Đào tạo, nghiên cứu Vật lý và Toán học trình độ quốc tế

Chiều 29/10, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp tổ chức ra mắt hai Trung tâm khoa học dạng 2 dưới sự bảo trợ của tổ chức UNESCO: Trung tâm Vật lý Quốc tế (ICP) và Trung tâm Quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học (ICRTM).

Phát biểu tại Lễ ra mắt, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang cho biết, được thành lập dưới sự bảo trợ của UNESCO, hai Trung tâm ICP và ICRTM sẽ góp phần tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển khoa học và công nghệ, hiện thực hóa các cam kết quốc tế của Chính phủ; đồng thời tạo sự tin cậy, nâng cao uy tín, vị thế của quốc gia, giúp khoa học Việt Nam hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Trần Tuấn Anh cho biết, trong thời gian tới, hai Trung tâm sẽ có các mảng hoạt động chính gồm: Đào tạo Vật lý và Toán học trình độ quốc tế; nghiên cứu vật lý và toán học trình độ quốc tế; tư vấn cho các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia giáo dục và tuyên truyền cho công chúng về lĩnh vực Vật lý và Toán học.

Mảng đào tạo sẽ được hai Trung tâm bắt đầu thực hiện từ năm nay, với 4 hạng mục chính là: Đào tạo tài năng, nâng cao; đào tạo Vật lý và Toán học trình độ sau đại học; đào tạo sau tiến sĩ về Vật lý và Toán học, và xây dựng chương trình đào tạo, quy trình tuyển chọn, quản lý, hỗ trợ tài chính đào tạo quốc tế trình độ thạc sĩ và tiến sĩ trong lĩnh vực vật lý và toán học thông qua các chương trình, dự án nghiên cứu khoa học. Các chương trình này dành cho công dân Việt Nam và một số nước trong khu vực có nhu cầu, cũng như tại một số nước châu Phi – nơi vật lý và toán học chưa thực sự phát triển.

Về mảng nghiên cứu, hai Trung tâm sẽ tổ chức các nhóm và các đề tài nghiên cứu nhằm xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh, đạt trình độ khu vực và quốc tế, trong đó chú trọng sự tham gia của các nhà Vật lý và Toán học nước ngoài.

Đồng thời, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu Vật lý và Toán học trong khu vực và quốc tế (tổ chức hội thảo quốc tế; trao đổi khoa học trong khu vực và quốc tế; xây dựng và tham gia các chương trình, dự án nghiên cứu khu vực và quốc tế…)

Bên cạnh đó, hai Trung tâm cũng có nhiệm vụ tổ chức hoạt động hợp tác quốc tế, bao gồm: Hợp tác với Chương trình quốc tế về Khoa học cơ bản (IBSP) của UNESCO, Trung tâm Quốc tế Vật lý lý thuyết (ICTP) tại Trieste (Italia) và các tổ chức khoa học khác, tổ chức các sự kiện khoa học và chuyển giao tri thức về Vật lý và Toán học (các lớp học, hội thảo, hội nghị, semina…) phù hợp với các chương trình của UNESCO.

Ngoài ra, hai Trung tâm cũng sẽ hợp tác nghiên cứu và ứng dụng vật lý và toán học với các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước và quốc tế, trong đó đặc biệt chú ý đến các quốc gia ASEAN, châu Á – Thái Bình Dương và châu Phi. Các hoạt động hợp tác bao gồm: Trao đổi chuyên gia ngắn hạn, cử chuyên gia của Việt Nam đi dạy các lớp ngắn hạn, tham gia các hội nghị, hội thảo, đón chuyên gia và học viên của các nước đến học tập và làm việc tại trung tâm.

Hai Trung tâm cũng sẽ hợp tác với các trung tâm UNESCO dạng 2 khác trong lĩnh vực khoa học cơ bản.

Tháng 8/2017, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và UNESCO ký thỏa thuận thành lập hai trung tâm khoa học dạng hai nêu trên. Trung tâm khoa học dạng hai là loại hình các viện chuyên môn trong các lĩnh vực: Giáo dục, khoa học, văn hóa, thông tin của các thành viên UNESCO. Thời gian qua, ICP đã phối hợp Viện Vật lý hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ của mình. Về nghiên cứu Vật lý trình độ quốc tế, ICP đã xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh với 30 đề tài nghiên cứu và 32 công trình khoa học trên tạp chí quốc tế uy tín, 1 chương sách quốc tế, 5 công trình trên tạp chí quốc gia.

Về hỗ trợ đào tạo, ICP đã tổ chức 8 lớp học quốc tế, thu hút được 532 học viên với 69 học viên quốc tế; hỗ trợ 2 nghiên cứu sinh Lào hoàn thành luận án thông qua các đề tài nghiên cứu cùng với các nhóm của Viện Vật lý. Về hợp tác quốc tế, ICP đã tổ chức 11 hội nghị quốc tế lớn với sự tham gia của 2.229 đại biểu trong đó có 494 đại biểu quốc tế.

ICRTM đã xây dựng những nhóm nghiên cứu mạnh với hơn 10 đề tài nghiên cứu xuất sắc và 20 công trình khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín, 10 khóa đào tạo quốc tế; 30 đoàn công tác song phương, 25 hội thảo quốc tế với sự tham dự của hơn 300 nhà khoa học và 500 học viên. Điểm mới của ICRTM là tích cực quảng bá toán học qua các Ngày Toán học quốc tế, Ngày Sách Việt Nam, Ngày Khoa học công nghệ, các triển lãm, các bài giảng đại chúng thu hút 400 lượt tham dự, hơn 200.000 lượt xem online và 20 tin, bài trên báo chí. Hướng đến việc coi việc học tập và nghiên cứu là những công việc trong môi trường khoa học, ICRTM đã tổ chức 30 đề tài nghiên cứu sau tiến sĩ, tiến sĩ và thạc sĩ.