Công tác Ðảng ở ngoài nước góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Công tác đảng ngoài nước là một bộ phận công tác của Đảng, có những đặc thù riêng. Ngay từ những năm 1932 – 1938, Trung ương Đảng đã thành lập Ban Công tác hải ngoại và cử đồng chí Lê Hồng Phong làm Trưởng ban để tham mưu cho Đảng về công tác đối ngoại, xây dựng tổ chức, đặt nền móng cho công tác đảng ngoài nước. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trong lúc đất nước ta còn muôn vàn khó khăn, song Đảng ta đã sớm quan tâm cử nhiều cán bộ, đảng viên, thanh niên, sinh viên ra nước ngoài học tập, công tác nhằm tạo nguồn cán bộ cho sự nghiệp cách mạng lâu dài của đất nước. Từ năm 1951 đến 1990, chúng ta đã có 31.358 cử nhân và kỹ sư; 6.500 phó tiến sĩ (tiến sĩ) và 283 tiến sĩ khoa học được đào tạo ở nước ngoài, trong đó số cán bộ là đảng viên chiếm tỷ lệ cao. Nhiều đồng chí sau này trở thành lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước, các bộ, ban, ngành, địa phương. Nếu chỉ tính số các đồng chí là Ủy viên Trung ương Đảng từ khóa IV đến khóa X có tới 50% được đào tạo từ nước ngoài (khóa ít nhất có 36%, khóa nhiều nhất là 64,5%). Từ 1991 đến nay số cán bộ, đảng viên, lưu học sinh, lao động xuất khẩu ra nước ngoài học tập, công tác, làm việc tăng nhanh cả về số lượng và địa bàn (chỉ riêng lưu học sinh đã có 93.700 người, lao động xuất khẩu gần 40 vạn).

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đảng ngoài nước, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng ta đã ban hành nhiều chủ trương quan trọng liên quan đến công tác đảng ngoài nước như: Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Cán sự Đảng ngoài nước; công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài; tăng cường công tác đảng ngoài nước trong tình hình mới… Những định hướng trên thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Trung ương Đảng đối với công tác đảng, công tác vận động quần chúng ở ngoài nước.

Sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã đạt được những thành tựu to lớn và ý nghĩa lịch sử. Công tác đảng ngoài nước đã góp phần vào công tác đối ngoại và lãnh đạo nhiệm vụ chính trị của các cơ quan đại diện Việt Nam ở ngoài nước. Từ bước đi 'tích cực hội nhập' đến 'chủ động hội nhập' và 'hội nhập toàn diện' đã đặt cho các đảng bộ, chi bộ ngoài nước phải luôn đổi mới phương thức lãnh đạo trước yêu cầu của nhiệm vụ chính trị. Những năm gần đây, Đảng ủy ngoài nước đã chủ động phối hợp với các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và các tỉnh, thành phố, đơn vị quân đội, tập đoàn và tổng công ty nhà nước có vốn đầu tư ở ngoài nước nhằm tăng cường công tác phối hợp quản lý đảng viên, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và triển khai các hoạt động thông tin tuyên truyền đạt được những kết quả tích cực. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng với nhiều phương thức và biện pháp phù hợp đã làm cho cán bộ, đảng viên và phần lớn cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài nâng cao nhận thức về đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước; kịp thời phát hiện và kiên quyết đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch. Thông qua công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nhiều cán bộ, đảng viên đã nâng cao tinh thần trách nhiệm, khắc phục khó khăn, gương mẫu trong công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, các tổ chức Đảng thật sự là hạt nhân lãnh đạo cán bộ, đảng viên và quần chúng ở ngoài nước. Bốn năm qua, Cuộc vận động 'Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' đã được các cấp ủy và cơ quan đại diện Việt Nam ở ngoài nước khắc phục nhiều khó khăn, triển khai nghiêm túc, bước đầu đạt được kết quả rất đáng khích lệ, nhận thức trong cán bộ, đảng viên và quần chúng có nhiều chuyển biến trong học tập và làm theo. Hội thi 'Kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' đã lựa chọn được 31 thí sinh, thuộc 20 quốc gia và vùng lãnh thổ về Thủ đô Hà Nội dự Hội thi sơ khảo, trong đó có 6 thí sinh đạt giải cao vào dự thi vòng chung khảo toàn quốc. Cuộc vận động 'Sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí và sưu tầm tư liệu, hiện vật về cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác ở ngoài nước' đạt được kết quả rất đáng khích lệ, các cấp ủy ngoài nước đã tiếp nhận, thẩm định và gửi về trong nước hơn 100 tác phẩm, hiện vật, tư liệu. Riêng Bảo tàng Hồ Chí Minh cũng đã tiếp nhận, thẩm định, lập hồ sơ hơn 200 hiện vật, 20.000 trang tư liệu, hơn 100 tấm ảnh do người Việt Nam ở nước ngoài gửi tặng. Các cấp ủy ngoài nước đã làm tốt công tác phát hiện, lựa chọn, biểu dương các tập thể, cá nhân có thành tích trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Với hơn 4 triệu người Việt Nam hiện đang sinh sống, công tác, lao động, học tập ở nước ngoài, công tác đảng ngoài nước góp phần xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc và giáo dục, tuyên truyền chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Công tác vận động quần chúng luôn được các cấp ủy quan tâm, thông qua việc vận động, tập hợp xây dựng và phát triển các tổ chức đoàn, hội nhằm tập hợp sự đoàn kết, giúp đỡ bà con ổn định đời sống, hòa nhập với nước sở tại. Hầu hết các nước đã thành lập được Hội Người Việt Nam, Hội Thanh niên sinh viên, Hội Doanh nghiệp, Hội Phụ nữ và các câu lạc bộ sở thích…

Công tác đảng ngoài nước đã góp phần tích cực vào việc đấu tranh, phản bác lại các thông tin sai trái, phản động của các thế lực thù địch ở ngoài nước. Nhưng với tinh thần trách nhiệm và kinh nghiệm từ thực tiễn, phối hợp chặt chẽ với cơ quan đại diện, các cấp ủy ngoài nước đã vận dụng mọi biện pháp, tập hợp lực lượng để đấu tranh, phản bác sự xuyên tạc của các thế lực thù địch về vấn đề tôn giáo, dân chủ, nhân quyền ở một số địa bàn trọng điểm có hiệu quả rõ rệt.

Công tác đảng ngoài nước góp phần tuyên truyền, quảng bá hình ảnh và đất nước con người Việt Nam và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Đã có nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và xây dựng mối quan hệ hữu nghị với nhân dân các nước sở tại. Các cấp ủy phối hợp chặt chẽ với cơ quan đại diện, tổ chức hội, đoàn quan tâm công tác giáo dục đối với thanh, thiếu niên sinh ra và lớn lên ở nước ngoài tham gia vào các hoạt động dạy và học tiếng Việt, đầu tư phát triển kinh tế – xã hội, văn hóa giáo dục, khoa học công nghệ, nhân đạo từ thiện, ủng hộ đồng bào gặp thiên tai, hỗ trợ trẻ em nghèo tới trường, giúp đỡ đồng bào trong nước khi bị thiên tai, bão, lụt.

50 năm công tác đảng ngoài nước đã để lại những kinh nghiệm quý báu của các thế hệ cán bộ, cấp ủy ngoài nước trong quá trình xây dựng, phấn đấu và phát triển. Đó là: Kiên định lập trường cách mạng, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; hiểu và nắm vững đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong các giai đoạn lịch sử; xác định rõ nhiệm vụ chính trị của các tổ chức đảng ngoài nước, bám sát thực tiễn, dự báo nhanh, có các biện pháp chỉ đạo, lãnh đạo, tổ chức thực hiện, giải quyết kịp thời các vấn đề nảy sinh, phức tạp ở ngoài nước trong từng thời điểm và hoàn cảnh khác nhau; coi trọng xây dựng và củng cố các tổ chức cơ sở đảng, phát triển các tổ chức quần chúng trong cộng đồng người Việt Nam; nắm bắt và có thái độ kiên quyết đấu tranh, phản bác lại những quan điểm sai trái, diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch; tăng cường công tác phối hợp với các bộ, ban, ngành Trung ương; các tỉnh, thành ủy; tập đoàn, tổng công ty Nhà nước; tổ chức chính trị xã hội, đơn vị… trong việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng, tập hợp đoàn kết, xây dựng và phát triển các tổ chức đảng, tổ chức quần chúng của người Việt Nam ở nước ngoài.

50 năm nhìn lại một chặng đường lịch sử, chúng ta vô cùng vui mừng về những thành tựu trong lĩnh vực công tác đảng ngoài nước. Đó là những luận cứ khoa học, góp phần hình thành lý luận về công tác xây dựng đảng nói chung và công tác đảng ngoài nước nói riêng. Xuất phát từ thực tiễn khách quan, yêu cầu xây dựng tổ chức đảng trong thời kỳ hội nhập, sự đa dạng của các tổ chức quần chúng, cộng đồng người Việt Nam ở ngoài nước; công tác đảng ở ngoài nước góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, vì mục tiêu 'Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh'. Với những thành tích đó, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng nhiều Huân chương và phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Độc lập hạng nhất và Huân chương Hồ Chí Minh cho Ban Cán sự Đảng ngoài nước nay là Đảng ủy Ngoài nước.