Càng nghèo càng phải đầu tư cho giáo dục

Đó là ý kiến của TS. Triệu Thế Hùng- Hàm Vụ trưởng Vụ Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, Văn phòng Quốc hội (Đại biểu tỉnh Lâm Đồng) trong phiên thảo luận về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội trong sáng nay tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIV.

Giáo dục được ưu tiên đi trước nhưng lại bị đứng sau

Nghị quyết 29 của Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục xác định rõ: Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, phải được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, thực tế triển khai trong thời gian qua, báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội cho thấy: Đầu tư cho phát triển giáo dục chưa thực sự được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch và chính sách.

TS Triệu Thế Hùng cho biết, thời gian qua, nhiều đề án quan trọng về đầu tư giáo dục do Chính phủ chủ trương xây dựng theo Nghị quyết số 44 đến nay vẫn chưa được ban hành. Đặc biệt đó là các đề án gắn với đổi mới cơ chế hoạt động, tài chính và tiền lương, huy động nguồn lực của các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước đầu tư cho phát triển giáo dục, chính sách hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập… hầu như đều đang bị chậm trễ.

Báo cáo thống kê của Chính phủ cũng cho thấy, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi 930 triệu USD ký kết trong thời kỳ 2011-2015 cho lĩnh vực giáo dục chỉ bằng 3,35% trong tổng ODA và vốn vay đã ký kết, đứng ở hàng thấp nhất trong 7 lĩnh vực.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cũng đã chỉ rõ, mặc dù việc chi cho giáo dục đã được bố trí theo dự toán kinh phí nhưng nhiều năm không thực hiện, không đạt mức dự toán như được giao.

Quyết liệt đầu tư để đổi mới đồng bộ

Xuất phát từ tình trạng thực tế đầu tư cho giáo dục thời gian qua, và để kịp thời thực hiện triển khai đồng bộ các biện pháp thực hiện đổi mới căn bản toàn diện giáo dục như yêu cầu của Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng, thay mặt cử tri, đại biểu Triệu Thế Hùng đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét bảo đảm ưu tiên đầu tư cho giáo dục.

TS. Triệu Thế Hùng cho rằng, mặc dù nợ công cao đến mức gần chạm trần, ảnh hưởng trực tiếp đến cắt giảm đầu tư công, nhưng đề nghị Chính phủ vẫn phải bảo đảm 20% ưu tiên đầu tư cho giáo dục. Cần xác định rõ phạm vi và trọng điểm đầu tư: tập trung đầu tư cho các cấp, các trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân: giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Chính phủ cũng cần cần thực hiện đúng theo Hiến pháp năm 2013 về chính sách phổ cập học phí, học bổng và các đối tượng chính sách ưu tiên. Trong đó, khoản 3 điều 61 Hiến pháp năm 2013 quy định:

Nhà nước ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.

Ưu tiên sử dụng phát triển nhân tài, tạo điều kiện để người khuyết tật và người nghèo được học văn hóa và học nghề.

Các ưu tiên và chính sách đầu tư cho giáo dục cần được bảo đảm công bằng, bình đẳng trong hoạt động giáo dục.

Nghị quyết số 44 của Chính phủ đã xác định thì cần sớm ban hành những hệ thống văn bản quy phạm để quy định rõ ràng việc quản lý, sử dụng các nguồn đầu tư cho giáo dục, bảo đảm đầu tư có hiệu quả, công khai, minh bạch thật sự là chuyển biến tình hình giáo dục hiện nay.

Đại biểu Triệu Thế Hùng nhấn mạnh, cần coi công tác phát triển đội ngũ giáo viên là khâu đột phá, bởi nhà giáo giữ vai trò quyết định trong sự thành bại của sự nghiệp đổi mới giáo dục. Chính phủ cần có chính sách đãi ngộ đối với nhà giáo. Theo ông, cần nâng dần mức lương và phụ cấp nghề nghiệp sao cho lương nhà giáo phải ở mức độ cao nhất trong hệ thống thang bảng lương của hành chính sự nghiệp.

Một đề xuất quan trọng mà TS Triệu Thế Hùng nêu ra đối với Quốc hội, là vấn đề miễn học phí. Ông cho rằng, có rất nhiều lý do để có thể thực hiện miễn, giảm học phí cho học sinh phổ thông. Bài toán này hoàn toàn có thể giải được vì chúng ta coi phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu và phải quyết tâm để giáo dục là quốc sách hàng đầu một cách đúng nghĩa.

“Nhiều nước trên thế giới đã thực hiện miễn học phí đối với giáo dục phổ thông. Kể cả đối với một số nước nghèo, nước đang phát triển, càng nghèo cần phải tính đến chuyện cho trẻ em đi học không mất tiền”- Đại biểu Triệu Thế Hùng khẳng định.