Đề nghị giữ nguyên tên gọi di sản để không làm thay đổi giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học của di sản

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) vừa đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, điều chỉnh và thực hiện xác định đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp có di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới; di tích quốc gia đặc biệt…

Hoạt động trên nhằm triển khai Quyết định số 571/QĐ-TTg ngày 12/3/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; Văn bản số 002/CV-BCĐ ngày 04/4/2025 của Ban Chỉ đạo về đôn đốc thực hiện các nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ Ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, trong đó đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành văn bản hướng dẫn rà soát, điều chỉnh và xác định đơn vị hành chính có di tích được công nhận, xếp hạng là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di sản lịch sử quốc gia đặc biệt của các ĐVHC thực hiện sắp xếp, tổ chức lại,… và các vấn đề khác có liên quan thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Cụ thể, những đơn vị hành chính sau sắp xếp có di sản văn hóa được công nhận, xếp hạng, ghi danh là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, di tích cấp tỉnh/thành phố (sau đây gọi chung là di tích); di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, di sản văn hóa phi vật thể trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; bảo vật quốc gia giữ nguyên tên gọi các di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, di tích cấp tỉnh/thành phố đã được công nhận, xếp hạng để không làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích cũng như giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học của di tích theo quy định của Luật Di sản văn hóa và Công ước năm 1972 về việc bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới của UNESCO. Đồng thời, cập nhật địa danh gắn với di tích theo đơn vị hành chính mới được sắp xếp.

Đồng thời, rà soát, điều chỉnh tên gọi, địa danh, địa chỉ mới của tổ chức, Ban/Trung tâm quản lý di tích có liên quan trực tiếp đến đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp. Tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa và các Điều ước quốc tế tại các Công ước của UNESCO mà Việt Nam đã ký kết liên quan đến di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.

Bảo đảm phải có tổ chức, người đại diện chịu trách nhiệm trực tiếp quản lý, bảo vệ, trông nom di tích. Không để tình trạng không có hoặc không rõ người chịu trách nhiệm trực tiếp.

Mặt khác, kiện toàn bộ máy quản lý di tích đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ di tích. Ban hành quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh thuộc thẩm quyền của đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp.

Rà soát các hồ sơ khoa học di tích được lưu trữ tại Ủy ban nhân dân cấp xã (quy định tại Khoản 2 Điều 4 Thông tư số 09/2011/TT-BVHTTDL ngày 14/7/2011 của Bộ VHTTDL quy định về nội dung hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh và Thông tư số 18/2022/TT-BVHTTDL ngày 28 tháng 12 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 09/2011/TT-BVHTTDL) để có cơ sở quản lý di tích theo thẩm quyền. Đặc biệt lưu ý thành phần Biên bản và Bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã trước sắp xếp để thống nhất quản lý về đất đai. Trường hợp không còn lưu trữ, đề nghị yêu cầu sao y từ cơ quan quản lý cấp trên.

Đối với di sản văn hóa phi vật thể, giữ nguyên tên gọi di sản để không làm thay đổi giá trị lịch sử, văn hoá và khoa học của di sản; rà soát hồ sơ khoa học của di sản để thống nhất phạm vi phân bố, lan toả của di sản để có cơ sở quản lý theo thẩm quyền. Tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam về di sản văn hóa phi vật thể và Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể của UNESCO.

Về bảo vật quốc gia, tiến hành rà soát, xác định và điều chỉnh đơn vị hành chính nơi đang lưu giữ bảo vật quốc gia so với tên đơn vị hành chính trong Quyết định công nhận bảo vật quốc gia của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với lĩnh vực văn hóa cơ sở, Bộ VHTTDL đề nghị bổ sung đối tượng rà soát là các lễ hội truyền thống đang được tổ chức tại các di tích được công nhận, xếp hạng là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di sản lịch sử quốc gia đặc biệt đang được rà soát, trừ các lễ hội truyền thống đã được UNESCO ghi danh hoặc trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, các lễ hội truyền thống này được xác định theo 02 cấp là "lễ hội truyền thống cấp tỉnh" hoặc "lễ hội truyền thống cấp xã" theo quy định tại Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29 tháng 8 năm 2018 của Chính phủ quy định về quản lý và tổ chức lễ hội.

Đối với các lễ hội truyền thống được xác định là lễ hội truyền thống cấp tỉnh tiếp tục thực hiện các thủ tục đăng ký, thông báo tổ chức lễ hội theo quy định tại khoản 2 Điều 9, Điều 12 và khoản 2 Điều 14, Điều 15 của Nghị định số 110/2018/NĐ-CP. Đối với các lễ hội truyền thống được xác định là lễ hội truyền thống cấp xã tiếp tục thực hiện các thủ tục thông báo tổ chức lễ hội theo quy định tại Điều 14, Điều 15 và Điều 17 của Nghị định số 110/2018/NĐ-CP.

Về lĩnh vực du lịch, giữ nguyên tên gọi các khu du lịch quốc gia đã được công nhận. Đồng thời, cập nhật địa danh gắn với khu du lịch theo đơn vị hành chính mới được sắp xếp. Rà soát, điều chỉnh tên gọi, địa danh, địa chỉ mới của tổ chức/ban quản lý khu du lịch có liên quan trực tiếp đến đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp.

Về trình tự, thủ tục, thẩm quyền công nhận khu du lịch cấp tỉnh tại điểm a), khoản 2, điều 27 Luật Du lịch đề nghị sửa đổi Luật Du lịch theo hướng: Cơ quan chuyên môn về du lịch cấp tỉnh lập hồ sơ đề nghị công nhận khu du lịch cấp tỉnh.