Du lịch Lạng Sơn và văn hóa ẩm thực

LSO-Lạng Sơn được du khách gần xa biết đến không chỉ là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa, nhiều danh lam thắng cảnh đẹp mà còn là vùng đất của “mùa nào, thức ấy” với nhiều món ăn đặc sản, đậm đà hương vị quê hương.

Thi các mâm cỗ đẹp cúng Thần Nông trong nhiều lễ hội lồng tồng góp phần quảng bá văn hóa ẩm thực Xứ Lạng (Ảnh lễ hội lồng tồng làng Khòn Lèng, TPLS)

Thực tế cho thấy, dù tham gia loại hình du lịch nào thì du khách cũng có nhu cầu kết hợp thưởng thức các loại đặc sản ẩm thực của quê hương, địa phương đó. Cho nên, văn hóa ẩm thực sẽ là yếu tố đóng vai trò thiết yếu trong mọi hành trình du lịch. Tất nhiên đây không phải là yếu tố quyết định nhưng lại có ý nghĩa làm cho mỗi hành trình du lịch thêm thú vị, hấp dẫn, nhiều trải nghiệm hơn. Đối với du lịch Lạng Sơn, vai trò của văn hóa ẩm thức rất rõ nét, đã, đang góp phần tăng sự hấp dẫn đối với du khách.

Vốn ẩm thực của Lạng Sơn rất phong phú, nhưng được nhắc đến nhiều nhất như: lợn quay, vịt quay mác mật, thịt khau nhục, khoai môn nhồi thịt, phở chua, bánh cuốn trứng, phở Lộc Bình,… Ăn cùng với các món trên là những loại gia vị nổi tiếng đó là măng chua ngâm ớt, mác mật hoặc chanh rừng. Còn rau đặc sản có: cải ngồng, cải làn, rau bò khai, rau sau sau,.. Vào mùa măng có măng non xào lá mác mật, xào lá chanh; măng chua, nhửng măng. Các loại bánh truyền thống gồm: bánh chưng đen, coóc mò, bánh ngải, coóng phù,… Trong ngày đông giá lạnh, còn có các loại lẩu rau luôn nóng hôi hổi, ngạt ngào hương vị. Về đồ uống, nổi tiếng có rượu Mẫu Sơn được chưng cất bằng phương pháp truyền thống từ bao đời nay của đồng bào dân tộc nơi vùng núi cao Mẫu Sơn. Sẽ rất thú vị nếu sau một chặng đường dài tham quan các di tích, danh thắng, các điểm đến ý nghĩa, tìm hiểu về truyền thống lịch sử, văn hóa, được nghe giới thiệu về các món ăn, đồ uống đặc sản quê hương, du khách lại có dịp được thưởng thức các món ẩm thực đặc sản đó tại những nhà hàng ở Lạng Sơn. “Trăm nghe không bằng một thấy”, chắc chắn mỗi du khách sẽ có thêm được những cảm nhận mới. Bởi, trong mỗi đồ ăn, thức uống, trái cây đặc sản ấy còn ẩn chứa những nét văn hóa đặc trưng, là tính cách, là phong vị, là thành quả của cả một quá trình lao động sản xuất sáng tạo, rồi nét phong tục, tập quán và những tri thức dân gian quý báu mà vẫn được người dân bảo tồn, gìn giữ và duy trì từ bao đời nay. Rất nhiều du khách ngoài thưởng thức các món ăn đặc sản khi ra về còn mua làm quà cho bạn bè và người thân không có điều kiện đi du lịch. Chị Nguyễn Thị Quỳnh (Đống Đa, Hà Nội) đã đến Lạng Sơn du lịch một vài lần cho biết: Vịt quay, lợn quay của Lạng Sơn thơm ngon, rất đặc trưng với hương vị mác mật. Khi về bao giờ chị cũng mua một hai con vịt quay và các loại rau đặc sản như cải ngồng, cải làn về làm quà… Còn anh Trịnh Văn Đức (Đông Hưng, Thái Bình) đến du lịch mua sắm tại chợ Đông Kinh cho hay, anh đã được thưởng thức món lợn quay lá mác mật ăn lúc nóng và rượu Mẫu Sơn thấy rất ngon… Nhưng nếu được tham quan quy trình chế biến thì càng thú vị hơn.

Nhận thức rõ tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch cũng như những nhiệm vụ, giải pháp trong xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, các cấp, ngành của tỉnh đã luôn đẩy mạnh công tác bảo tồn, phát huy và phát triển văn hóa các dân tộc trên địa bàn. Trong đó, việc bảo tồn, phát huy tri thức dân gian hết sức được chú trọng. Tri thức dân gian của đồng bào các dân tộc tỉnh Lạng Sơn rất phong phú, từ những kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp, những bài thuốc gia truyền cho đến những phương pháp chế biến các món ăn, đồ uống đặc sản như lợn quay, vịt quay, khau nhục, lạp xường, bánh chưng đen, xôi cẩm, rượu Mẫu Sơn, … Theo đó, ngành du lịch và các nhà hàng, khách sạn đã tích cực giới thiệu các món ăn truyền thống dân tộc, trở thành nét đặc trưng riêng biệt. Nhiều cách chế biến các món đặc sản dân tộc dần được sưu tầm, chế biến đưa vào phục vụ du khách. Cùng với đó là tích cực tìm tòi, đưa thêm các món ăn đặc sản mới vào thực đơn. Đơn cử, tại khu du lịch Mẫu Sơn, ngoài các món ăn truyền thống hiện còn có thêm món cá hồi Mẫu Sơn rất thơm ngon…

Nhằm tăng cường quảng bá về văn hóa ẩm thực, nhân các hội chợ, sự kiện du lịch của tỉnh hoặc tại các tỉnh, thành khác mà Lạng Sơn tham dự thì văn hóa ẩm thực luôn là phần được quan tâm giới thiệu đậm nét. Thông qua đó giúp cho nhiều du khách biết đến và thưởng thức. Đáng chú ý, nhiều lễ hội dân gian hàng năm nhân dân còn tổ chức phần thi bày các mâm cỗ đẹp cúng Thần Nông, thi quay lợn, gói bánh chưng truyền thống… Được biết, đầu tháng 11/2013 tới đây, trong chương trình “Du lịch qua những miền di sản Việt Bắc” lần thứ V được tổ chức tại Lạng Sơn cũng sẽ có phần trưng bày triển lãm du lịch – ẩm thực đặc sắc của 6 tỉnh Việt Bắc. Đây là một hoạt động ý nghĩa, là cơ hội quảng bá của ngành du lịch và giúp cho du khách có điều kiện hiểu thêm về vốn tài nguyên du lịch, đặc biệt là văn hóa ẩm thực của các tỉnh Việt Bắc nói chung, Lạng Sơn nói riêng.

Thi gói bánh truyền thống vui hội đền Kỳ Cùng (TPLS) hàng năm

Có thể khẳng định, khám phá, thưởng thức văn hóa ẩm thực là một nhu cầu thực tế của du khách. Do vậy, cần tiếp tục quan tâm thích đáng đến vấn đề trên. Mặc dù việc quảng bá, giới thiệu văn hóa ẩm thực đã, đang được quan tâm. Song, thiết nghĩ, cần tiếp tục khuyến khích các nhà hàng tìm tòi, sưu tầm, tích cực đưa thêm nhiều món ẩm thực đặc sản quê hương vào thực đơn phục vụ du khách; nghiên cứu, tổ chức các hoạt động như hội thi, triển lãm, trình diễn về chế biến ẩm thực; tham quan các cơ sở sản xuất đặc sản quê hương; nghiên cứu xây dựng những phố chợ, góc chợ ẩm thực Xứ Lạng…