Điều kiện cần để bóng bàn Việt Nam vươn tầm

Giải vô địch bóng bàn quốc gia Báo Nhân Dân lần thứ 42 tranh Cúp PetroVietnam-PVCFC năm 2024 vừa kết thúc tối 7/6 tại Nha Trang (Khánh Hòa) với ngôi vô địch là những gương mặt vận động viên (VĐV) và các đội bóng quen thuộc của làng bóng bàn nước ta. Điều này cho thấy, phần lớn tay vợt chưa thể tạo nên các cuộc “lật đổ” bất ngờ và ngoạn mục khi thiếu sự đầu tư và cọ xát cần thiết.

Ở hầu hết nội dung thi đấu, các VĐV từng vô địch năm 2023 đều bảo vệ thành công tấm Huy chương vàng (HCV) họ đã giành được, các VĐV giành huy chương cũng chủ yếu nằm trong thành phần đội tuyển bóng bàn quốc gia. So với những năm trước, chiến thuật thi đấu của các VĐV có sự thay đổi rõ nét, bám sát lối chơi của các VĐV tốp đầu thế giới, đó là tận dụng tốt cú giao bóng để ăn điểm ở cú đánh, sau đó khi đối phương trả bóng phát bóng ngắn để chiếm thế chủ động, phát bóng khó không cho đối phương tấn công lại bằng những cú đánh sở trường. Dường như chiến thuật thi đấu này đã giúp các tay vợt mạnh chiếm ưu thế rõ nét, thể hiện bằng hầu hết các trận đấu đều kết thúc với tỷ số cách biệt mà rất ít các trận đấu giằng co. Nguyễn Anh Tú (Hà Nội) là VĐV thể hiện rõ nét nhất chiến thuật thi đấu này. Vốn có nền tảng kỹ thuật đa dạng nhất kết hợp với thể lực tốt, Nguyễn Anh Tú đã giành chiến thắng ở hầu hết các nội dung mà anh tham gia, giành HCV đồng đội, đôi nam nữ và đơn nam. Tú chỉ không giành được HCV ở nội dung đôi nam (đánh cặp cùng đồng đội Lê Tiến Đạt).

Giải đấu năm nay vẫn ghi nhận nỗ lực của Mai Hoàng Mỹ Trang, dù đã không còn phong độ đỉnh cao, song vẫn là đối thủ mà bất kỳ tay vợt nữ nào khi đối đầu đều phải e ngại. Ở các nội dung đơn nữ mà Mỹ Trang bị vượt qua, nguyên nhân chính là xuống sức do đó các cú đánh không còn uy lực, thiếu độ chính xác cần thiết. Việc Mỹ Trang (VĐV đang nắm giữ nhiều ngôi vô địch nhất của bóng bàn Việt Nam) thua với tỷ số 1-3 và bị loại sớm bởi tay vợt trẻ 15 tuổi cùng đội là Nguyễn Như Quỳnh chính là do sa sút thể lực và ảnh hưởng bởi chấn thương. Sau thất bại của Mỹ Trang ở nội dung đơn nữ, tay vợt đang được đánh giá cao nhất ở nội dung này là Nguyễn Khoa Diệu Khánh (Thành phố Hồ Chí Minh) đã lên ngôi vô địch. Tuy nhiên, xét về mọi yếu tố, từ kỹ thuật lẫn chiến thuật thi đấu, Diệu Khánh khó bảo vệ được ngôi đầu ở các kỳ giải sau như cách mà Mỹ Trang đã làm nhiều năm qua. Đây chính là thực tế mà tay vợt Nguyễn Thị Nga (Hà Nội) đã trải qua những năm gần đây, cho dù đã từng vô địch quốc gia năm 2018 tại Lâm Đồng sau khi đánh bại cả Mỹ Trang lẫn Diệu Khánh. Trong tốp các VĐV có khả năng vô địch đơn nữ có thể kể tới cả Trần Mai Ngọc, song đến nay tuyển thủ khoác áo đội Công an nhân dân T&T vẫn chỉ cho thấy sự nguy hiểm khi thi đấu các nội dung đánh đôi chứ chưa khẳng định được sức mạnh khi thi đấu đơn.

Trong năm 2023 và 2024, Nguyễn Anh Tú hầu như độc chiếm các ngôi vô địch đơn nam tại các giải đấu trong nước khi mà đối thủ nặng ký nhất là Nguyễn Đức Tuân (Hải Dương Long Hải) ảnh hưởng bởi chấn thương không có được phong độ thi đấu tốt nhất. Sự trở lại của Đức Tuân ở nhiều nội dung thi đấu tại Giải bóng bàn quốc gia Báo Nhân Dân lần thứ 42 mở ra hy vọng trở thành đối trọng khi tay vợt này gặp Anh Tú trong trận chung kết đơn nam. Đáng tiếc, Đức Tuân nhập cuộc chậm chạp, không phát huy được sức mạnh ở những cú đánh sở trường của mình và thua cách biệt bất ngờ 0-4. Thất bại của Đức Tuân phần lớn từ nguyên nhân tâm lý thi đấu. Nếu có một huấn luyện viên giỏi chỉ đạo trong trận đấu, Tuân có thể sớm giải tỏa được áp lực tâm lý và khi đó nhà vô địch SEA Games 31 này sẽ không bị áp đảo như vậy.

Thất bại của Đức Tuân cho thấy nhiều huấn luyện viên hàng đầu của Việt Nam chủ yếu chú trọng vào khâu đào tạo chứ không xuất hiện kịp thời hỗ trợ cho các VĐV của mình ở những thời điểm khó khăn. Nói cách khác, họ chưa có được “liệu pháp” về chiến thuật và tâm lý để VĐV của mình thi đấu tốt hơn. Thực tế cho thấy, nhiều huấn luyện viên chỉ đạo VĐV thi đấu trên sân ở giải đấu năm nay, nhưng tâm lý còn căng thẳng hơn cả VĐV. Các huấn luyện viên hàng đầu của Việt Nam ở các câu lạc bộ lớn như Công an nhân dân T&T, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Dương Long Hải, thậm chí còn không bao giờ xuất hiện trên băng ghế chỉ đạo trực tiếp. Điều này cho thấy họ chưa tự tin vào khả năng của chính mình. Thực tế là một số VĐV trẻ đang lên như Đinh Anh Hoàng, Trần Mai Ngọc... có trình độ kỹ, chiến thuật không hề thua kém các tay vợt hàng đầu, song khi thi đấu cá nhân do ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý, cho nên thành tích cá nhân chưa được như mong đợi. Thậm chí cả tay vợt hàng đầu Nguyễn Anh Tú cũng không ít trận thi đấu với tâm lý không tốt, bởi thế ảnh hưởng trực tiếp đến thành tích cá nhân.

Việc trong nhiều năm qua, các ngôi vô địch nhất là nội dung đánh đơn của bóng bàn Việt Nam chỉ tập trung ở một số ít VĐV như Mỹ Trang, Nguyễn Thị Nga, Thanh Thư… (nữ) hay Anh Tú, Đức Tuân…(nam) cho thấy khâu đào tạo của bóng bàn Việt Nam chưa được cải thiện rõ ràng. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để VĐV bóng bàn nâng cao trình độ là phải được thi đấu cọ xát nhiều, chỉ có thi đấu với những VĐV giỏi hơn mới hy vọng cải thiện thành tích cá nhân, song vì nhiều nguyên nhân, bóng bàn Việt Nam chưa thực hiện tốt việc này. Đáng tiếc, kể cả khi tập trung đội tuyển quốc gia hay ở câu lạc bộ thì các VĐV đều thiếu sự cọ xát cần thiết. Điều này lý giải cho việc ngôi vô địch thường xuyên là chỉ giành cho một số gương mặt quen thuộc.

Giải vô địch bóng bàn quốc gia Báo Nhân Dân lần thứ 42 tranh Cúp PetroVietnam-PVCFC là giải đấu đỉnh cao về chuyên môn trong hệ thống thi đấu quốc gia. Việc số VĐV, số đoàn thi đấu ngày càng tăng cao ghi nhận sự đầu tư của các địa phương cho môn thể thao này. Theo đánh giá của giới chuyên môn, việc các địa phương mới tham gia thi đấu thể hiện rõ vai trò đầu tàu của họ ở địa phương. Như đoàn bóng bàn Nghệ An tham gia giải năm nay đã góp phần rất lớn thúc đẩy phong trào bóng bàn tại địa phương. Điều này đã được rất nhiều trưởng đoàn tham dự ghi nhận và bầu chọn để giành danh hiệu: Địa phương tích cực xây dựng phong trào bóng bàn. Hay như việc VĐV của các đoàn Time City, Bà Rịa-Vũng Tàu tự bỏ toàn bộ kinh phí tham gia thi đấu chứ không được hỗ trợ như những đoàn khác đã thể hiện rõ quyết tâm thi đấu để được cọ xát, nâng cao trình độ cá nhân.

Ban Tổ chức giải cảm ơn Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí, các nhà tài trợ đã đồng hành cùng giải đấu.