Dự án Nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận chính thức được khởi động

Tiếp sau đó, ngày 31-10, tại Thủ đô Hà Nội, Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên bang Nga đã ký Hiệp định về xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên lãnh thổ Việt Nam dưới sự chứng kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép. Cùng ngày, tại cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Na-ô-tô Can, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định, trên cơ sở nghiên cứu đề nghị của Nhật Bản, Việt Nam đã quyết định chọn Nhật Bản là đối tác hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân thứ hai của Việt Nam.

Có mặt tại thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh trong ngày công bố quy hoạch địa điểm xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, chúng tôi cảm nhận được không khí sôi động của một công trình xây dựng quy mô lớn tại nơi đây. Tại Hội nghị công bố quy hoạch địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân, tỉnh Ninh Thuận cũng đã thông báo về việc thu hồi đất, thực hiện từ năm 2010 đến hết năm 2012. Theo quy hoạch địa điểm được công bố, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 sẽ chiếm hơn 500 ha đất. Toàn bộ 153 hộ dân với 693 nhân khẩu của thôn Vĩnh Trường sẽ phải di dời để xây dựng nhà máy. Tuy nhiên, theo một cán bộ của Ban chuẩn bị đầu tư, hơn một năm nay, cả thôn Vĩnh Trường đã biến thành một công trường ngổn ngang với nhiều công trình. Người dân nơi đây đang tranh thủ kiến thiết nhà ở, đìa tôm để 'đón' đền bù.

Trao đổi ý kiến với chúng tôi, Trưởng thôn Nguyễn Thành Du và già làng Nguyễn Văn Lậy đều cho biết, dân trong thôn đã sẵn sàng chờ đón việc triển khai xây dựng nhà máy. Hồi đầu, khi mới nghe tin xây dựng nhà máy điện hạt nhân, dân trong thôn cũng hoang mang lắm. Nhưng rồi, sau nhiều cuộc hội thảo, nhiều cuộc tiếp xúc với cán bộ Ban chuẩn bị đầu tư dự án và các cán bộ của huyện, tỉnh, nhất là sáu người của thôn được đi tham quan thực tế nhà máy điện hạt nhân tại Nhật Bản cuối tháng 7, đầu tháng 8 vừa qua thì bây giờ dân đã thông hết rồi. Được giới thiệu đồ án di dân tái định cư rộng 85 ha chỉ cách nơi ở cũ có 5 đến 7 km, đầy đủ các khu chức năng để có thể chuyển đổi nghề, có trường học cho con em, rồi trạm y tế, khu vui chơi… do Sở Xây dựng lập, bà con đều thấy ưng ý lắm.

Ở thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, nơi đuợc quy hoạch địa điểm xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, không khí có vẻ trầm hơn. Ngay dưới chân đồi cát dự kiến đặt lò phản ứng của nhà máy, người dân trong thôn vẫn đang tất bật chuẩn bị đất để trồng tỏi vụ mới, các vườn nho vẫn đang xanh tốt, sum suê quả ngọt. Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hải Nguyễn Văn Lâm cho biết, thôn Thái An là thôn lớn nhất đồng thời cũng là trung tâm của xã. Thôn có tới hơn 550 hộ dân, phần lớn làm nông nghiệp, trồng hành, tỏi, ớt và nho, thuận lợi thì mỗi sào đất canh tác một năm cũng có lãi 40 đến 50 triệu đồng, cuộc sống của người dân tương đối dễ chịu. Nhờ làm tốt việc tuyên truyền, nhìn chung, bà con đều ủng hộ chủ trương xây dựng nhà máy điện hạt nhân, nguyện vọng của người dân chỉ là làm sao chuyển đến nơi ở mới có đủ đất, nước để tiếp tục làm nghề nông. Chúng tôi cũng được biết, tỉnh Ninh Thuận đang rất cố gắng trong việc chọn địa điểm tái định cư cho bà con. Điều đáng ghi nhận là, trước khi quyết định, tỉnh sẽ lắng nghe ý kiến của người dân, nhất là những người có kinh nghiệm để không chỉ có đất mà còn phải có đủ nguồn nước để bà con canh tác, vì ở đây không phải chỗ nào cũng có thể tìm được nguồn nước đủ cho sinh hoạt và canh tác.

Để có được sự đồng thuận cao của người dân trong vùng quy hoạch địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, không thể không nói tới nỗ lực của những cán bộ Ban chuẩn bị đầu tư dự án điện hạt nhân và năng lượng tái tạo. Từ Phó trưởng ban Trần Văn Luyến, người trực tiếp nằm tại Ninh Thuận, đến các cán bộ của ban như Lê Ngọc Chinh, Phạm Phương Thảo từ Hà Nội vào đều thuộc hết tên tuổi của cán bộ và người dân thôn Vĩnh Trường. Nhìn cô gái Hà Nội xinh xắn Phạm Phương Thảo thoăn thoắt leo lên đỉnh đồi

cát dẫn chúng tôi đi để giới thiệu nơi sẽ đặt lò phản ứng của Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, chúng tôi ghi nhận, các anh, chị đã không ít lần vượt hàng nghìn km để đến đây, vận động, thuyết phục bà con đồng thuận, ủng hộ chủ trương xây dựng nhà máy.

Theo kế hoạch tiến độ, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 sẽ được khởi công xây dựng năm 2014, năm 2020, tổ máy số 1, công suất 1.000 MW sẽ phát điện và năm 2024, cả bốn tổ máy với tổng công suất 4.000 MW sẽ hoàn thành. Tuy nhiên, từ nay đến ngày khởi công còn không ít việc phải làm. Không phải ngẫu nhiên mà ngay tại hội nghị công bố quy hoạch địa điểm xây dựng nhà máy, lãnh đạo huyện và tỉnh đều phải nhắc nhở bà con không tiếp tục xây dựng các công trình vì quy hoạch và quyết định thu hồi đất đều đã được công bố. Tất cả những vi phạm trong khu vực dự án đều sẽ bị xử lý và sẽ không được đền bù. Điều đáng quan tâm là, tại thôn Vĩnh Trường, không ít nhà 'đầu tư', có người mãi tận TP Hồ Chí Minh từ mấy năm nay đã đến đây, lợi dụng sự hiểu biết có hạn của người dân, mua đất, xây dựng các công trình để 'đón' đền bù. Sự phức tạp chính là từ ở những nhà 'đầu tư' này. Lo ngại của lãnh đạo địa phương về những phức tạp trong công tác thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng để xây dựng nhà máy, không phải là không có cơ sở.

Dẫu sao thì việc triển khai xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước ta cũng đã chính thức được khởi động. Với những điều đã được tận mắt nhìn thấy ở Ninh Thuận và những tín hiệu vui trong những ngày cuối tháng 10 vừa qua, tin rằng việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận sẽ được triển khai đúng tiến độ.