Đua F1 trong trạng thái “bình thường mới” còn khả thi?

Quyết định chính thức hủy chặng đua Công thức 1 (Formula 1 – F1) năm 2020 và năm 2021 tại Hà Nội đã nhận được sự đồng thuận cao trong xã hội, về dài hạn cần có sự đánh giá kỹ lưỡng về hiệu quả tổ chức chặng đua F1 nhất là trong trạng thái “bình thường mới” – khi các mục tiêu ưu tiên của Việt Nam đã “không đủ sức chứa” một cuộc đua đắt đỏ và tốn kém như F1 nữa.

Còn tiềm ẩn nhiều bất ổn

Nhận định chung của các tổ chức quốc tế vẫn khẳng định, Covid-19 đặt kinh tế toàn cầu trong môi trường đầy bất trắc.

Thời điểm đầu khủng hoảng, nhiều dự báo đồn đoán về sự phục hồi nhanh chóng, theo hình chữ V, với kỳ vọng các gói kích thích đủ lớn có thể giúp nền kinh tế thế giới lấy lại đà tăng trưởng. Tuy nhiên cho đến cuối năm 2020, mô hình phục hồi chữ V đã không còn được nhắc nhiều.

Khó khăn không chỉ ở những nước, những nơi chưa thể kiểm soát Covid-19, mà với cả những quốc gia được đánh giá thành công bước đầu trong xử lý đại dịch.

Triển vọng phục hồi trở nên ảm đạm hơn khi nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ vẫn loay hoay trong triển khai mục tiêu kép, vừa phải áp đặt hạn chế nghiêm ngặt để kiểm soát dịch bệnh, vừa phải khôi phục các hoạt động kinh tế.

Theo IMF, triển vọng phục hồi kinh tế thế giới còn phụ thuộc nhiều yếu tố, nhất là tiến trình phát triển, sản xuất và phân bổ vaccine ngừa Covid-19, cùng với mức độ căng thẳng địa chính trị tại nhiều khu vực…

Theo kết quả nghiên cứu của Hãng tư vấn McKinsey, đa số nhóm ngành nghề phải mất ít nhất 5 năm mới hồi phục, đặc biệt là sản xuất, dịch vụ lưu trú và ăn uống, dịch vụ giải trí nghệ thuật…

Tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng cục thống kê, năm 2020 Việt Nam có 101,7 nghìn doanh nghiệp (DN) tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 13,9% so với năm trước.

Bao gồm: 46,6 nghìn DN tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 62,2%; gần 37,7 nghìn DN ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 13,8%; gần 17,5 nghìn DN hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 3,7%.

Trung bình mỗi tháng có gần 8,5 nghìn DN rút lui khỏi thị trường, cho thấy “sức khỏe” của nền kinh tế đã bị ảnh hưởng nhất định vì dịch bệnh và cần ưu tiên cho việc phục hồi và cơ cấu nền kinh tế. Từ đây thấy môn thể thao “tỷ đô” này không còn phù hợp với Việt Nam khi dịch Covid-19 làm tiêu tan hoàn toàn những kỳ vọng về giá trị thu hút khách du lịch và quảng bá hình ảnh.

Hiệu quả không ổn định

Nếu không tính lý do đại dịch cũng đã có nhiều tiền lệ trên thế giới đã cân nhắc “dừng cuộc chơi” F1 sau khi nhận thấy các lợi ích không còn bảo đảm.

Nước Đức từng có lịch sử đua xe F1 rất tự hào với những tay đua cự phách như Michael Schumacher, Sebastian Vettel hay Nico Rosberg. Nhưng quốc gia này cũng không thể duy trì liên tục chặng đua F1 vì chi phí tổ chức quá lớn.

Gần hơn, ngay tại Đông Nam Á, Malaysia cũng từng kỳ vọng rất lớn vào cuộc đua này mang lại giá trị kinh tế to lớn. Theo nhật báo hàng đầu Malaysia – New Straits Times, quốc gia này phải bỏ chi phí khổng lồ khoảng 40-60 triệu USD mỗi năm để duy trì chặng đua.

Thế nhưng ngay cả trong tình trạng không có dịch bệnh, nguồn thu tỷ lệ nghịch với số tiền ban tổ chức Malaysia bỏ ra khiến bị lỗ ròng, dẫn đến quốc gia này đã quyết định hủy chặng đua ở Sepang International Circuit từ năm 2017.

Giới chuyên môn nhìn nhận, dù không rõ Việt Nam phải bỏ ra bao nhiêu kinh phí cho hoạt động này mỗi năm, nhưng có lẽ khó mà thấp hơn khoản tiền Malaysia đã chi ra. Nếu đúng như vậy, để hoàn tất hợp đồng 10 năm, sẽ tiêu tốn hơn nửa tỷ đô chỉ để mang về giải đua này 3 ngày một năm.

Trao đổi về hiệu quả tổ chức chặng đua F1, PGS, TS Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ nhận định, một chặng đua F1 với số tiền đầu tư lớn nhưng tương lai ít lạc quan chính là điều ta cần tránh.

Theo PGS, TS Trần Đình Thiên, hủy chặng đua dài hạn từ góc nhìn kinh tế chính là để giảm thiểu thiệt hại cho nguồn lực xã hội, nói rộng hơn nữa là cho cả nền kinh tế trong tương lai, khi Việt Nam cần tập trung ưu tiên để chữa lành vết thương do dịch Covid-19 gây ra.

Góc nhìn này được giới chuyên gia đồng thuận với quan điểm, Hà Nội cần quyết liệt để đưa ra quyết định vì lợi ích người dân. Càng chậm trễ ra quyết định, càng khiến nguồn lực dành cho việc tổ chức rơi vào cảnh bị treo, chưa được “giải thoát” để phục vụ cho mục tiêu cấp bách hơn.