Chủ tịch Quốc hội: Nên quy định người 75 tuổi hoặc thấp tuổi hơn không có lương hưu được trợ cấp xã hội

Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với việc giảm thời gian tối thiểu để được hưởng lương hưu xuống còn 15 năm.

Ngày 20/9, tiếp tục phiên họp thứ 26, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến (lần 2) về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Tán thành đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội

Thay mặt cơ quan thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày báo cáo một số ý kiến của Thường trực Ủy ban Xã hội về việc tiếp thu, giải trình dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi).

Về nội dung được dư luận quan tâm đó là số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, Chủ nhiệm Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với việc giảm thời gian tối thiểu để được hưởng lương hưu xuống còn 15 năm và thấy rằng việc bảo đảm số năm tối thiểu tham gia BHXH mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ để được hưởng chế độ hưu trí tối thiểu đầy đủ mà còn phải bảo đảm cả điều kiện về tuổi nghỉ hưu. Quy định giảm số năm đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí sẽ hấp dẫn người lao động hơn, tỉ lệ bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH sẽ tăng trong trung và dài hạn. Từ đó tạo điều kiện cho người lao động nhiều tuổi có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH, cải thiện tính công bằng. Việc điều chỉnh giảm số năm tối thiểu đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu lần này là thực hiện theo tinh thần của Nghị quyết số 28. Ngoài ra, nếu giảm số năm đóng BHXH đối với nam từ 20 năm xuống 15 năm, mức hưởng tiền lương tối thiểu (mức sàn) đối với đối tượng này chỉ còn 33,75% so với mức lương đóng BHXH, nếu đóng BHXH 20 năm sẽ là 45% như hiện hành; đối với nữ là 15 năm và mức hưởng 45% như hiện hành. Điều này phù hợp tờ trình và hồ sơ dự án luật khi giới hạn phạm vi sửa đổi lần này vẫn giữ nguyên công thức tính lương hưu.

Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội, việc điều chỉnh giảm thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ hưu trí với mức tối thiểu là cần thiết. Từ đó khuyến khích người lao động có quá trình tham gia BHXH không liên tục bảo lưu thời gian, chờ nhận lương hưu khi đến tuổi quy định, tạo cơ hội giữ người lao động ở lại trong hệ thống BHXH. “Cho dù trong trường hợp khi hưởng mức lương hưu tương ứng với thời gian đóng BHXH tối thiểu sẽ khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài và đầy đủ. Nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và trong thời gian hưởng lương hưu còn được Quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế, khi mất có chế độ tiền tuất thì sẽ góp phần bảo đảm tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động và nhiều người cao tuổi được hưởng lợi từ chính sách này” – Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nói.

Cân nhắc kỹ lưỡng việc sửa đổi, bổ sung về hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Về bảo hiểm xã hội một lần, Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và vấn đề an sinh xã hội lâu dài, tác động nhất định đến tâm lý xã hội, người lao động. Do đó, cần tiếp tục đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng, bao quát đối với nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về hưởng bảo hiểm xã hội một lần, tham vấn công chúng rộng rãi hơn về các phương án dự kiến sửa đổi, bổ sung. Bên cạnh đó, cần hết sức lưu ý quan tâm việc tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo hiểm xã hội, đặc biệt là quy định về bảo hiểm xã hội một lần để thống nhất nhận thức về mục tiêu của chính sách. Đó là khi có việc làm thì người lao động và người sử dụng lao động có trách nhiệm hàng tháng trích một phần tiền lương, thu nhập (người lao động 8%, người sử dụng lao động 14%) để đóng vào quỹ bảo hiểm hưu trí, bảo đảm khi đến tuổi nghỉ hưu hoặc suy giảm khả năng lao động thì người lao động được hưởng lương hưu hàng tháng (rút từ tiền của người lao động, người sử dụng lao động đã đóng và tích lũy). Vì vậy, phải “chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần” như Nghị quyết 28-NQ/TW đã xác định, hướng tới hạn chế tối đa việc người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần, thì mới có thể thực hiện được mục tiêu mở rộng độ bao phủ của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người dân sau độ tuổi lao động.

Báo cáo thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, một trong những nội dung quan trọng trong dự án luật là về quy định rút BHXH một lần. Về nội dung này, Chính phủ đề xuất hai phương án. Phương án 1, quy định việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau. Nhóm thứ nhất là người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần. Nhóm thứ hai là người lao động bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025) trở đi thì không được nhận bảo hiểm xã hội một lần. Các trường sau vẫn được rút bảo hiểm 1 lần: người đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; người ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng.

Phương án 2 được thiết kế: sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, rút BHXH một lần là vấn đề hệ trọng, chấm dứt ngay lập tức có thể gây dư luận xã hội, đặc biệt với người dân đang được hưởng quyền lợi theo Nghị quyết 93.

Giảm tuổi trợ cấp xã hội cho người cao tuổi

Nói về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đây là vấn đề lớn nhất trong sửa đổi Luật BHXH (sửa đổi) lần này. Trong dự án luật có đưa ra rút thời gian đóng và hưởng bảo hiểm xã hội từ 20 xuống 15 năm và tới đây theo nghị quyết Trung ương hướng tới lộ trình là 10 năm. “Người dân, người lao động có quyền rút hay không rút bảo hiểm xã hội 1 lần. Chúng ta xử lý ở đây tức là vẫn đảm bảo quyền này. Phương án có nhiều nhưng trên cơ sở ý kiến, hồ sơ hoàn thiện của Chính phủ, Ủy ban Xã hội và các cơ quan tiếp tục lắng nghe, nghiên cứu, thẩm tra để tạo được sự đồng thuận” – Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Đề cập về trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành BHXH đa tầng là theo nghị quyết Trung ương. Do đó sẽ phải điều chỉnh lại Luật Người cao tuổi. Chính phủ và cơ quan thẩm tra dự án Luật nghiên cứu thêm có đặt vấn đề sửa đổi một khoản hay điều nào của Luật Người cao tuổi trong dự án luật này để tương thích giữa hai luật.

Về nội dung trợ cấp cho người cao tuổi, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là một cấu phần trong hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng, gọi là Quỹ trợ cấp hưu trí xã hội, là bảo hiểm nhưng từ thuế chứ không phải là nguyên tắc đóng hưởng. Vấn đề này thế giới đã thực hiện và chúng ta đã học tập, nghị quyết Trung ương đã báo cáo, chứ không thể quay lại tư duy là của trợ cấp người cao tuổi. Chủ tịch Quốc hội đề nghị giảm tuổi được trợ cấp xuống còn 75 tuổi hoặc thấp hơn nữa so với quy định 80 tuổi mới được trợ cấp như hiện nay. “Chúng ta nghiên cứu để làm sao người cao tuổi mà không có lương hưu được trợ cấp sẽ ngày càng sớm hơn, tiến tới tương đương với độ tuổi nghỉ hưu để đảm bảo tốt nhất cho cuộc sống của họ” – Chủ tịch Quốc hội nêu.

Nguồn:https://cand.com.vn/su-kien-binh-luan-thoi-su/chu-tich-quoc-hoi-nen-quy-dinh-nguoi-75-tuoi-hoac-thap-tuoi-hon-khong-co-luong-huu-duoc-tro-cap-xa-hoi-i707725/