Công khai, minh bạch trong quản lý thuế

Theo thống kê chưa đầy đủ, nước ta hiện có khoảng năm triệu hộ kinh doanh hoạt động trong các lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ, đóng góp một phần đáng kể vào khu vực kinh tế cá thể đang chiếm tới gần một phần ba GDP hằng năm. Một bộ phận hộ kinh doanh có quy mô không hề thua kém doanh nghiệp (DN) với doanh thu mỗi năm lên đến hàng tỷ, thậm chí hàng chục tỷ đồng, nhưng lại không muốn chuyển đổi sang hình thức DN. Một trong những lý do cơ bản là quản lý thuế đối với hộ kinh doanh “dễ thở” hơn nhiều so với quản lý thuế đối với DN.

Chính vì vậy, để đạt mục tiêu đến năm 2020 cả nước có ít nhất một triệu DN hoạt động, một mặt, cần tạo điều kiện để hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi và đăng ký hoạt động theo Luật DN; mặt khác, phải cải cách quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, công bằng và chống thất thoát, tăng số thu cho ngân sách nhà nước. Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cần cải cách theo những định hướng sau: Đơn giản hóa các thủ tục hành chính, thủ tục tài chính – kế toán, trong đó có thủ tục hành chính thuế và kế toán thuế đối với DN nói chung, DN nhỏ và vừa nói riêng để hộ kinh doanh có điều kiện giảm chi phí khi chuyển đổi từ mô hình hộ kinh doanh sang mô hình DN. Theo khảo sát, chi phí tăng lên khi chuyển sang DN là rào cản lớn nhất khiến không ít hộ gia đình kinh doanh e ngại. Bên cạnh đó, cần siết chặt các quy định về hóa đơn chứng từ trong sản xuất kinh doanh nhằm khắc phục các kẽ hở thường được các hộ kinh doanh lợi dụng để trốn, lậu thuế. Tình trạng mua bán không hóa đơn chứng từ đi đôi với thanh toán bằng tiền mặt không chỉ khiến cho việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khó khăn mà còn vi phạm lợi ích của khách hàng, nhất là khi có các khiếu nại và tranh chấp liên quan hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thu hẹp khoảng cách giữa quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và quản lý thuế đối với DN theo hướng đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho DN, đồng thời siết chặt hơn quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Trước hết cần khắc phục tình trạng có tới 70% số hộ kinh doanh thường có thỏa thuận về mức thuế khoán với cơ quan thuế do quy định về mức thuế khoán cố định. Mặc dù cơ quan thuế đã có một số biện pháp nhằm hạn chế tình trạng này như ấn định doanh thu để tính mức thuế khoán hằng năm được thực hiện theo sự khảo sát của cơ quan thuế, tham vấn ý kiến của hội đồng tư vấn thuế cấp xã, được lấy ý kiến người dân và công bố công khai để các hộ kinh doanh tự giám sát lẫn nhau, nhưng do phần lớn hộ kinh doanh thường không có hóa đơn chứng từ mua bán, được tự kê khai đóng thuế cho nên thất thu thuế là khó tránh khỏi. Rõ ràng, ngành thuế cần hoàn thiện quy trình quản lý thuế khoán đối với hộ kinh doanh nhằm xây dựng mức thuế khoán sát với thực tế hơn nữa, chống thất thu ngân sách nhà nước, đồng thời tăng cường chế tài xử lý những trường hợp thỏa thuận giữa hộ kinh doanh với cán bộ thuế nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế.

Thực tế, việc công khai, minh bạch trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh còn rất hạn chế. Đó chính là môi trường dung dưỡng cho sự thông đồng phi pháp giữa hộ kinh doanh với cán bộ thuế thoái hóa biến chất, đồng thời làm giảm hiệu quả của sự giám sát lẫn nhau giữa các hộ kinh doanh và giám sát của xã hội. Đẩy mạnh cải cách quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cần thực hiện song song với triển khai Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa, xây dựng tổ chức bảo vệ quyền lợi của các hộ kinh doanh, phát triển mô hình đại lý thuế dành cho DN siêu nhỏ với mức chi phí hợp lý để sẵn sàng cung cấp dịch vụ kế toán, khai thuế cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành DN…

Theo Nhandan