Đặc sắc lễ hội Phài Lừa

LSO-Lễ hội Phài Lừa, Bình Gia được tổ chức vào ngày 4/4 âm lịch, định kỳ 3 năm 1 lần, là lễ hội mang tính truyền thống. Lễ hội diễn ra tại bến đò sông Văn Mịch, xã Hồng Phong, huyện Bình Gia thu hút hàng nghìn người tham dự và trở thành tâm điểm trong hoạt động văn hoá - thể thao của cụm các xã lân cận.

Phần đua bè mảng của các thôn

Huyện Bình Gia nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh; toàn huyện có 5 dân tộc chính là: Nùng, Tày, Kinh, Dao, Hoa cùng chung sống bên nhau. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 3 di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia, đó là hang Thẳm Khuyên, Thẳm Hai và hang Kéo Lèng; các di tích lịch sử cách mạng, di tích danh thắng, di tích khảo cổ học, di tích kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng. Theo thống kê, trên địa bàn huyện duy trì 25 lễ hội dân gian; trong đó lễ hội Phài Lừa – Văn Mịch, xã Hồng Phong gắn liền với lễ hội là vùng di tích lịch sử Bến đò Văn Mịch, đồi Pò Chầu, cụm khu di tích xã Hoa Thám đã được ngành văn hoá, thể thao và du lịch phối hợp với huyện Bình Gia phục dựng từ năm 2003.

Thực chất của lễ hội Phài Lừa là những cuộc đua thuyền, bè trên sông với ý nghĩa đón thần rắn, thần thuồng luồng. Đây là lễ hội tưởng nhớ công ơn và thán phục sức mạnh phi thường của hai vị thần, diệt trừ các con vật gian ác chuyên hại người, giữ yên cuộc sống cho dân bản. Đồ tế lễ gồm bàn thờ lễ, một chiếc kiệu có tượng rắn, thịt gà, xôi, rượu. Pú Mo làm lễ tế và mời thần rắn về tham dự hội với mong muốn thần sẽ phù hộ cho người dân sức khỏe, cuộc sống sung túc. Sau lễ tế là nghi lễ rước kiệu tượng rắn từ đình làng xuống khu bãi cát bên bờ sông (đây là nơi rắn ra đi và là nơi sẽ tổ chức đua thuyền) trong tiếng gõ đều đều của trống, chiêng, thanh la. Sau cùng là lễ hội đua thuyền, dân bản kéo xuống tập trung hai bên bờ sông để chứng kiến cuộc đua tài và cổ vũ cho đội thuyền mà mình hâm mộ.

Được sự đồng ý của UBND tỉnh, năm nay, UBND huyện Bình Gia chỉ đạo Phòng Văn hoá – Thông tin phối hợp với chính quyền sở tại tổ chức lễ hội với quy mô cấp huyện vào ngày 29/4/2017, (tức ngày 4/4 âm lịch). Lễ hội được tổ chức thành 2 phần: Phần lễ là nghi thức cúng thần rắn do các thầy mo trong vùng thực hiện, sau đó là nghi thức rước thần rắn. Sau phần nghi thức, ban tổ chức tiến hành lễ khai mạc giới thiệu ý nghĩa của lễ hội; tiếp đó là phần biểu diễn văn nghệ do các nghệ nhân, nghệ sỹ không chuyên của huyện biểu diễn các tiết mục hát then, hát sli. Buổi chiều diễn ra phần hội với các hoạt động thể thao truyền thống.

Phần thi này sẽ thu hút trên 100 vận động viên của 9 thôn là những thanh niên tiêu biểu trong phong trào thể thao của xã tham gia các phần thi như: đua bè mảng của 9 đội, thi bơi, lặn bắt vịt… Kết thúc phần thi, ban tổ chức trao 15 giải thưởng cho các nội dung thi trước sự chứng kiến, cổ vũ của nhân dân.

Bà Hoàng Thị Đường, Trưởng phòng Văn hoá – Thông tin huyện Bình Gia cho biết: Năm nay, huyện tổ chức lễ hội truyền thống Phài Lừa với quy mô cấp huyện. Đây là một lễ hội văn hoá – thể thao thu hút đông đảo nhân dân tham dự. Để bảo tồn giá trị văn hoá phi vật thể của lễ hội này, trước ngày diễn ra lễ hội, UBND huyện tổ chức buổi toạ đàm với chủ đề: “Nâng cao giá trị, phương hướng bảo tồn và phát huy lễ hội Phài Lừa, xã Hồng Phong“. Cùng với công tác tổ chức lễ hội năm nay, ngành VHTTDL cùng với huyện Bình Gia sẽ hoàn chỉnh hồ sơ trình Bộ VHTTDL công nhận lễ hội Phài Lừa là di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia.

MINH TRANG