Ðể quản lý và sử dụng đất có hiệu quả

Ðang có một nghịch lý, đất nhiều nơi để hoang hóa, lãng phí, trong khi người dân thiếu đất sản xuất. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là do một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác quy hoạch và sử dụng đất. Tăng hiệu quả sử dụng đất và nâng cao vai trò quản lý nhà nước về đất là nhiệm vụ quan trọng hiện nay, nhằm góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Một dự án bị bỏ hoang tại quận Cầu Giấy,TP Hà Nội.

Bài 1: Tăng hiệu quả sử dụng đất

Tận dụng đất để sản xuất

Tại thành phố Hồ Chí Minh, theo thống kê, năm 2008, giá trị sản xuất bình quân trên một ha đất canh tác mới đạt 117,5 triệu đồng, thì đến năm 2013, trên mỗi ha đất canh tác, nông dân đã sản xuất ra lượng hàng hóa trị giá 239,1 triệu đồng. Hiệu quả sử dụng đất tăng gấp hơn hai lần so với năm 2008 là kết quả bước đầu của chương trình chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp của thành phố. Thực hiện chủ trương đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, ngành nông nghiệp thành phố tiếp tục chuyển dịch mạnh theo hướng giảm dần diện tích trồng lúa năng suất thấp, bấp bênh; tăng diện tích rau, củ, quả, nhất là rau an toàn; mở rộng diện tích trồng hoa, cây cảnh; phát triển đàn bò sữa, cá sấu, cá cảnh… Ðồng thời, thành phố cũng ban hành các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ cho nông dân như: hỗ trợ lãi suất vốn vay chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, mua sắm máy nông nghiệp; tổ chức tập huấn chuyển giao kỹ thuật canh tác tiên tiến; cung cấp giống chất lượng cao; vận động, khuyến khích các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm cho nông dân… Do vậy, đến nay, chỉ tính riêng ở sáu xã cơ bản hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới đã có tới hơn 6.300 hộ nông dân thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cải tạo ruộng lúa thành các vườn trồng rau, màu, hoa, cây cảnh với diện tích hàng nghìn ha, bước đầu hình thành nền nông nghiệp đô thị hiện đại, phát triển bền vững. Thực tế cho thấy, rất nhiều hộ nông dân, diện tích đất canh tác không nhiều nhưng do biết tận dụng đất, nắm bắt nhu cầu thị trường, áp dụng các kỹ thuật canh tác tiên tiến nên vẫn có thể làm giàu từ đất.

Thủ đô Hà Nội là một trong những địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh nhất cả nước. Khảo sát ở Hội Nông dân quận Hà Ðông được biết, phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi đang trở thành một trong những phong trào thi đua trọng tâm, nòng cốt của Hội Nông dân các cấp, hiện đã thu hút được hơn 16 nghìn lượt hội viên trong quận đăng ký tham gia. Thông qua phong trào đã xuất hiện những mô hình kinh tế sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, trong đó có nhiều hộ gia đình thuộc các địa phương đất nông nghiệp đang bị thu hẹp, như sản xuất rau an toàn ở Yên Nghĩa; tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ tại Phú Lương; mô hình trồng và bảo quản nấm tại Ðồng Mai; mô hình kinh doanh dịch vụ tại Văn Quán, La Khê… Tại huyện Gia Lâm, phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi cũng luôn thu hút đông đảo hội viên tham gia. Năm 2013, có 18.524 hội viên đăng ký hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi ở bốn cấp. Trong huyện đã xuất hiện nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp cho hiệu quả kinh tế cao như: Trồng rau an toàn ở Văn Ðức, Ðặng Xá; trồng hoa ở Ða Tốn, Yên Thường; nuôi bò thịt ở Lệ Chi, Văn Ðức, nuôi bò sữa ở Trung Mầu, Phù Ðổng, Dương Xá…

Thực hiện chủ trương xóa đói, giảm nghèo, quản lý và sử dụng hiệu quả đất, chỉ trong vòng mười năm, tỉnh Hà Giang đã bố trí đưa vào sử dụng hơn 200 nghìn ha đất hoang, quy hoạch được 150 nghìn ha đất nông nghiệp, trong đó đã nâng diện tích đất trồng lúa vượt 6,3% so với chỉ tiêu. Riêng huyện Ðồng Văn đã thực hiện cải tạo, khai hoang mới được 80 nghìn ha ruộng, chuyển đất nương thành đất ruộng được hơn 65 ha, giao đất lâm nghiệp cho hơn bảy nghìn tổ chức, hộ gia đình và cá nhân; huyện Mèo Vạc đã sắp xếp, ổn định dân cư vùng biên giới cho 227 hộ, giải quyết đất sản xuất cho hơn ba nghìn hộ gia đình với kinh phí hỗ trợ hơn 15 tỷ đồng. Nhằm khai thác và sử dụng hiệu quả đất phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhất là các khu vực đất bồi, đất bãi ven sông, biển, tỉnh Quảng Ninh đã tăng cường công tác quản lý hỗ trợ nông dân khai thác, nuôi trồng thủy sản đạt năng suất chất lượng cao. Hiện toàn tỉnh có hơn 23 nghìn ha diện tích đất bãi ven sông, ven biển (chiếm 39% diện tích tự nhiên). Loại đất này có nhiều hải sản sinh sống, trong đó nhiều loại có giá trị kinh tế cao. Ðể chủ động khuyến khích phát triển nghề nuôi trồng thủy, hải sản, tỉnh đã giao cho 27 tổ chức hơn 2,5 nghìn ha và một nghìn hộ gia đình với diện tích ba nghìn ha. Sau khi được giao đất, các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã triển khai công tác quy hoạch, xây dựng các khu nuôi trồng thủy sản, khu kinh tế, góp phần nâng cao đời sống của nhân dân ở khu vực biên giới.

Mượn đất “dự án treo” để sản xuất

Thành phố Hà Nội hiện còn nhiều tổ chức sử dụng đất lãng phí, trong đó có các dự án đô thị mới bỏ hoang nhiều năm nay. Ðể tận dụng, nhiều hộ dân đã xin được mượn lại đất để tăng gia sản xuất. Tuy nhiên, việc canh tác vẫn mang tính tự phát nên hiệu quả chưa cao. Trao đổi với chúng tôi, một số hộ nông dân ở xã Vân Canh, huyện Hoài Ðức cho biết, họ có nguyện vọng đề xuất chính quyền địa phương phối hợp các chủ dự án và các cơ quan hữu quan cho phép tăng gia trên những khu đất bỏ hoang một cách “danh chính, ngôn thuận” để yên tâm trong việc đầu tư của mình. Khi nào doanh nghiệp có nhu cầu xây dựng họ xin trả lại nguyên trạng. Khác với các hộ trồng hoa màu ở xã Vân Canh, tại các dự án khu đô thị mới xã Mễ Trì, thấy việc cỏ mọc hoang, một số hộ dân đã phát triển có hiệu quả nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm. Ông Trương Văn Thời, người chuyên làm nghề cung cấp bò thịt cho các doanh nghiệp giết mổ gia súc, gia cầm ở Hà Nội đã xin phép được chăn thả bò tại các dự án đất để hoang. Nhờ những “dự án treo” lâu ngày này mà đàn bò của gia đình ông ngày càng phát triển. Thay vì trước đây mỗi tuần ông phải thuê người đi cắt cỏ cho trâu bò trong thời gian “vỗ béo” đưa vào nội thành để bán, thì nay có thể chăn thả trên những đồng cỏ hoang của những dự án chưa đưa vào sử dụng. Dọc hai bên đại lộ Thăng Long gồm các huyện Từ Liêm, Hoài Ðức, Quốc Oai, Thạch Thất, khu vực gần đây được giới kinh doanh nhà đất gọi là “nghĩa địa bất động sản” đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều khu đất hoang thuộc các dự án xây dựng chưa đưa vào sử dụng. Một số nơi, để tận dụng, nông dân đã mượn đất cải tạo, trồng rau màu. Trao đổi với chúng tôi, một số hộ dân ở Khu đô thị mới Nam An Khánh, xã An Thượng, huyện Hoài Ðức cho biết, dự án này có diện tích sử dụng đất khoảng 300 ha. Do thiếu vốn và thị trường bất động sản đóng băng nên nhiều diện tích đất nền tại đây đang để hoang hóa, lãng phí. Một số nông dân trước đây có ruộng đất đã bị thu hồi vào dự án đã đề nghị chủ đầu tư và chính quyền sở tại được phép mượn đất để trồng trọt. Ðến nay, hàng chục ha đất hoang hóa đã được nông dân khai thác hiệu quả, góp phần tăng thu nhập cho người dân. Tìm hiểu tại một số khu đô thị mới hiện đang có đất chưa đưa vào sử dụng, như Khu đô thị dịch vụ Tây Quốc Oai, ở xã Ngọc Mỹ, huyện Quốc Oai, Khu đô thị Tây Ðô, huyện Hoài Ðức, Khu đô thị Ðại Mỗ, huyện Từ Liêm, Khu đô thị mới Sơn Ðồng, thuộc các xã Di Trạch, Kim Chung và Lại Yên, huyện Hoài Ðức… người dân tại đây đều có mong muốn tổ chức, doanh nghiệp chưa có nhu cầu sử dụng đất nên cho họ mượn lại để tổ chức sản xuất, khi nào dự án hoạt động họ sẽ trả lại.

Giải quyết các tồn tại nói trên, thành phố Hà Nội đã có nhiều giải pháp, trong đó có việc đề nghị sớm đưa các khu đất đã thu hồi theo quy định vào sử dụng, nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, sử dụng đất. Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Hồng Khanh, để tăng hiệu quả sử dụng đất, nhất là giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, sử dụng đất vào mục đích kinh doanh dịch vụ, thành phố đã đề ra nhiều giải pháp đột phá như công khai toàn bộ thông tin quy hoạch, tinh giản thủ tục hành chính trong lĩnh vực quy hoạch, đầu tư xây dựng và quản lý đất, đấu thầu dự án, cho thuê đất, chuyển nhượng mục đích sử dụng đất. Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, có cơ chế hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng thực hiện dự án… Bên cạnh đó, thành phố sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra sử dụng đất của các tổ chức và xử lý nghiêm theo quy định thuê đất, nhưng chậm triển khai hoặc vi phạm Luật Ðất đai.

Ðể chống lãng phí đất, thành phố Ðà Nẵng hiện đang có sáng kiến của Hội Nông dân, đó là đứng ra mượn đất các dự án “treo” cho hội viên thiếu đất sản xuất, vận động nông dân mượn, hoặc thuê đất sản xuất, Hội làm trung gian bảo lãnh. Ðến nay, Hội Nông dân các cấp ở Ðà Nẵng đã vận động hơn 800 lượt hộ nông dân tận dụng hàng trăm nghìn m2 đất Nhà nước đã thu hồi nhưng chưa triển khai các dự án để sản xuất, nhờ đó đã giải quyết việc làm cho hơn một nghìn lao động nhàn rỗi, tạo ra thu nhập đáng kể cho người dân.

Cũng như các thành phố Hà Nội, Ðà Nẵng, tại các địa phương khác như Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Nguyên… đã và đang xuất hiện nhiều mô hình các hộ nông dân làm ăn giỏi nhờ việc thuê lại đất của các “dự án treo” để sản xuất, kinh doanh.

Theo Nhandan.vn