Chi Lăng: Dòng họ học tập góp phần xây dựng xã hội học tập

– Những năm qua, phong trào khuyến học, khuyến tài (KHKT) trên địa bàn huyện Chi Lăng ngày càng được chú trọng và phát triển, đặc biệt là mô hình xây dựng dòng họ học tập (DHHT) ngày càng được nhân rộng. Các dòng họ học tập không chỉ khuyến khích con em học tập, chung tay xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp mà còn góp phần xây dựng xã hội học tập (XHHT) trên địa bàn.

Các cháu học sinh của dòng họ Lương, thị trấn Đồng Mỏ, huyện Chi Lăng nhận quà khuyến học của dòng họ

Năm 2018, gia đình em Lý Hoàng Nhi, thôn Phố Cũ, xã Vạn Linh, huyện Chi Lăng đang học lớp 2A, Trường Tiểu học xã Vạn Linh xảy ra biến cố lớn khi bố em mất đột ngột, một mình mẹ em vất vả gồng gánh nuôi ba đứa con. Chị Hoàng Thị Yên, mẹ em Nhi, cho biết: Biết được hoàn cảnh gia đình tôi, dòng họ Lý đã đến thăm hỏi, hỗ trợ các con tôi mỗi bé 200 nghìn đồng và hằng năm, vào dịp đầu năm học, dòng họ luôn đến động viên, hỗ trợ thêm về vật chất như: sách vở, đồ dùng học tập… Nhờ sự quan tâm, động viên của dòng họ nên các con của tôi có thêm điều kiện tốt hơn.

Ông Lý Đình Quý, Trưởng dòng họ Lý, xã Vạn Linh cho biết: Dòng họ đã thành lập hơn 20 năm và hiện có 110 hộ hội viên. Để phát huy truyền thống hiếu học, chúng tôi ban hành quy chế dòng họ (có nội dung về KHKT) và phát đến từng hộ. Cùng đó, dòng họ luôn động viên con, em vươn lên trong học tập, người lớn thi đua lao động, sản xuất giỏi… Đồng thời, để có nguồn quỹ khuyến học, ngoài việc phát động mỗi hộ nộp 200 nghìn đồng/năm, dòng họ còn vận động các con, em xa quê cùng ủng hộ và nhận thêm sự ủng hộ tùy tâm của các hội viên có điều kiện kinh tế khá giả khác. Do đó, hằng năm, quỹ khuyến học của dòng họ luôn đạt hơn 20 triệu đồng/năm. Từ nguồn quỹ này, mỗi năm dòng họ khen thưởng, hỗ trợ cho hơn 50 lượt học sinh đạt thành tích cao trong học tập hoặc có hoàn cảnh khó khăn; khen thưởng khoảng 20 lượt người lớn đạt thành tích cao trong lao động, sản xuất… Nhờ việc quan tâm công tác KHKT nên trong họ không có con, cháu bỏ học, trong 5 năm gần đây, trung bình mỗi năm tỉ lệ học sinh khá, giỏi, đỗ đại học trong dòng họ đạt trên 85%; 100% hộ hội viên đạt danh hiệu “Gia đình học tập”.

Dòng họ Lý chỉ là một trong số nhiều DHHT tiêu biểu trên địa bàn huyện Chi Lăng. Được biết, hiện toàn huyện có 67 dòng họ đạt danh hiệu DHHT và là địa bàn có số dòng họ đạt danh hiệu này cao nhất trên toàn tỉnh. Trong đó phải kể đến các dòng họ tiêu biểu như: Dòng họ Hoàng – Vi xã Bằng Hữu; dòng họ Lương, thị trấn Đồng Mỏ…

Bà Vi Thị Ngâm, Chủ tịch HKH huyện Chi Lăng cho biết: Để có được những kết quả trên, các cấp HKH trên địa bàn huyện thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, phát huy vai trò của dòng họ trong thực hiện phong trào KHKT tại địa phương. Đồng thời, thực hiện tốt việc tham mưu cho cấp ủy, chính quyền huyện xây dựng kế hoạch triển khai sâu rộng phong trào xây dựng DHHT. Qua đó, góp phần tạo động lực mới cho công tác KHKT, xây dựng XHHT từ cơ sở.

Theo đó, 100% HKH cơ sở chú trọng tuyên truyền, triển khai nội dung, bộ tiêu chí DHHT đến hội viên và tổ chức cho các dòng họ đăng ký danh hiệu này. Việc tuyên truyền nhấn mạnh vào ý nghĩa, sự cần thiết, tầm quan trọng của việc học nói chung và xây dựng DHHT nói riêng. Đáng chú ý, đi đôi với việc tuyên truyền, các cấp hội luôn sát sao các dòng họ nhằm động viên và kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong cách triển khai vào thực tế.

Cùng với đó, các dòng họ cũng chủ động củng cố, kiện toàn ban khuyến học. Để có nguồn quỹ khuyến học, hằng năm, các DHHT chủ động huy động quỹ từ việc đóng góp của các hội viên và do con cháu trong họ ủng hộ, tài trợ thêm. Trung bình mỗi năm, các dòng họ vận động được từ 10 đến hơn 50 triệu đồng để khen thưởng, động viên các con, cháu đạt thành tích cao trong học tập; hỗ trợ các cháu có hoàn cảnh khó khăn. Số dư quỹ duy trì các hoạt động khác như: thưởng khuyến tài các hộ, cá nhân có thành tích xuất sắc trong lao động và sản xuất…

Nét nổi bật của các DHHT trên địa bàn là ngoài việc chú trọng ở “bề nổi” bằng các hoạt động khen thưởng thì hầu hết các dòng họ đều sát sao vào việc quan tâm, nắm bắt các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn để kịp thời động viên, giúp đỡ, tạo động lực cho các em yên tâm đến trường; giáo dục truyền thống cho các cháu thông qua gia phả dòng họ, nêu gương người tốt, việc tốt để con, cháu nỗ lực hơn trong học tập…

Có thể thấy, các DHHT trên địa bàn huyện Chi Lăng đã khơi dậy truyền thống hiếu học của mỗi dòng họ và góp phần xây dựng XHHT trên địa bàn. Qua đó, góp phần giúp HKH huyện thực hiện tốt việc đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng. Tháng 1/2023, HKH huyện được Trung ương HKH Việt Nam tặng bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào KHKT, xây dựng XHHT năm 2022