Canada đối phó mối đe dọa về thuế quan

Theo Thủ tướng Canada Justin Trudeau, trước mối đe dọa áp thuế của Mỹ, Canada cần có phản ứng mang tính chiến thuật trong ngắn hạn và một chiến lược dài hạn.

Nỗ lực tránh xung đột thương mại toàn diện với Mỹ, Canada đang chuẩn bị các kịch bản ứng phó, trong đó bảo đảm thương mại Canada-Mỹ có lợi cho cả hai nước và tận dụng được các thỏa thuận thương mại giữa Canada với các đối tác ở châu Âu và Vành đai Thái Bình Dương.

Với chủ trương cân bằng lại cán cân thương mại giữa Mỹ với các nước, Tổng thống Donald Trump đã công bố kế hoạch tăng thuế nhập khẩu hàng hóa đối với các đối tác lớn của Mỹ. Một trong những mục tiêu là buộc các nhà đầu tư đưa dây chuyền sản xuất về Mỹ. Kế hoạch của chính quyền Mỹ gây bất lợi cho các đối tác, đồng thời dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại mới, tác động tiêu cực kinh tế toàn cầu.

Canada và Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của nhau, với giá trị hàng hóa và dịch vụ giao thương qua biên giới mỗi ngày năm 2023 đạt khoảng 2,7 tỷ USD. Theo số liệu của Cơ quan Thống kê Canada, tổng giá trị xuất khẩu từ Canada sang Mỹ năm 2023 trị giá 594 tỷ CAD (khoảng 408 tỷ USD). Hơn 43% trong số này đến từ các ngành khai thác dầu khí, hóa dầu, sản xuất ô-tô, sản xuất và chế biến nhôm, công nghiệp hàng không vũ trụ và nông nghiệp, chăn nuôi.

Ông Trump đã hoãn triển khai áp thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Canada trong ít nhất 30 ngày để Canada có thêm thời gian triển khai các biện pháp an ninh biên giới nhằm giải quyết những lo ngại của Mỹ về nạn buôn lậu ma túy. Song Canada coi đây là “thực tế hiện hữu” và vẫn ráo riết chuẩn bị các biện pháp sẵn sàng đáp trả nếu xảy ra cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Trước đó, sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ về áp mức thuế 25% lên hàng hóa và 10% với năng lượng Canada, Thủ tướng Trudeau cũng tuyên bố sẽ áp mức thuế 25% lên lượng hàng hóa Mỹ trị giá 155 tỷ CAD (khoảng 107 tỷ USD). Bên cạnh các biện pháp đáp trả về thuế quan, ông Trudeau cũng nêu rõ, Canada xem xét áp dụng các biện pháp phi thuế quan đối với hàng xuất khẩu, bao gồm khoáng sản quan trọng, năng lượng và mua sắm chính phủ.

Thừa nhận các quyết định đáp trả Mỹ sẽ làm tổn thương người dân Canada, song ông Trudeau tuyên bố sẽ bảo vệ Canada thông qua các “đòn thuế quan”. Theo đó, thuế nhập khẩu của Canada đối với hàng hóa Mỹ sẽ áp dụng với rượu bia, rượu vang và rượu bourbon của Mỹ, rau quả, nước hoa, quần áo, nội thất, dụng cụ thể thao, cùng một loạt nguyên liệu như gỗ xẻ, nhựa và nhiều mặt hàng khác.

Trong bối cảnh nguy cơ căng thẳng thương mại với Mỹ gia tăng, Canada tìm cách củng cố quan hệ kinh tế với Liên minh châu Âu (EU) và bảo vệ hệ thống thương mại dựa trên luật định.

Ottawa muốn tìm cách thức mới để hỗ trợ các doanh nghiệp Canada tiếp cận thị trường của 27 quốc gia thành viên EU, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp EU đầu tư và kinh doanh tại quốc gia Bắc Mỹ. Một trong những lĩnh vực trọng tâm của Canada trong quan hệ với EU là hợp tác về các loại khoáng sản quan trọng.

Canada cũng nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Mục tiêu của Canada là tăng quy mô xuất khẩu sang các nước ngoài Mỹ lên 50% vào năm 2025. Canada đã ký các thỏa thuận thương mại với Indonesia và Ecuador, đồng thời tích cực thúc đẩy quan hệ thương mại với các quốc gia ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Duy trì lập trường kiên quyết bảo vệ hệ thống thương mại dựa trên luật định, Canada cho biết sẽ cân nhắc tất cả các lựa chọn, bao gồm cả hành động pháp lý tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để đáp trả những biện pháp thương mại không công bằng.

Tuy nhiên, sắc lệnh của Tổng thống Trump nêu rõ, Mỹ có thể tăng hay mở rộng phạm vi áp thuế nếu Canada áp thuế hay các biện pháp tương tự đối với hàng hóa Mỹ. Các biện pháp cứng rắn từ Canada nếu được áp dụng có thể khiến căng thẳng leo thang, dẫn đến cuộc chiến thương mại gây thiệt hại về kinh tế cho cả hai quốc gia, đồng thời xóa bỏ việc tự do lưu thông hàng hóa vốn đã đặt nền tảng cho thương mại ở khu vực Bắc Mỹ suốt nhiều thập niên qua.

Trong bối cảnh đó, chính sách tăng cường quan hệ kinh tế với EU, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và bảo vệ hệ thống thương mại dựa trên luật định là những ưu tiên hàng đầu của Canada.