Dừng dự án chậm tiến độ: Đúng luật - hợp lòng dân

LSO-Quyết định của UBND tỉnh thu hồi giấy phép 5 dự án như gỡ một nút thắt trong quá trình phát triển. Tuy nhiên cũng cần có giải pháp cho những dự án khi mà diễn biến của nó còn dở dang.

Kỳ 2: Dự án “rùa” và giải pháp

LSO-Quyết định của UBND tỉnh thu hồi giấy phép 5 dự án như gỡ một nút thắt trong quá trình phát triển. Tuy nhiên cũng cần có giải pháp cho những dự án khi mà diễn biến của nó còn dở dang.

Dự án kè sông Kỳ Cùng đang được triển khai

Trước hết chúng tôi điểm lại những nét tiêu biểu trong 5 dự án để bạn đọc tiện theo dõi và cũng là để lý giải vì sao phải thu hồi giấy phép – một điều mà có lẽ chủ đầu tư, tỉnh và cơ quan quản lý không mong đợi. 5 dự án gồm 2 dự án trồng rừng, 3 dự án đầu tư sản xuất kinh doanh nhưng đều chậm tiến độ, vi phạm luật, thiếu năng lực của chủ đầu tư. Giữa năm 2007, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Kinh tế trang trại thủy hải sản Thành Tín (Công ty Thành Tín) được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 14121000020 để thực hiện dự án trồng rừng nguyên liệu công nghiệp tại huyện Đình Lập và Bình Gia. Cây trồng được chọn là tre Điềm trúc và keo với diện tích trên 29 ngàn ha. Tổng đầu tư vốn trên 800 tỷ đồng, trong đó vốn tự có 500 tỷ, vốn vay 300 tỷ. Từ năm 2009 sẽ trồng 2.500 ha, năm 2102 sẽ nâng lên 5.000 ha. Riêng cây keo sau chu kỳ 1 từ năm 2014 sẽ trồng tiếp chu kỳ 2. Thời gian hoạt động của dự án là 50 năm. Khỏi phải nói khi các cơ quan, chủ đầu tư tuyên truyền về dự án thì người dân vui đến thế nào. Bởi họ sẽ có công ăn việc làm, sống được bằng nghề rừng ngay trên mảnh đất quê hương mình. Giấc mơ ly nông bất ly hương khiến người dân hồ hởi đón dự án như một luồng gió mới.

Bác Vi Văn Quân, người dân xã Đình Lập, huyện Đình Lập tâm sự, với những dự án nông lâm nghiệp đến với địa phương, chúng tôi không những vui mừng mà còn dốc lòng ủng hộ. Bởi họ đến đây nghĩa là giúp mình mở mang cách làm ăn mới. Không riêng gì bác Quân mà người nông dân 16 xã của nơi thực hiện dự án thuộc Đình Lập, Bình Gia cũng chung một suy nghĩ như vậy. Thế nhưng ngay sau khi được giao trên 17 ngàn ha giai đoạn 1, Công ty Thành Tín bắt đầu chần chừ trong việc nộp các khoản nghĩa vụ. Ngày 14/2/2008, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có Công văn số 284/STNMT- TNĐ về thẩm định và nộp phí đo đạc, thế nhưng sau nhiều lần kiểm tra đôn đốc, công ty vẫn chưa thực hiện xong nghĩa vụ tài chính. Trong khi đó, phía công ty báo cáo cùng người dân xã Minh Khai (Bình Gia) tiến hành trồng rừng nhưng thực chất diện tích này không nằm trong phạm vi dự án được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận. Tại huyện Đình Lập năm 2010, công ty có trồng cây keo lai theo phương pháp gieo hạt thẳng nhưng không thông qua cơ quan chuyên môn của huyện nên bị nhân dân phản ứng không cho triển khai. Có thể nói ở thời điểm đó, công ty cũng có một số cố gắng nhưng chưa thực hiện đầy đủ cam kết ban đầu.

Theo Báo cáo số 64 ngày 26/3/2013 của Sở Kế hoạch và Đầu tư, Công ty Thành Tín đã vi phạm Luật Đầu tư, 6 năm không triển khai dự án đúng tiến độ; vi phạm về Luật Đất đai vì chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục theo luật. Tuy việc không triển khai được dự án có nhiều nguyên nhân khách quan của nó, nhưng rõ nhất dự án không triển khai được đã hao tiền, tốn của doanh nghiệp, vi phạm luật và hơn thế gây mất lòng tin ở dân.

Từ dự án của Công ty Thành Tín nhìn sang các dự án khác, mặc dù mức độ khác nhau nhưng điểm chung là không triển khai dự án đúng tiến độ, năng lực đầu tư không đủ. Ông Lê Gia Thái, nguyên Giám đốc Công ty Lâm nghiệp Đình Lập nói: “Dự án bỏ quá lâu như vậy cũng có thể khẳng định rằng họ đang lãng phí tài nguyên và trái luật”. Điển hình như dự án Tổ hợp khách sạn 5 sao tại bờ Nam cầu Kỳ Cùng. Đây là một dự án khá nhạy cảm bởi nó nằm trong khu đất “vàng” với tổng diện tích sàn xây dựng lên tới 61.000 m2. Khi giải phóng mặt bằng, từ tháng 6 đến tháng 8/2011, tỉnh đã có mặt bằng sạch cho nhà đầu tư. Thế nhưng cho đến nay, chủ đầu tư chỉ có mỗi việc rào tôn xanh lại và cứ để đấy trong khi trước đó nơi đây là chỗ vui chơi công cộng làm cho bao người qua không khỏi xót xa. Trước tình hình đó tỉnh đã thúc nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ nhưng rồi cho đến thời điểm hiện nay vẫn không có gì tiến triển. Ngày 20/5/2013, tỉnh đã ra Quyết định số 674 về việc chấm dứt hoạt động và thu hồi giấy phép của dự án này. Ngay sau khi UBND tỉnh có quyết định, rất nhiều người dân đã bày tỏ sự vui mừng với sự quyết tâm của tỉnh trong việc “trảm” các dự án “rùa”. Bác Lê Viết Kim – cán bộ hưu trí, Khối 8 phường Vĩnh Trại khẳng định, tỉnh đã quyết tâm dẹp dự án chậm, điều đó mang lại niềm tin cho nhân dân. Tôi tin rằng với sự quyết tâm, vô tư ấy chúng ta sẽ có giải pháp sử dụng đất đúng, tránh gây lãng phí.

Dù sao những dự án chậm đã bị thu hồi giấy phép, vấn đề ở đây là cần có giải pháp giải quyết dứt điểm hậu quả của nó, tránh gây bức xúc trong dân, tránh gây lãng phí đồng thời tiếp tục tạo đà kêu gọi đầu tư của các nhà đầu tư có thực lực. Đầu tiên cần kiên quyết, dứt điểm việc thu hồi giấy phép đầu tư, buộc nhà đầu tư phải có nghĩa vụ tài chính xung quanh dự án, kiểm kê hiện trạng các dự án bị thu hồi, buộc hoàn thổ, trả lại hiện trạng ban đầu trước khi khai thác. Với các dự án trồng rừng cần giao lại đất cho chính quyền địa phương quản lý để kêu gọi đầu tư hoặc giao từng phần cho dân tiếp tục sản xuất tránh lãng phí. Đánh giá cụ thể thực trạng và hiệu quả của dự án để rút ra bài học kinh nghiệm trong quản lý đất đai, quản lý đầu tư cũng như các vấn đề sử dụng giống cây trồng phù hợp trong thực hiện dự án. Cũng cần chia sẻ khó khăn với nhà đầu tư nhưng không vì thế mà phá rào, lách luật gây tổn hại đến cái chung còn lớn hơn cả mọi dự án, đó là mất lòng tin của dân.

Kỳ 1: Bức tranh đầu tư những mảng màu sáng- tối

ĐÔNG BẮC