Cao Lộc: Dự án trọng điểm "ôm" đất 3 năm chờ giải phóng mặt bằng

– Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án Bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa, điểm tập kết kiểm tra hàng hóa xuất, nhập khẩu (XNK) tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị được thực hiện từ năm 2019. Do nhiều vướng mắc nên từ năm 2021 đến nay, kết quả GPMB dự án trên không có tiến triển.

Lượng xe tập kết tại bến bãi của Công ty Cổ phần Hữu Nghị Xuân Cương đạt trung bình 500 – 700 xe/ngày

Dự án Bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa, điểm tập kết kiểm tra hàng hóa XNK tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị từng là dự án trọng điểm của huyện Cao Lộc với mục tiêu giải quyết tình trạng ùn tắc các phương tiện giao thông vận tải hàng hóa XNK qua Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị, Cửa khẩu phụ Pò Nhùng và đáp ứng nhu cầu dịch vụ trao đổi hàng hóa ngày càng tăng giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc. Thế nhưng, 3 năm qua, tiến độ GPMB dự án trên vẫn “dậm chân tại chỗ”.

Tiến độ “rùa” trong GPMB

Dự án Bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa, điểm tập kết kiểm tra hàng hóa XNK tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị (thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc) có tổng diện tích cần thu hồi là 12,54 ha với tổng số 59 hộ và 3 tổ chức bị ảnh hưởng. Dự án do Công ty Cổ phần Hữu Nghị Xuân Cương (Công ty Xuân Cương) làm chủ đầu tư, gồm các hạng mục như: bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa; điểm tập kết kiểm tra hàng hóa XNK…

Từ cuối năm 2019, huyện Cao Lộc đã hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 100% hộ gia đình, tổ chức bị ảnh hưởng với tổng số tiền 42,4 tỷ đồng. Đồng thời, từ năm 2019 đến năm 2021, huyện đã thực hiện 3 đợt chi trả được 25,86 tỷ đồng; bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư thi công dự án với tổng diện tích 9,6 ha (đạt 76,55%).

Mặc dù vậy, từ năm 2021 đến nay, công tác GPMB dự án trên không có thêm kết quả. Theo số liệu của Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Cao Lộc, hiện nay, dự án vẫn còn 3,2 ha đất của 23 hộ chưa đồng ý nhận tiền và bàn giao mặt bằng do thắc mắc đơn giá bồi thường, phương án tái định cư.

Để giải quyết vướng mắc, từ năm 2022, UBND huyện Cao Lộc đã tổ chức đối thoại với các hộ gia đình. Trên cơ sở kiến nghị của các hộ dân, UBND huyện đã báo cáo UBND tỉnh xem xét điều chỉnh quy mô của dự án đối với 17 hộ (điều chỉnh giảm với diện tích trên 6.500 m2). Trong đó, có 12 hộ đã được phê duyệt phương án tái định cư nằm trong diện tích thực hiện dự án. Mặc dù vậy, đến nay huyện chưa đủ điều kiện ban hành quyết định điều chỉnh giảm quyết định thu hồi đất đối với 17 hộ do chủ đầu tư vẫn chưa gửi hồ sơ điều chỉnh quy hoạch của dự án.

Tuy nhiên, theo thông tin Công ty Xuân Cương cung cấp, việc hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch chỉ có thể thực hiện sau khi hoàn thành điều chỉnh dự án. Công ty đã trình các cấp, ngành hồ sơ điều chỉnh dự án nhưng chưa được chấp thuận. Do vậy, công ty chưa có đủ cơ sở để hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch.

Ngoài nguyên nhân trên, ông Nông Đức Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Cao Lộc cho biết: Sau khi có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, huyện đã đề xuất phương án bố trí tái định cư trong diện tích thực hiện dự án để đẩy nhanh tiến độ GPMB. Tuy nhiên, sau khi xem xét, việc tái định cư tại chỗ không đảm bảo theo quy định, giữa năm 2023, huyện đã báo cáo UBND tỉnh xem xét điều chỉnh quy hoạch và bố trí tái định cư cho các hộ ra khỏi khu vực cửa khẩu. Tháng 7/2023, UBND tỉnh đã đồng ý cho UBND huyện Cao Lộc bố trí tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất tại khu tái định cư mở rộng Hoàng Văn Thụ, thị trấn Đồng Đăng. Tuy nhiên, các hộ vẫn chưa đồng thuận với việc di dời do e ngại việc sinh sống, kinh doanh sẽ bị ảnh hưởng. Đây là khó khăn lớn nhất đối với việc GPMB dự án.

Nhà đầu tư gặp khó

Hiện nay, Công ty Xuân Cương là một trong những doanh nghiệp đi đầu của tỉnh về dịch vụ bến bãi, XNK hàng hoá. Việc chậm GPMB dự án Bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa, điểm tập kết kiểm tra hàng hóa XNK tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị đã ảnh hưởng lớn đến mục tiêu của dự án. Đồng thời, tạo những rào cản nhất định đối với việc phát triển doanh nghiệp cũng như ảnh hưởng đến hoạt động XNK của tỉnh.

Tìm hiểu từ Công ty Xuân Cương, chúng tôi được biết, hiện nay, lượng hàng hoá XNK đang tăng mạnh. Trong khi đó, năng lực của bến bãi xe vận tải hàng hoá của Công ty Xuân Cương chỉ đáp ứng cho khoảng 1.000 xe. Vào nhiều thời điểm, chỉ riêng các xe chở hàng nhập khẩu từ phía Trung Quốc sang tập kết tại bãi đã là 800 xe. Do vậy, nhiều xe chở hàng xuất khẩu từ phía Việt Nam không có bến bãi để tập kết. Đây cũng là lý do gây ùn tắc tại khu vực cửa khẩu trong thời gian qua, ảnh hưởng lớn đến việc XNK hàng hoá.

Theo tính toán của công ty, nếu có thể hoàn thành GPMB thì công ty sẽ mở rộng diện tích bến bãi và nâng năng lực tập kết xe vận chuyển lên thêm 50% so với hiện tại. Bên cạnh đó, những năm qua, công ty đã không ngừng ứng dụng các nền tảng số, máy móc, thiết bị hiện đại để nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, công tác trên gặp rất nhiều khó khăn do việc mở rộng, nâng cấp hạ tầng bến bãi chưa thể thực hiện vì các vướng mắc trong GPMB.

Ông Nguyễn Hồng Cương, Tổng Giám đốc Công ty Xuân Cương cho biết: Hiện nay, lượng hàng hoá XNK tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị đang có xu hướng tăng lên. Do đó, công ty rất mong muốn huyện Cao Lộc và các cấp, ngành quan tâm, phối hợp với công ty để hoàn thiện các bước hồ sơ, thủ tục. Từ đó, đẩy nhanh công tác GPMB dự án, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp cũng như góp phần tăng kim ngạch XNK hàng hoá của Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị nói riêng và đóng góp cho sự phát triển của kinh tế tỉnh nói chung.

Về vấn đề này, ông Hoàng Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc cho biết: Thời gian tới, UBND huyện sẽ tiếp tục phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn và chủ đầu tư thống nhất phương án và các bước hoàn thành điều chỉnh dự án, hồ sơ điều chỉnh quy hoạch. Cùng đó, huyện sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan kiên trì thực hiện tuyên truyền, vận động các hộ chấp hành phương án bồi thường, hỗ trợ. Đồng thời, yêu cầu các hộ chấp hành việc di dời theo phương án đã được phê duyệt. Trong trường hợp các cơ chế, chính sách được áp dụng tối đa nhưng các hộ không chấp thuận nhận chi trả bồi thường, hỗ trợ, di dời và bàn giao mặt bằng, huyện sẽ củng cố hồ sơ và tiến hành các bước GPMB theo đúng quy định của pháp luật.

Dự án Bến xe, trạm trung chuyển hành khách – hàng hóa, điểm tập kết kiểm tra hàng hóa XNK tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị có ý nghĩa lớn đối với việc thúc đẩy kinh tế khu vực cửa khẩu. Đồng thời, sẽ là yếu tố góp phần tạo thuận lợi trong việc xây dựng cửa khẩu thông minh trong thời gian tới. Do đó, để dự án sớm hoàn thành GPMB và đảm bảo được các mục tiêu đã đề ra, thời gian tới, rất cần UBND huyện Cao Lộc và các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ với nhà đầu tư để có thể giải quyết các vướng mắc tồn đọng.