Đề xuất tỷ lệ sao chép tác phẩm vào dự thảo sửa Luật sở hữu trí tuệ

Tại Hội thảo các chuyên gia cùng thảo luận và đưa ra nhiều thông tin về thực tiễn hoạt động sao chép, trích dẫn trong các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam.

Ngày 18/12, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học trong khuôn khổ đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ với chủ đề “Quyền sử dụng tự do tác phẩm qua hành vi sao chép, trích dẫn trong pháp luật về quyền tác giả, từ thực tiễn các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam,” nhằm có thêm nhiều thông tin thực tiễn hữu ích để các cơ quan chức năng hoàn thiện dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Hội thảo có sự tham dự của đại diện Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các chuyên gia về luật từ các trường Đại học, Viên nghiên cứu, công ty luật trong cả nước.

Tại Hội thảo, các chuyên gia cùng thảo luận và đưa ra nhiều thông tin về thực tiễn hoạt động sao chép, trích dẫn trong các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam. Theo Phó Giáo sư-Tiến sỹ Vũ Thị Hồng Yến, Trưởng khoa Luật thuộc Trường Đại học Sài Gòn, cần có quy định về tỷ lệ những tác phẩm được trích dẫn xét trên tổng dung lượng tác phẩm mới. Tỷ lệ này cần được quy định có tính hướng dẫn khung ở mức cao nhất, sau đó tùy các trường Đại học sẽ vận dụng tỷ lệ trong khung đó cho phù hợp với mục tiêu về chất lượng và chiến lược đào tạo của trường mình.

Còn theo Thạc sỹ Bùi Thu Hằng, Đại học Khoa học-Xã hội và Nhân văn thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, để nâng cao hiệu quả thực thi quyền tác giả trong các hoạt động khác nói chung và hoạt động dịch vụ thư viện nói riêng, trong các văn bản quy phạm pháp luật quy định, hướng dẫn về thực thi quyền tác giả cần xem xét, bổ sung thêm quy định cụ thể về sao chép tài liệu với tỷ lệ hợp lý như các nước khác trên thế giới đối với người sử dụng có mục đích học tập. Từ đó, các thư viện ở Việt Nam có thể xây dựng các chính sách dịch vụ thư viện phù hợp, đáp ứng nhu cầu thông tin của người sử dụng nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ pháp luật về quyền tác giả.

Tiến sỹ Nguyễn Thái Cường, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, qua thực tiễn áp dụng của các cơ sở giáo dục đại học, cụ thể là thư viện đã áp dụng rất thành công phương pháp định lượng trong một khoảng thời gian khá dài mang lại sự đồng thuận từ phía xã hội. Vì thế, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam có thể sửa đổi theo hướng khẳng định phương pháp “định lượng,” lúc này việc áp dụng sẽ rõ ràng hơn, tránh tình trạng mỗi trường áp dụng một tỷ lệ khác nhau như hiện nay gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng.

Việc đưa những tiêu chí định lượng này vào Luật Sở hữu trí tuệ một cách chính thức như một điều luật cụ thể là rất cần thiết. Điều này thể hiện việc thống nhất các quy định đã được áp dụng tùy nghi thực hiện từ trước đến nay thành một văn bản thống nhất có tính áp dụng chung trong các cơ sở giáo dục đại học. Các đối tượng được thụ hưởng sẽ hiểu rõ giới hạn của những quy định để áp dụng trên thực tế, từ đó hạn chế hành vi xâm phạm, đảm bảo sự cân bằng lợi ích xã hội và các chủ thể khi các quy định được áp dụng minh thị và thống nhất. Tiến sỹ Cường đồng tình với đề xuất bổ sung mục đích học tập vào ngoại lệ của quyền sao chép trong Luật Sở hữu trí tuệ mà các chuyên gia nêu tại hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết cơ quan soạn thảo dự thảo Luật Sở hữu trí tuệ tập trung vào việc cân bằng, hài hòa lợi ích giữa chủ sở hữu quyền tác giả và các bên khai thác sử dụng cũng như công chúng. Mục đích vừa bảo vệ quyền tác giả để khuyến khích các tác giả, các chủ sở hữu quyền tác giả trong việc đầu tư, nghiên cứu sáng tạo; vừa giúp công chúng, các nhà nghiên cứu, học sinh-sinh viên… có thể tiếp cận được các tác phẩm một cách hợp lý, đúng pháp luật, để tiếp tục nghiên cứu, sáng tạo.

Cục Bản quyền tác giả tiếp thu tất cả các ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo Luật Sở hữu trí tuệ trình Quốc hội. Về vấn đề quy định tỷ lệ sao chép, trích dẫn vào dự thảo Luật, bà Kim Oanh cho biết ban soạn thảo đang nghiên cứu, tính toán một tỷ lệ hợp lý để đảm bảo việc bảo vệ lợi ích của tác giả, tạo thuận lợi trong việc khai thác tác phẩm./.