Chuyện về gia đình giữ “hồn văn hóa” dân tộc

(LSO) – Bằng sự đam mê làn điệu hát then, đàn tính, các thành viên trong gia đình anh Lương Thanh Hải, chị Hoàng Thị Thúy (khu 4, thị trấn Na Sầm, huyện Văn Lãng) đã bảo tồn, gìn giữ và phát huy tốt những giá trị văn hóa dân tộc Tày, Nùng tỉnh Lạng Sơn.

Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi khi đặt chân vào căn nhà nhỏ của gia đình anh Hải, chị Thúy là một không gian bao trùm các nét văn hóa của dân tộc như: đàn tính, những bộ áo tràm, cuốn sổ ghi chép những bài hát then cùng hàng loạt bằng khen, giấy khen, huy chương từ các hoạt động văn hóa được trưng bày hòa cùng âm thanh của làn điệu then, tiếng đàn tính vang vọng trong phòng khách.

Đều là người dân tộc Tày, Nùng sinh ra ở xã Kim Đồng, huyện Tràng Định và xã Nam La, huyện Văn Lãng nên từ nhỏ, anh Hải và chị Thúy đã được nghe các bà, các mẹ, các chị của mình hát then, gẩy đàn tính. Năm 1992, hai anh chị kết hôn, đến với nhau không chỉ bằng tình yêu đôi lứa mà có cả sự đam mê hát then, đàn tính.

Các thành viên gia đình anh Hải, chị Thúy gẩy đàn tính, hát bài then cổ “Cằm then slắng én”

Chị Thúy kể: Những lúc rảnh rỗi, vợ chồng tôi thường nghe các nghệ nhân hát then qua đài rồi tự tập hát, tập đàn. Cứ thế, càng ngày, chúng tôi càng đam mê hát then và có thể tự đàn, hát lưu loát nhiều bài then thông thường và then cổ, giai điệu khó.

Bằng niềm đam mê của mình, vợ chồng anh chị đã truyền dạy hát các làn điệu dân tộc cho 2 con gái từ khi các cháu lên 6 tuổi. Đến nay, các con của anh chị cũng thuộc làu nhiều làn điệu then, sử dụng thành thục đàn tính và tham gia biểu diễn các chương trình văn hóa văn nghệ của trường, địa phương, huyện, tỉnh tổ chức và đạt nhiều giải thưởng cao. Điển hình như cô con gái lớn Lương Hoàng Như (sinh năm 1993) đạt giải A cuộc thi Giai điệu tuổi hồng tỉnh Lạng Sơn và được chọn tham gia Liên hoan toàn quốc năm 2008; đạt giải C Liên hoan tuyên truyền văn hóa tỉnh Lạng Sơn năm 2009 với tiết mục hát then, đàn tính… Con gái thứ hai Lương Hoàng Như Mai (sinh năm 2008) đạt giải ba tiết mục hát then tại Cuộc thi Đồ Rê Mí tỉnh Lạng Sơn lần thứ IV năm 2017…

Trải qua gần 30 năm gắn bó, ngoài tình yêu, các thành viên trong gia đình anh Hải, chị Thúy còn gắn kết với nhau bằng sự đam mê làn điệu dân ca. Đến nay, 4 thành viên trong gia đình anh chị thuộc lòng, hát trôi chảy hơn 100 bài hát then, phong slư, lượn của dân tộc Tày, Nùng các tỉnh: Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang… Những năm qua, các thành viên trong gia đình đã tham gia gần 60 chương trình, liên hoan, biểu diễn, giao lưu nghệ thuật trong, ngoài tỉnh, đạt nhiều huy chương vàng và giải thưởng cao cùng bằng khen, giấy khen của các cấp, ngành trong tỉnh trao tặng.

Các thành viên trong gia đình anh Hải, chị Thúy còn tích cực truyền dạy hát then, múa chầu, gẩy đàn tính cho trên 150 hội viên phụ nữ, học sinh trên địa bàn huyện. Bản thân chị Hoàng Thị Thúy đang được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xét tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể ở loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian: hát then – đàn tính.