Ðổi mới giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu CNH, HÐH

Là người trực tiếp công tác trong ngành giáo dục, tôi nhận thấy trong những năm vừa qua, sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta đã có những chuyển biến tích cực: Ngân sách dành cho giáo dục và đào tạo nhiều hơn, quy mô giáo dục được mở rộng, công tác xã hội hóa giáo dục đã thu hút được nhiều nguồn lực đầu tư cho sự nghiệp giáo dục, cơ sở vật chất được cải thiện, trình độ dân trí cũng được nâng cao… Những thành công đó đã góp phần quan trọng vào công cuộc CNH, HĐH đất nước.

Tuy nhiên, cho đến nay, nền giáo dục và đào tạo nước ta vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế: Chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các vùng, miền; quan tâm đến phát triển số lượng nhiều hơn chất lượng; chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục chậm đổi mới và nặng về truyền thụ kiến thức một cách thụ động, người học còn chưa chủ động, sáng tạo, kỹ năng thực hành còn hạn chế chưa đáp ứng yêu cầu của sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của thông tin và tri thức. Bởi vậy, theo tôi, đổi mới giáo dục là vấn đề rất lớn và hệ trọng cần thực hiện lâu dài và được triển khai một cách đồng bộ, tập trung ở những vấn đề sau:

Thứ nhất, đổi mới chương trình đào tạo, nội dung giảng dạy. Chương trình đào tạo, nội dung giảng dạy là điều kiện tiên quyết, cơ bản nhất bảo đảm cho chất lượng của giáo dục và đào tạo. Một chương trình tiên tiến, phù hợp với thực tiễn sẽ tạo ra được một sản phẩm đạt chất lượng cao cung cấp nguồn nhân lực đáp ứng sự phát triển chung của nền kinh tế tri thức và xã hội tri thức toàn cầu hóa như hiện nay. Vì vậy, chúng ta cần tổ chức nghiên cứu, rà soát, xây dựng hệ thống chương trình đào tạo, nội dung giảng dạy phù hợp cho mọi bậc học, ngành học tránh tình trạng quá tải, nặng về lý thuyết nhẹ về thực hành, lạc hậu, chậm đổi mới, hạn chế sự sáng tạo của người học.

Thứ hai, đổi mới phương pháp dạy học trên cơ sở lấy người học làm trung tâm. Không thể tiếp tục truyền thụ kiến thức bằng sự áp đặt một chiều từ người dạy, mà phải phát huy tính chủ động, sáng tạo học tập của người học, đồng thời hướng người học tham gia vào những mục tiêu thực tế của giáo dục hiện đại: học gắn với hành. Chính những điều đó sẽ khuyến khích người học năng động trong việc tự giáo dục rèn luyện bản thân, xây dựng năng lực tư duy độc lập trên cơ sở kết hợp tư duy khoa học với phương pháp tư duy hệ thống phức hợp, có thể hoạt động linh hoạt, sáng tạo trong thế giới đan xen những cơ hội và thách thức.

Thứ ba, tăng cường giáo dục chính tư tưởng, đạo đức lối sống cho người học; nâng cao nhận thức về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, những hiểu biết và cảm thụ sâu sắc đối với những tinh hoa của truyền thống văn hóa dân tộc, khơi dậy trong sinh viên ý thức trách nhiệm đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lý tưởng thanh niên trong thời đại mới, vững tin trên con đường Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn.

Đổi mới giáo dục, đào tạo phải đồng thời với đổi mới công tác quản lý giáo dục. Cần đầu tư thỏa đáng cho hệ thống hỗ trợ dạy và học; tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo. Có cơ chế, chính sách mời các nhà giáo, nhà khoa học giỏi nước ngoài tham gia đào tạo tại các sơ sở giáo dục trong nước.