Cộng đồng quốc tế lo ngại về tình hình nhân đạo tại Yemen

Quan ngại trước tình hình bạo lực ngày càng leo thang do quân nổi dậy Houthi gây ra trong nhiều khu vực của Yemen và sự xuống cấp nhanh chóng của tình hình nhân đạo tại quốc gia này, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ngày 14/4 đã thông qua nghị quyết áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với Houthi và các lực lượng địa phương khác của cựu Tổng thống Yemen Abdullah Saleh.

Một gia đình người dân Yemen chạy trốn khỏi các cuộc xung đột (Ảnh: UN)

Trong nghị quyết vừa được thông qua với 14 phiếu thuận và 1 phiếu trắng (Nga), các thành viên của Hội đồng Bảo an lên án “mạnh mẽ nhất các biện pháp đơn phương thực hiện bởi các phần tử nổi dậy Houthi”, đồng thời yêu cầu Houthi phải ngay lập tức rút khỏi những khu vực mà họ vừa chiếm được, trong đó có cả thủ đô Sanaa, theo như Hội đồng đã yêu cầu trước đó.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cũng yêu cầu các phần tử nổi dậy Houthi bình thường hóa tình hình an ninh ở thủ đô và các tỉnh thành khác, từ bỏ kiểm soát các cơ quan chính phủ và an ninh, thả tự do vô điều kiện và không gây tổn thương cho tất cả những người bị quản thúc tại nhà hoặc bị giam giữ tùy tiện.

Hội đồng Bảo an kêu gọi tất cả các bên tại Yemen, đặc biệt là quân nổi dậy Houthi, kiềm chế “mọi hành động đơn phương có thể gây nguy hiểm cho quá trình chuyển đổi chính trị tại Yemen”.

Hội đồng cũng kêu gọi tất cả các bên của Yemen “chọn con đường đối thoại và tham vấn để giải quyết những khác biệt, chấm dứt sử dụng bạo lực đối với các mục đích chính trị và tránh những biện pháp khiêu khích và đơn phương gây nguy hiểm cho quá trình chuyển đổi chính trị”.

Mặt khác, Hội đồng Bảo an quyết định “tất cả các nước thành viên phải ngay lập tức có những biện pháp cần thiết để ngăn chặn việc cung cấp, bán và chuyển trực tiếp hoặc gián tiếp ủng hộ cho Ali Abdullah Saleh, Abdullah Al Hakim Yahya, Abd al-Khaliq al -Huthi” vũ khí và trang thiết liên quan dưới mọi hình thức.

Các thành viên Hội đồng Bảo an cũng kêu gọi tất cả các nước thành viên, đặc biệt là các quốc gia láng giềng của Yemen, tiến hành thanh sát trong lãnh thổ của họ, bao gồm cảng biển và sân bay, tất cả hàng hóa tới Yemen.

Lệnh trừng phạt vừa được thông qua cũng có hiệu lực với những người ủng hộ chủ chốt của Houthi, bao gồm cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh và người con trai cả của ông này là Ahmed, từng là tư lệnh lực lượng Vệ binh Cộng hòa tinh nhuệ.

Sau khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua nghị quyết áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với Houthi, lực lượng đang kiểm soát phần lớn lãnh thổ Yemen này đã chỉ trích quyết định trên hỗ trợ “sự gây hấn”. Thông qua một bản tin trên kênh truyền hình riêng, nhóm chỉ huy lực lượng Houthi cũng đã kêu gọi người dân Yemen tập hợp và biểu tình phản đối nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Trong khi đó, người phát ngôn liên quân Arab do Saudi Arabia đứng đầu, Chuẩn tướng Ahmed al-Assiri đã hoan nghênh lệnh cấm vận vũ khí của Liên hợp quốc đối với quân nổi dậy Houthi, gọi đây là “chiến thắng dành cho người Yemen” cũng như sự bổ trợ cho chiến dịch quân sự chống Houthi của liên quân.

Cũng trong ngày 14/4, Cao ủy Liên hợp quốc về quyền con người Zeid Ra'ad Al Hussein đã một lần nữa nhấn mạnh rằng tất cả các bên của Yemen đều có nghĩa vụ nhanh chóng tiến hành điều tra về các vụ tấn công gây thương vong cho các thường dân theo luật quốc tế về quyền con người và luật nhân đạo quốc tế.

Theo Cao ủy Liên hợp quốc về quyền con người (OHCHR), ngoài hàng trăm máy bay chiến đấu, ít nhất 364 thường dân đã thiệt mạng kể từ ngày 26/3 đến nay ở Yemen, trong đó có ít nhất 84 trẻ em và 25 phụ nữ. Khoảng 681 thường dân bị thương. Hàng chục tòa nhà công cộng, bao gồm cả các bệnh viện, trường học, sân bay và nhà thờ Hồi giáo, đã bị phá hủy trong những cuộc không kích, đánh bom và tấn công khác. Tuần trước, các cuộc tấn công đường phố xảy ra nhiều hơn ở các khu vực đông dân cư, đặc biệt là ở Aden, giữa các nhóm vũ trang có liên quan đến Tổng thống Abd Rabbo Mansour Hadi và nhóm liên quân giữa Houthis và cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh. Cũng có báo cáo về việc tuyển mộ trẻ em để chiến đấu ở Aden và Mareb Dhale.

“Mỗi giờ, chúng tôi đều nhận được báo cáo và tài liệu thực sự đáng lo ngại và đau buồn về tác động của các cuộc xung đột đối với sự sống của con người và những cơ sở hạ tầng dân sự” – Cao ủy cảnh báo trong một thông cáo báo chí phát hành tại Geneva.

“Thống kê nặng nề về số lượng người dân thường bị thương vong cần được làm rõ với tất cả các bên trong cuộc xung đột (…). Các bên trong cuộc xung đột phải bảo đảm rằng luật nhân đạo quốc tế và luật quốc tế về quyền con người phải được tôn trọng đầy đủ và các dân thường được tôn trọng. Bất kỳ vi phạm luật pháp quốc tế nào bị cáo buộc đều phải được khẩn trương điều tra để bảo đảm các quyền của nạn nhân và sửa chữa, bảo đảm rằng sự cố như vậy không tái diễn” – ông nói thêm.

Ngoài ra, ông Zeid Ra'ad Al Hussein cũng khẳng định rằng các bên trong cuộc xung đột phải dùng mọi biện pháp có thể để tránh đặt các mục tiêu quân sự trong khu vực đông dân cư và làm mọi thứ có thể để bảo đảm rằng người dân và các đối tượng dân sự được bảo vệ khỏi sự nguy hiểm của các hoạt động quân sự.

Theo OHCHR, trong những ngày gần đây, nhiều cuộc không kích của lực lượng liên quân tấn công vào các khu dân cư và nhà ở dân sự ở Amran, Taiz, Ibb, và Aljawf và Sa'da. “Tất cả các cuộc tấn công phải được các lực lượng liên minh điều tra kỹ lưỡng và minh bạch” – ông Zeid cho biết, đồng thời nói thêm rằng các bệnh viện và xe cấp cứu phải được bảo vệ chống lại các cuộc tấn công và phải hoạt động trong mọi thời điểm. “Các cuộc tấn công có chủ ý nhằm vào bệnh viện hoặc xe cứu thương được sử dụng cho mục đích y tế là một tội ác chiến tranh”.

Cao ủy Liên hợp quốc về quyền con người nhấn mạnh người dân Yemen từ lâu đã chịu đựng quá nhiều đau khổ và sẽ mất nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ, để chống lại các ảnh hưởng tai hại của cuộc xung đột gây ra đối với thường dân nước này. Thêm vào đó, ông Zeid Ra'ad Al Hussein cũng kêu gọi tất cả các bên tham gia đàm phán kết thúc nhanh chóng các cuộc đấu tranh đổ máu và tàn phá ở Yemen.

Theo CPV