Cần một chiến lược tổng thể, dài hạn cho vấn đề xâm hại trẻ em

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, sáng 27/5, cho ý kiến về kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em , nhiều đại biểu nêu lên thực trạng, nguy cơ trẻ em bị xâm hại trên môi trường internet , mạng xã hội.

Xâm hại trẻ em trên mạng để lại hậu quả nặng nề

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn), với sự phát triển của internet, mạng xã hội thì trẻ em đã trở thành những “công dân số” từ rất sớm; đồng thời mạng xã hội thay đổi cách thức kết bạn, sự giao tiếp với xã hội của các em cũng như trẻ em có nhiều mối quan hệ trên mạng.

“Không thể phủ nhận vai trò của internet, mạng xã hội đối với trẻ em, mang đến nhiều cơ hội học tập mở mang kiến thức giải trí, nhất là với những trẻ em ở vùng sâu, vùng xa. Nhưng những tác động xấu, mặt trái của môi trường mạng đang đặt ra nhiều nguy cơ rủi ro cho trẻ” – đại biểu phân tích.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy dẫn chứng số liệu mỗi ngày có hơn 720 nghìn hình ảnh xâm hại trẻ em được đưa lên mạng với hầu hết là các hình ảnh bạo lực, xâm hại tình dục. Kết quả khảo sát cho thấy, cứ 4 trẻ được khảo sát thì có một trẻ chia sẻ từng có trải nghiệm đau buồn khi sử dụng mạng xã hội. Có tới 1/3 số trẻ cho biết, các em từng là nạn nhân bị bắt nạt trên mạng và số trẻ em gái bị bắt nạt thì cao gấp 3 lần số trẻ em nam…

“Về thủ đoạn phạm tội, nghiên cứu các vụ án cho thấy, với công nghệ, mạng internet, chưa bao giờ việc tiếp cận với trẻ em và xâm hại trẻ em lại dễ dàng như hiện nay. Đồng thời, hậu quả xảy ra khi trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng để lại hậu quả lớn hơn rất nhiều so với các vụ xâm hại ở ngoài xã hội. Nếu như các vụ xâm hại ở ngoài xã hội chỉ có một vài người chứng kiến, nhưng bị đưa lên mạng thì hình ảnh xâm hại có thể theo các em suốt cuộc đời” – đại biểu Nguyễn Thị Thủy nói. Bên cạnh đó, điều nguy hiểm hơn là việc các đối tượng xấu dụ dỗ, sử dụng hình ảnh nhạy cảm của trẻ em để phát tán và trục lợi.

Việc nghiên cứu các vụ án cho thấy, thủ đoạn mà các đối tượng thường dùng là thiết lập các phòng trò chuyện ảo, tham gia các trang web, các diễn đàn trên mạng để tìm kiếm trẻ em và từ đó gửi tin nhắn, lời thoại làm quen. Các đối tượng này luôn lấy tên tuổi, hình ảnh tích cực và tạo ấn tượng ban đầu với các em là người có học thức, có cuộc sống khá giả, hiểu tâm lý, sở thích của trẻ em và luôn sẵn sàng chia sẻ.

Và sau một thời gian trò chuyện, các đối tượng chuyển chủ đề từ học hành, sở thích sang chủ đề về giới, về tình dục và lôi kéo trẻ cùng xem phim, xem các hình ảnh khiêu dâm trên mạng. Bước tiếp theo nữa chúng là dụ dỗ trẻ phơi bày các bộ phận cơ thể, tạo dáng biểu diễn tình dục trước máy quay. Khi đã có được những hình ảnh của trẻ, các đối tượng ép cá em phải quan hệ tình dục với chúng nếu không chúng sẽ phát tán các hình ảnh nhạy cảm lên mạng. Nhiều đối tượng còn sử dụng những hình ảnh này để trục lợi, kiếm tiền trên internet, mạng xã hội .

Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đưa ra các kiến nghị về việc trang bị kiến thức, kỹ năng sử dụng mạng cho trẻ em. Đại biểu này kiến nghị các bậc phụ huynh cần dành thời gian thỏa đáng để hướng dẫn con, em sử dụng mạng an toàn và hướng cho các em trở thành công dân có trách nhiệm trên mạng xã hội.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giảng dạy kỹ năng trên môi trường mạng vào giờ học tin học; kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này để trẻ em và gia đình đề cao cảnh giác, đồng thời tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phòng ngừa, xử lý từ sớm.

Cần một chiến lược tổng thể, dài hạn

Đại biểu Hoàng Thị Hoa (Bắc Giang) cũng đồng tình cho rằng các hành vi xâm hại trên môi trường mạng có tác động lớn hơn đối với trên môi trường khác và ngoài đời thực. Trong khi đó, pháp luật về vấn đề này vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ; vai trò, hiệu quả chưa cao của các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, xử lý, quản lý; các công ty, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng chưa được phổ biến, hướng dẫn, tập huấn đầy đủ về trách nhiệm, cách xử lý kịp thời, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, nên khi có sự việc xảy ra chưa chủ động phát hiện, cảnh báo, hạn chế sự phát tán trên môi trường mạng.

Từ đó, đại biểu kiến nghị Chính phủ xây dựng chiến lược dài hạn về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tăng cường hợp tác quốc tế; phân công cụ thể đơn vị chủ trì ở Trung ương chịu trách nhiệm về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng nhằm điều phối, thúc đẩy hợp tác của các cơ quan. Bộ Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm rà soát các quy định pháp luật để đảm bảo có đủ hành lang pháp lý, quản lý chặt chẽ với hoạt động cung cấp dịch vụ internet, hoạt động quảng cáo, mạng xã hội… liên quan trẻ em trên môi trường mạng nhằm phù hợp với độ tuổi.

Bộ Thông tin và Truyền thông cần phối hợp Bộ Công an, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh… tổ chức các chương trình truyền thông giúp trẻ em có những kỹ năng sử dụng internet an toàn và hiệu quả. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông xã hội, nhà trường, gia đình để giúp các em nhận biết; cảnh báo các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin về những nội dung không phù hợp với trẻ em; tăng cường vai trò của các doanh nghiệp công nghệ thông tin trong việc tạo dựng một môi trường mạng an toàn cho trẻ em./.