Chuyện của người lính pháo binh ở mặt trận Điện Biên Phủ năm xưa

– “Chín năm làm một Điện Biên/Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng” (Tố Hữu). Mỗi khi nhớ lại câu thơ trên là ông lại thấy vinh dự và tự hào mình là người được góp phần làm nên “thiên sử vàng”này.

Ông là Nguyễn Tịnh, thôn Dốc Mới, xã Sơn Hà, huyện Hữu Lũng. Sinh năm Canh Ngọ (1930), năm nay ông đã 93 tuổi. Tuy đã ở tuổi đại thọ nhưng ông còn cường tráng lắm, đi lại nhanh nhẹn, ăn được, ngủ được, trí tuệ còn minh mẫn. Dạo này ông thường đi chơi thăm thú bà con trong xóm, ngoài làng, thỉnh thoảng lại mời bạn bè thân thiết đến chơi.

Cựu chiến binh Nguyễn Tịnh

Lần này tôi đến chơi với ông đúng vào dịp kỷ niệm 69 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” nên phần lớn thời gian tôi được nghe ông kể về “những năm tháng không thể nào quên” của cuộc đời ông. Rót nước mời tôi uống xong, ông hào hứng kể: Năm 1950, vừa tròn 20 tuổi tôi gia nhập quân đội, được biên chế vào đại đội pháo mặt đất 45 ly, thuộc trung đoàn 45, đại đoàn 351. Địa bàn hoạt động của đơn vị tôi là vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ. Tôi đã được tham gia chiến đấu nhiều trận lớn nhỏ, đặc biệt là chiến dịch Hà – Nam – Ninh (1951) và chiến dịch Hòa Bình (1952). Giữa năm 1953 cùng với trên 100 chiến sĩ khác, tôi được cử sang Trung Quốc nhận viện trợ vũ khí (pháo mặt đất 105 ly), thời điểm đó loại vũ khí này đã vào loại hiện đại nhất của bộ đội ta.

Gần 3 tháng ở Trung Quốc, được các chuyên gia kỹ thuật quân sự bạn kèm cặp, hướng dẫn sử dụng và quản lý “voi” (chiến sĩ pháo binh thường gọi loại pháo to là “voi”). Cuối năm 1953 chúng tôi nhận bàn giao và đưa pháo về. Đến biên giới vì đường xá hiểm trở, phải qua nhiều sông, suối và đèo dốc không thể kéo pháo được nữa nên chúng tôi phải tháo rời từng bộ phận của pháo ra cho từng người, từng tốp vác, khiêng… Qua một số tỉnh, một số vùng, ở đâu cũng rừng, cũng núi trùng trùng điệp điệp, núi tiếp núi, đèo tiếp đèo. Đến địa phận tỉnh Phú Thọ thì dừng lại ở một khu đồi cọ để bảo dưỡng và lắp ráp lại đồng bộ cho pháo.

Rời Phú Thọ, hành quân ít ngày nữa là đến tỉnh Lai Châu. Từ đây đến Điện Biên Phủ không còn xa nữa, nhưng lại là đoạn đường khó khăn nhất đối với cánh pháo thủ chúng tôi. Nhiều đèo lắm dốc, có con dốc cao đến 60 – 65 độ, không những vừa phải kéo pháo, vừa phải cùng với lực lượng thanh niên xung phong sửa chữa và mở rộng đường cho pháo “đi”. Để hoàn thành đúng thời hạn, chúng tôi phải làm việc mỗi ngày 12 – 13 giờ liền. Gay nhất là vấn đề dụng cụ, chúng tôi phải chia thành nhiều kíp, thực hiện khẩu hiệu: “Người nghỉ, dụng cụ không nghỉ!”; dụng cụ không đủ, có chỗ phải lấy đá đập đá, lấy vỏ bom cắt đôi làm vồ nện đất.

Muốn phá đá nhanh, phải dùng mìn. Để giữ bí mật, chúng tôi đặt sâu trong vách đá những lượng thuốc nhỏ, chờ khi nào pháo địch bắn mới cho nổ mìn. Ban đêm đốt đuốc làm đường, máy bay đến phải tắt đuốc, công việc phải chậm lại rất lâu. Anh em nghĩ ra “hố giấu đuốc” đào rải rác cạnh nơi làm việc. Có tiếng máy bay thì cho đuốc vào hố đậy nắp lại. Máy bay đi, lấy đuốc ra khua khua vài vòng lửa lại bùng lên. Có những đoạn dùng đuốc không tiện phải cho người cầm vải trắng đi trước làm hoa tiêu dẫn đường.

Pháo đã được kéo tới đích đúng kế hoạch, chúng tôi lại ngụy trang, lại đào hầm cho pháo “ở” và chờ lệnh nhả đạn. Hồi hộp vô cùng.

Vào 17 giờ ngày 13/3/1954, trận mở màn chiến dịch bắt đầu. Pháo yểm trợ rất hiệu quả cho bộ binh, nã vào mục tiêu, bão lửa rung trời chuyển đất của quân ta trùm lên cứ điểm mà địch khoác lác nói là “Pháo đài không thể công phá nổi”. Đến ngày 17/3, quân ta nhanh chóng tiêu diệt trung tâm đề kháng Him Lam và toàn bộ phân khu phía Bắc.

Kết thúc đợt thứ nhất, chúng tôi lại được lệnh di chuyển chiếm lĩnh trận địa cho các đợt chiến đấu tiếp theo…