Cần tìm giải pháp phù hợp để vừa sản xuất đạm, vừa sản xuất điện

Mới đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đề nghị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nhường khí sản xuất đạm cho sản xuất điện. Trong đó, trước mắt xem xét cho ngừng toàn bộ Nhà máy Đạm Cà Mau và Nhà máy Đạm Phú Mỹ để nhường khí cho sản xuất điện từ nay đến hết tháng 5-2023. Có thể thấy, sản xuất điện để bảo đảm an ninh năng lượng; sản xuất phân đạm để góp phần bảo đảm an ninh lương thực, đều là lĩnh vực sản xuất quan trọng. Do đó, vấn đề nêu trên cần phải được xử lý một cách hợp lý, hiệu quả.

Theo Petrovietnam, hoạt động khai thác mỏ khí đều được các chủ mỏ (có sự tham gia của Petrovietnam và các bên nước ngoài) lên kế hoạch hằng năm trên cơ sở khả năng khai thác, bảo đảm an toàn hoạt động khai thác mỏ và các cam kết mua, nhu cầu khí từ những khách hàng theo hợp đồng dài hạn. Chính vì thế, việc các nhà máy điện, nhà máy đạm tăng nhu cầu về khí thiên nhiên đột biến không theo kế hoạch hằng năm sẽ được các chủ mỏ xem xét rất kỹ, do có những giới hạn kỹ thuật trong hoạt động khai thác các mỏ khí thiên nhiên ngoài khơi, đặc biệt là mỏ khí thiên nhiên đang trong giai đoạn suy giảm, cần sự ổn định trong khai thác nhằm bảo đảm vận hành an toàn và tận thu tối đa nhiều nguồn tài nguyên trong lòng đất.

Kế hoạch cung cấp điện và vận hành hệ thống điện quốc gia trên toàn quốc năm 2023 đã được Bộ Công Thương ban hành tại Quyết định số 2976/QĐ-BCT ngày 30-12-2022, trong đó sản lượng điện sản xuất từ khí thiên nhiên chiếm khoảng 10,4% tổng sản lượng quốc gia. Theo kế hoạch này, dự kiến Petrovietnam và các bên trong hệ thống khí tại khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ sẽ cung cấp khoảng 5,6 tỷ m ³khí (khu vực Đông Nam Bộ khoảng 4,3 tỷ m ³và Tây Nam Bộ khoảng 1,3 tỷ m ³) cho sản xuất điện trong năm 2023.

Hoạt động sản xuất tại Nhà máy Đạm Phú Mỹ.

Trên thực tế, do nhu cầu huy động khí thiên nhiên cho sản xuất điện trong quý I-2023 rất thấp nên tính đến hết tháng 4-2023, lượng khí huy động cho các nhà máy điện chỉ đạt 96% so với kế hoạch của Bộ Công Thương đã giao. Trước tình hình nhu cầu phụ tải hệ thống điện tăng cao, Petrovietnam và những bên trong các hệ thống khí đã phối hợp thực hiện nhiều giải pháp kỹ thuật để tăng cường tối đa lượng khí thiên nhiên khai thác trong nước, đồng thời Petrovietnam cũng đã thống nhất với Petronas để mua toàn bộ lượng khí khai thác từ cụm mỏ PM3-CAA với Malaysia nhằm gia tăng lượng khí cung cấp cho sản xuất điện trong nước. Với các nỗ lực nêu trên, dự kiến trong năm 2023, Petrovietnam sẽ cung cấp khoảng 5,87 tỷ m ³khí thiên nhiên cho sản xuất điện (gồm 4,55 tỷ m ³ở khu vực Đông Nam Bộ và 1,32 tỷ m ³ở khu vực Tây Nam Bộ), dự kiến vượt 10,8% so với kế hoạch của Bộ Công Thương.

Sản xuất đạm góp phần bảo đảm an ninh lương thực

Điều đáng nói, tính đến thời điểm hiện nay, công suất huy động các nhà máy điện khí cao nhất chỉ chiếm khoảng 12% trong tổng công suất những nguồn điện được huy động. Do vậy, để bảo đảm hoàn thành kế hoạch cung cấp điện của Bộ Công Thương đã phê duyệt, nhà chỉ huy điều hành hệ thống sản xuất, truyền tải, phân phối và phân bổ điện năng cần phải huy động sự tham gia phát điện của nhiều nguồn phát điện khác ngoài điện khí (điện than, thủy điện, năng lượng tái tạo…).

Đối với các nhà máy đạm tại khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ sử dụng nguồn khí thiên nhiên làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất (không có nguyên liệu thay thế) kể từ năm 2006 đến nay. Nhu cầu tiêu thụ khí luôn duy trì ổn định ở mức khoảng 1,1 tỷ m ³khí mỗi năm cho Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau, góp phần bảo đảm an ninh lương thực của đất nước. Việc lập kế hoạch cho nhu cầu sử dụng khí cũng như kế hoạch về bảo dưỡng, bảo trì các nhà máy đạm để tối ưu nguồn cung cấp khí được các bên phối hợp thực hiện và thống nhất tuân thủ theo những quy định chặt chẽ của những hợp đồng mua bán khí có cam kết dài hạn.

Theo Petrovietnam, chủ sở hữu của Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau là những công ty cổ phần nên các hoạt động ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh, các trường hợp dừng/giảm cấp khí dài hạn theo kế hoạch đều phải được thông qua Đại hội đồng cổ đông của các công ty này trước khi thực hiện. Việc dừng/giảm cấp khí ngoài kế hoạch cho Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, làm phát sinh nhiều hệ lụy đến các bên liên quan và sẽ phụ thuộc vào sự chấp thuận, thiện chí, sự hợp tác, chia sẻ của cổ đông các nhà máy đạm. Thêm nữa, việc dừng/giảm khí thiên nhiên của các nhà máy đạm cũng không giúp nhiều (gần 1%) cho việc bảo đảm vận hành hệ thống điện quốc gia.

Có thể thấy, để duy trì cung cấp khí thiên nhiên dài hạn cho sản xuất điện và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, thiết nghĩ các cơ quan cần xem xét, ban hành cơ chế phát triển nguồn điện chạy nền ổn định, an toàn cho hệ thống. Rất cần có những quy định về vận hành hệ thống điện phù hợp với cơ chế cam kết mua khí thiên nhiên và chính sách giá điện hợp lý để giúp chủ đầu tư của các nhà máy điện có thể yên tâm ký kết nhiều hợp đồng mua khí dài hạn, nhất là khi các nguồn khí thiên nhiên giá rẻ trong nước ngày càng cạn kiệt và giá các nguồn khí thiên nhiên hóa lỏng nhập khẩu ngày càng tăng.

Nguồn: https://www.qdnd.vn/kinh-te/cac-van-de/can-tim-giai-phap-phu-hop-de-vua-san-xuat-dam-vua-san-xuat-dien-729145