộc vũ khí vào Mỹ.