Đồng Phú sản xuất lúa theo hướng bền vững

Hiệu quả của dự án thử nghiệm

Chúng tôi về thôn Thượng Phúc để tìm hiểu về “Gạo Đồng Phú canh tác theo nguyên tắc hữu cơ PAMCI và phương pháp Sri không hóa chất nông nghiệp”. Trưởng thôn Lê Trọng Quỳnh là trưởng nhóm của Hội Nông dân Thượng Phúc sản xuất gạo vì sức khỏe cộng đồng, cho biết: Từ tháng 6-2012 dự án sản xuất lúa hữu cơ của Nhật Bản hợp tác với Trường đại học Nông nghiệp I (PAMCI) được triển khai thí điểm cho giống lúa Bắc Thơm 7.

Theo chị Nguyễn Thị Dư người trực tiếp thực hành trong nhóm kể: Dự án yêu cầu kỹ thuật rất cao, quy trình nghiêm ngặt, làm cỏ bằng tay, không dùng hóa chất, chỉ dùng phân chuồng, vôi, trấu ủ mục bón qua hai giai đoạn là bón thúc và bón lót, thuốc bả chuột cũng không được đánh, không được phun thuốc trừ sâu, kể cả những thửa ruộng khác cách đấy 100 m cũng cấm.

Qua thử nghiệm năm vụ sản xuất gạo sạch, đến nay giống lúa này được trồng đại trà trên 15 ha ruộng trong thôn Thượng Phúc, cho năng suất và giá trị hàng hóa hơn hẳn giống lúa trồng theo kiểu truyền thống. Năng suất lúa Bắc Thơm 7 bình quân khoảng từ 1,3 tạ đến 1,4 tạ/sào, giá bán cũng cao hơn. Nếu giá lúa Khang Dân, Q5 khoảng 6.000 đồng/kg thóc và 10.000 đồng/kg gạo, thì giá thóc Bắc Thơm 7 là 14.000 đồng/kg và từ 25.000 đến 30.000 đồng/kg gạo. Chất lượng gạo rất ngon, nên được thị trường ưa chuộng, nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh theo đơn đặt hàng. Năng suất cao, chi phí giảm đã giúp tăng thu nhập cho người dân thôn Thượng Phúc, từ chỗ chỉ đạt 18 triệu đồng/người/năm, lên hơn 25 triệu đồng/người/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo của toàn xã Đồng Phú từ 7% năm 2011, xuống còn 3%.

Những vấn đề đặt ra

Theo các chuyên gia nông nghiệp, sản xuất gạo sạch đòi hỏi quy trình rất nghiêm ngặt, môi trường trong sạch, nhưng đến nay ở thôn Thượng Phúc cơ sở hạ tầng giao thông thủy lợi chưa hoàn chỉnh. Chị Nguyễn Thị Dư: Hiện xã chưa có hệ thống thủy lợi thau rửa mương máng, hệ thống tưới tiêu đầu tư cách đây hàng chục năm đã không còn phù hợp. Mỗi lần bơm nước cho mùa vụ làm tràn ngập đường làng ngõ xóm gây ô nhiễm môi trường, chưa kể mất an toàn do kênh mương không có nắp che. Do đó hệ thống thủy lợi phải được cải tạo, xây dựng lại để lấy nguồn nước sạch thì mới làm được giống lúa mới.

Trưởng nhóm Lê Trọng Quỳnh cho biết thêm: Dự án của Nhật Bản đầu tư rất khoa học, họ tài trợ cho cả máy vi tính, hướng dẫn nông dân học cách sử dụng, biết gửi Email để chào hàng qua mạng. Tuy họ đã rút bớt người nhưng vẫn để lại cán bộ kỹ thuật kiểm tra thường xuyên. Đến nay các hộ trồng giống lúa mới đều có sổ ghi chép: Cấy ngày nào? Thửa ruộng nào? Bao nhiêu khóm? Quy trình làm gạo rất ngặt nghèo, tổ chức PAMCI chỉ cho xay xát chế biến tại nhà, lọc sạn, sàng sảy, sàng tấm, có đóng gói sản phẩm bằng bao ni-lông, có nhãn mác, ghi rõ ngày đóng gói, định lượng? Tuy nhiên thị trường tiêu thụ hiện nay chưa có đầu ra ổn định, vụ chiêm năm 2015 nhóm đã bán được 38 tấn gạo sạch. Để xây dựng được thương hiệu gạo Đồng Phú phải tốn ít nhất từ 200 đến 300 triệu đồng, xã và HTX phải dựa vào sự giúp đỡ của Trung tâm Khuyến nông, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương để tuyên truyền, quảng bá, tổ chức hội nghị nhưng đến nay vẫn chưa làm được.

Vậy là hiệu quả từ phương thức sản xuất tiên tiến thí điểm cho giống lúa mới đã được các nhà khoa học Bộ Khoa học và Công nghệ, các công ty giống cây trồng của Hà Nội đến tham quan, tổ chức các hội thảo; bà con nông dân ở đây rất cần cù chịu khó biết hướng tới phương thức sản xuất mới, nguyện vọng của người dân hiện nay là làm sao giải phóng được sức lao động, có dàn máy sấy, hệ thống kho lạnh để bảo đảm chất lượng sản phẩm.

Thiết nghĩ, Đồng Phú là vùng kinh tế hàng hóa lớn đang hình thành và phát triển của Hà Nội. Nếu được tổ chức lại sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn thì nơi đây trong tương lai sẽ là nguồn cung cấp gạo sạch và thực phẩm rất lớn cho nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng của xã hội, khai thác tiềm năng lao động, đất đai ở xã Đồng Phú và cả các xã khác trong vùng. Vấn đề đặt ra là, cơ quan khuyến nông, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương Hà Nội hỗ trợ kinh phí quảng bá cho thương hiệu sản phẩm gạo sạch Đồng Phú.