Điều tiết nước theo khung thời vụ: Giải pháp hình thành cánh đồng mẫu lớn

Thứ 4, 28/11/2012 | 10:37:00 [(GMT +7)] A A

LSO-Điều tiết nước hợp lý theo khung thời vụ không chỉ có ý nghĩa trong việc tiết kiệm nước sản xuất mà còn có vai trò rất quan trọng giúp cho việc canh tác các loại cây trồng được tiến hành đồng loạt trong cùng một thời điểm. Đây được coi là một trong những giải pháp quan trọng trong việc hình thành cánh đồng mẫu lớn. Cách làm ở xã Hưng Vũ, huyện Bắc Sơn là một trong những ví dụ điển hình. Nông dân xã Hưng Vũ, huyện Bắc Sơn chăm sóc rau vụ đôngÔng Hoàng Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Vũ nhớ lại thời kỳ cách đây hơn 10 năm: thời điểm bấy giờ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn rất bấp bênh, việc sản xuất không đồng loạt, mạnh ai nấy làm đã khiến cho trên cùng một cánh đồng mà chủng loại giống khác nhau, thời điểm gieo trồng nơi sớm, nơi muộn… chủ yếu là theo kinh nghiệm riêng biệt của từng người. Trong bối cảnh thời tiết có những biến đổi bất thường thì canh tác theo tập quán cũ gặp rất nhiều rủi ro. Trên thực tế Hưng...

Nông dân xã Hưng Vũ, huyện Bắc Sơn chăm sóc rau vụ đông

Ông Hoàng Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Vũ nhớ lại thời kỳ cách đây hơn 10 năm: thời điểm bấy giờ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn rất bấp bênh, việc sản xuất không đồng loạt, mạnh ai nấy làm đã khiến cho trên cùng một cánh đồng mà chủng loại giống khác nhau, thời điểm gieo trồng nơi sớm, nơi muộn… chủ yếu là theo kinh nghiệm riêng biệt của từng người. Trong bối cảnh thời tiết có những biến đổi bất thường thì canh tác theo tập quán cũ gặp rất nhiều rủi ro. Trên thực tế Hưng Vũ từng có những năm mất mùa do gặp hạn hoặc rét bất thường. Mặt khác, sản xuất không đồng loạt khiến cho việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh gặp rất nhiều khó khăn. Lúc đó, Ban chỉ đạo sản xuất của xã đã họp bàn, tính toán, phân tích các nguyên nhân dẫn tới tình trạng sản xuất trì trệ. Có rất nhiều nguyên nhân, một trong những nguyên nhân cơ bản được chỉ ra là việc điều tiết nước còn dàn trải, chưa hợp lý và chưa theo thời vụ.

Hồ Tam Hoa là hồ chứa duy nhất và cũng là công trình thủy lợi quan trọng nhất đối với Hưng Vũ, chủ động nước tưới cho gần 200 ha trong tổng số 260 ha đất canh tác của địa phương. Thời điểm đầu những năm 2000 trở về trước, việc điều tiết nước cho sản xuất được thực hiện khá dàn trải chưa tuân theo khung thời vụ, mà thực chất thời điểm đó khung thời vụ gieo trồng cũng chưa được đưa ra một cách cụ thể. Để khắc phục tình trạng này, Ban chỉ đạo sản xuất của xã đã được kiện toàn lại, căn cứ vào dự báo, dự tính của cơ quan chuyên môn để xây dựng khung thời vụ cụ thể của từng năm. Từ đó triển khai đến các thôn, trưởng thôn sẽ tổng hợp nhu cầu, diện tích cần tưới cho UBND xã. Qua đó có sự phối hợp chặt chẽ với cán bộ quản lý hồ thủy lợi trong điều tiết nước.

Bà Nguyễn Thị Hoa, cán bộ Xí nghiệp Khai thác các công trình thủy lợi Bắc Sơn được giao quản lý công trình thủy lợi hồ Tam Hoa cho biết: tuy có diện tích rộng, nhưng nguồn sinh thủy của hồ Tam Hoa không nhiều, trong khi đó hồ lại cung cấp nước cho cả vùng từ Hưng Vũ, Quỳnh Sơn, Bắc Sơn, Long Đống và thị trấn Bắc Sơn, nên việc điều tiết nước tập trung theo khung thời vụ có ý nghĩa quan trong trong việc tiết kiệm nước sản xuất. Ngoài việc phối hợp với xã, tổng hợp nhu cầu của từng thôn, cán bộ quản lý công trình phải thường xuyên bám, nắm tình hình trên đồng ruộng, từ đó tính toán thời điểm và thời gian xả nước một cách hợp lý nhất. Ví như ở Hưng Vũ, thì trong điều kiện này, nếu xả nước để gieo mạ thì chỉ cần xả nước trong vòng 3 ngày là đủ. Điều quan trọng là thông qua vận động, tuyên truyền, khi có thông báo xả nước là nhân dân đồng loạt ra đồng.

Từ việc xả nước theo khung thời vụ, sản xuất đồng loạt, nên cánh đồng Hưng Vũ có độ đồng đều rất cao về thời điểm gieo trồng, thu hoạch và cả chủng loại giống. Qua đó, việc chăm sóc, bảo vệ cây trồng thuận lợi hơn rất nhiều. Theo lãnh đạo UBND xã, trong nhiều năm qua, Hưng Vũ chưa có đợt sâu bệnh nào gây hại mạnh trên cây trồng. Do bám sát thời vụ, nên cơ cấu mùa vụ trên địa bàn chuyển dịch rất nhanh, đồng thời kéo theo sự chuyển dịch của cơ cấu giống và cơ cấu cây trồng. Từ chỗ độc canh cây lương thực, Hưng Vũ đã phát triển mạnh thuốc lá và rau màu. Toàn bộ lúa mùa đã chuyển sang trà sớm với các loại giống ngắn ngày, năng suất cao. Theo đánh giá của lãnh đạo Phòng NN&PTNT, tuy diện tích đất sản xuất không nhiều, nhưng đến nay Hưng vũ là một trong những địa phương sản xuất nông nghiệp phát triển nằm trong tốp đầu của huyện, cánh đồng của xã đã và đang tiến gần đến mô hình cánh đồng mẫu lớn.

Trao đổi với chúng tôi, Giám đốc Sở NN&PTNT Lê Thị Thanh Nhàn cho biết: trong sản xuất đông xuân 2012-2013, ngành đã đưa ra rất nhiều các giải pháp chuyên ngành, trong đó đặc biệt quan trọng là đưa ra lịch thời vụ gieo trồng và chỉ đạo điều tiết nước đồng loạt bám sát khung thời vụ, đây là yếu tố để sản xuất diễn ra đồng bộ, góp phần quan trọng trong việc hình thành cánh đồng mẫu lớn.

Vũ Như Phong