Cảnh báo rủi ro sử dụng hóa đơn điện tử

Nhằm phát hiện vi phạm về hóa đơn điện tử (HĐĐT), ngành thuế đã triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ, trong đó có việc sử dụng công nghệ thông tin để phân tích dữ liệu, cảnh báo rủi ro thông qua ứng dụng cảnh báo xuất HĐĐT.

Phát hiện các dấu hiệu bất thường

Tổng cục Thuế cho biết, ứng dụng cảnh báo xuất HĐĐT giúp cơ quan thuế theo dõi các dấu hiệu bất thường, phát hiện các hành vi có thể dẫn đến gian lận về thuế. Những đối tượng bị cảnh báo chủ yếu là các doanh nghiệp, hộ kinh doanh có đăng ký sử dụng HĐĐT và giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra vượt quá giá trị hàng hóa dịch vụ mua vào (gồm giá trị hàng tồn kho, hàng nhập khẩu và giá trị mua vào trên HĐĐT).

Qua thời gian triển khai, ứng dụng này đã hỗ trợ đáng kể cơ quan thuế các cấp trong việc đưa ra nhận định về người nộp thuế có nhiều dấu hiệu nghi ngờ gian lận khi sử dụng HĐĐT để đưa vào kiểm tra, thanh tra thông qua việc rà soát, xử lý của công chức thuế đối với danh sách người nộp thuế thuộc diện cảnh báo.

Những dấu hiệu bất thường của doanh nghiệp, hộ kinh doanh như: Bán hàng mà không có ghi nhận hàng tồn kho thực tế; phát hành HĐĐT với giá trị hàng hóa bán ra quá lớn so với hàng hóa hiện có; xuất HĐĐT với doanh thu của các ngành nghề không thuộc ngành nghề đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp... đã được cơ quan thuế kịp thời phát hiện. Qua đó, giúp ngành thuế ngăn chặn các hành vi phát hành HĐĐT khống hoặc hợp thức hóa các giao dịch bất hợp pháp.

Tổng cục Thuế khuyến cáo và yêu cầu các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải tuân thủ những quy định hiện hành về phát hành HĐĐT, bảo đảm phản ánh đúng giá trị, thời điểm của giao dịch hàng hóa, dịch vụ. Các hình thức xử phạt khi bị phát hiện sử dụng HĐĐT bất hợp pháp bao gồm: Đầu tiên, doanh nghiệp, hộ kinh doanh có thể bị phạt hành chính nếu bị phát hiện sử dụng hóa đơn giả hoặc hóa đơn không hợp pháp. Mức phạt cụ thể tùy thuộc vào mức độ vi phạm và giá trị gian lận được quy định cụ thể tại văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, doanh nghiệp, hộ kinh doanh có thể bị đình chỉ hoạt động kinh doanh tạm thời hoặc vĩnh viễn, gây thiệt hại lớn về tài chính và uy tín.

Nghiêm trọng hơn nữa, nếu hành vi mua, bán HĐĐT nhằm mục đích gian lận thuế được phát hiện, những người liên quan có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đi kèm với đó là các doanh nghiệp, hộ kinh doanh sẽ bị mất uy tín và ảnh hưởng đến khả năng kinh doanh, huy động vốn. Các ngân hàng thương mại và đối tác sẽ từ chối cấp vốn hoặc dừng hợp tác với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vi phạm này.

Cập nhật dữ liệu của người nộp thuế

Tổng cục Thuế lưu ý, hiện nay, việc phân tích và cảnh báo rủi ro bằng công nghệ thông tin được thực hiện tự động trên cơ sở dữ liệu có sẵn của người nộp thuế trên hệ thống ngành thuế. Do đó, việc hệ thống đưa ra cảnh báo có thể chưa phù hợp hoàn toàn với thực tế kinh doanh của một số doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Vì vậy, doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần kiểm tra, cập nhật chính xác ngành nghề kinh doanh chính của mình trên hệ thống thuế.

Nếu có thay đổi về ngành nghề kinh doanh thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần thực hiện thủ tục cập nhật với cơ quan thuế và cơ quan đăng ký kinh doanh, điều này giúp hệ thống tính toán chính xác hệ số cảnh báo. Về quản lý hàng tồn kho chính xác, doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải bảo đảm rằng số liệu hàng tồn kho luôn được cập nhật thường xuyên và chính xác. Việc quản lý lỏng lẻo hoặc không khớp giữa hàng tồn kho và số liệu khai báo dễ dẫn đến bị cảnh báo sử dụng HĐĐT, đồng thời có thể bị xử lý vi phạm quy định. Nếu nhận được cảnh báo từ cơ quan thuế cũng như yêu cầu giải trình theo quy định thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần cung cấp ngay các chứng từ chứng minh sự minh bạch trong kinh doanh của mình.

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc ngành thuế triển khai ứng dụng cảnh báo xuất HĐĐT đã chứng minh tính hiệu quả trong áp dụng vào thực tiễn nhằm quản lý, phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc sử dụng HĐĐT. Đây cũng là cơ sở để doanh nghiệp, hộ kinh doanh có thể dựa vào để rà soát lại các giao dịch mua, bán hàng hóa và việc sử dụng HĐĐT tại đơn vị của mình. Vì vậy, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần nắm rõ và tuân thủ các quy định liên quan như: Cập nhật chính xác thông tin đăng ký kinh doanh, quản lý hàng hóa tồn kho, hàng bán ra chặt chẽ... nhằm tránh rơi vào tình trạng bị cảnh báo từ cơ quan thuế, dẫn tới mất thời gian giải trình và công sức khắc phục.