Động lực cho kinh tế nông thôn

LSO-Theo thống kê của Chi cục Phát triển Nông thôn ( Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), giá trị sản xuất của một số ngành nghề nông thôn như chế biến bảo quản nông lâm sản; sản xuất vật liệu xây dựng, đồ gỗ, mây tre đan; xây dựng, vận tải...trên địa bàn tỉnh lên đến trên 194 nghìn tỉ đồng, tạo việc làm cho gần 4.000 lao động. Đây là con số rất lớn cho thấy tầm quan trọng của phát triển ngành nghề đối với kinh tế nông thôn.

Chế biến lâm sản tại Công ty Cổ phần Thịnh Lộc Shinec – Ảnh: VŨ LÊ MINH

Xã Hải Yến, huyện Cao Lộc đã từng rất nổi tiếng với nghề trồng bông, dệt sợi, nhuộm chàm. Bà Hoàng Thị Pỉng, thôn Tồng Liền kể: ngày ấy nhìn ngón tay ai đen bóng thì có thể biết ngay đấy là người phụ nữ đảm đang, giỏi nghề nhuộm. Thế nhưng cùng với sự phát triển của xã hội, rồi thì thuốc nhuộm Trung Quốc tràn vào, vải vóc sẵn, quần áo ngày càng đa dạng…thanh niên cũng không còn nhiều người mặc đồ nhuộm chàm. Nghề truyền thống ở Hải Yến vì thế mà cũng mai một hơn 2 chục năm nay.

Nói về ngành nghề truyền thống, Lạng Sơn không phải ít. Có thể kể đến nghề dệt vải, nhuộm chàm; nghề làm hương; nghề làm ngói âm dương; nghề rèn; nghề làm cao khô… Thế nhưng cùng với sự phát triển của xã hội, các ngành nghề truyền thống không còn đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Như nghề làm hương “thổ” ở thôn Nà Phiêng và Pác Cắm, xã Đại Đồng, huyện Tràng Định chẳng hạn. Công đoạn để làm được một bó hướng rất công phu, cầu kỳ, ấy thế nhưng mang ra đến tận chợ Thất Khê cũng chỉ bán được vài trăm đồng, người dân không sống được bằng nghề, nghề truyền thống từ đó cũng không thể duy trì.

Cùng với xu hướng phát triển, các ngành nghề cũng có sự chuyển dịch. Sản phẩm nào mà thị trường có nhu cầu cao thì khu vực nông thôn cũng hình thành các ngành nghề để sản xuất sản phẩm ấy. Theo thống kê của Chi cục Phát triển Nông thôn, hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh có gần 2.000 cơ sở hoạt động trong các lĩnh vực từ chế biến và bảo quản nông lâm sản; khai thác vật liệu xây dựng; đồ gỗ, mộc dân dụng; xây dựng; dệt may; cơ khí…ở khu vực nông thôn. Mặc dù giá trị sản xuất của các ngành nghề này là rất lớn, lên tới trên 194 nghìn tỉ đồng trong năm 2013, nhưng thực chất chi phí cho sản xuất là rất lớn, lợi nhuận còn rất hạn chế.

Trong số các cơ sở sản xuất, tập trung nhiều nhất trong lĩnh vực chế biến và bảo quản nông lâm sản. Thế nhưng qua rà soát của ngành chức năng, hầu hết các cơ sở này đều có quy mô nhỏ; 100% trong số đó gặp khó khăn về vốn và thị trường tiêu thụ hẹp; 60% thiếu nguyên liệu và từ 80-95% là quản lý kém, công nghệ lạc hậu. Trong khi đó đối với lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, ngành nghề tạo ra giá trị sản xuất lớn nhất thì cũng có tới 95% là cơ sở sản xuất nhỏ, trong số đó 50-80% là quản lý kém và công nghệ lạc hậu. Chỉ điểm qua một vài con số trong phạm vi một số ngành nghề hiện nay cũng thấy giá trị sản xuất dù cao, lợi nhuận mang lại còn rất hạn chế. Trong những năm qua tỉnh đã rất quan tâm đến định hướng, chỉ đạo công tác đào tạo nghề và phát triển ngành nghề nông thôn. Bà Trần Nhàn, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển Nông thôn cho biết: hàng năm Chi cục đều phối hợp với trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc tổ chức các lớp đào tạo, nâng cao tay nghề cho lao động để phát triển ngành nghề nông thôn. Tuy nhiên đào tạo nghề chỉ là một trong những giải pháp. Trên thực tế, Lạng Sơn chưa có quy hoạch về ngành nghề nông thôn. Do đó khó cho định hướng sản xuất ngành hàng phù hợp cho từng vùng và theo nhu cầu thị trường.

Cở sở sản xuất gạch bê tông ở xã Khánh Khê (Văn Quan) tạo việc làm cho lao động nông thôn – Ảnh: THẾ BẢO

Có thể nhận thấy muốn phát triển các ngành nghề truyền thống, thì ngoài việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng về mẫu mã, thì việc gắn với du lịch để tạo nên các sản phẩm đặc trưng có ý nghĩa rất quan trọng. Trong khi đó, các ngành nghề mới rất cần những chính sách ưu đãi về tín dụng để mở rộng quy mô, hiện đại hóa công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực quản lý và trình độ lao động… Phát triển ngành nghề nông thôn có vai trò rất quan trọng, không chỉ là động lực cho kinh tế nông thôn mà còn góp phần đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng tích cực. Tạo sức bật để xây dựng nông thôn mới.

VŨ NHƯ PHONG