Cần làm rõ việc bán sách giáo khoa kèm sách tham khảo

Thời gian qua, tại một số trường học xuất hiện tình trạng “nhập nhèm” trong việc bán sách giáo khoa (SGK) “cõng” thêm nhiều tài liệu tham khảo, sách bổ trợ khiến chi phí mua sách tăng gấp ba đến bốn lần. Bên cạnh đó, đầu năm học mới, nhiều phụ huynh học sinh cũng gặp khó khăn trong việc mua SGK lớp 6, khiến dư luận xã hội bức xúc.

Xin nợ tiền vì sách đội giá

Theo Bộ Giáo dục và Ðào tạo (GD và ÐT), năm học 2020 – 2021, bộ SGK lớp 1 thực hiện theo Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới đã được Bộ trưởng Bộ GD và ÐT phê duyệt, gồm tám môn học bắt buộc: Toán, Tiếng Việt, Ðạo đức, Tự nhiên – Xã hội, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm, Âm nhạc, Mỹ thuật và một môn học tự chọn. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh có con năm nay đang học lớp 1 cho biết, ngoài những danh mục SGK bắt buộc, nhà trường còn yêu cầu phụ huynh mua thêm sách bổ trợ, vở bài tập.

Chị Lê Minh Tú, có con năm nay học lớp 1 (quận Ba Ðình, Hà Nội) cho biết: Mỗi môn học tương ứng một vở bài tập. Ðiều đáng nói, phần SGK đã có phần bài tập, nhưng nhà trường không cho học sinh làm ngay trên sách mà yêu cầu phụ huynh mua thêm vở bài tập. Còn theo cô Trần Thị Ngọc, giáo viên dạy lớp 1B Trường tiểu học Châu Bình 1, huyện miền núi Quỳ Châu (Nghệ An), tiền SGK cùng sách bổ trợ lớp 1 năm nay cao gấp nhiều lần so với những năm trước khiến phụ huynh không khỏi lo lắng.

Trong một lớp có 36 học sinh thì có đến 30 em người dân tộc thiểu số, trong đó có 17 học sinh thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo. Nhiều phụ huynh xin khất trả dần tiền sách đến hết học kỳ I hoặc đến cuối năm học. Người thân của em Vi Ngọc Dần học lớp 1B ở Bản Khoang, xã Châu Bình cho biết: Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, gia đình phải tranh thủ đi làm măng bán lấy tiền rồi xin cô giáo cho trả dần.

Sở dĩ có câu chuyện trên là do nhiều trường hiện nay đang đánh đồng khái niệm SGK bắt buộc và sách tham khảo, dẫn đến số tiền mua sách bị đẩy cao. Thực tế, một bộ SGK lớp 1 được niêm yết với giá từ 179 nghìn đồng đến 194 nghìn đồng. Tuy nhiên, không ít phụ huynh phải bỏ ra số tiền gấp ba đến bốn lần để có sách cho con học tập. Theo các chuyên gia giáo dục, mặc dù năm nào Bộ GD và ÐT cũng ban hành văn bản chỉ đạo, tuy nhiên tình trạng này vẫn tiếp diễn, chưa được xử lý dứt điểm.

Bên cạnh câu chuyện SGK bán kèm tài liệu tham khảo thì năm nay có tình trạng nhiều phụ huynh học sinh tìm mua bộ SGK lớp 6 nhưng không có. Tại một số cửa hàng như Sách và thiết bị giáo dục (67 Phó Ðức Chính, Ba Ðình, Hà Nội), Nhà sách Tiền Phong (175 Tây Sơn, Ðống Ða, Hà Nội), không còn sách bộ, chỉ còn lẻ tẻ một số môn. Phụ huynh muốn mua trọn bộ phải đi gom ở nhiều cửa hàng. Nguyên nhân một phần là do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhu cầu mua sách của phụ huynh học sinh chậm hơn so với mọi năm. Việc tìm mua SGK, đồ dùng học tập sau ngày khai giảng lại tăng cao. Bên cạnh đó, sách lớp 6 chỉ sử dụng trong năm học này, sang năm học 2021-2022, cả nước triển khai Chương trình GDPT mới đối với lớp 6 vì vậy một số đại lý bán lẻ nhập “cầm chừng” để tránh dư thừa, dẫn đến tình trạng thiếu sách cục bộ.

Giảm bớt khó khăn cho học sinh

Ðể giảm gánh nặng đầu năm học cho phụ huynh học sinh, cô Nguyễn Thị Minh Huyền, Hiệu trưởng Trường tiểu học Châu Bình 1 cho biết: Nhà trường đã lựa chọn bộ SGK phù hợp với nội dung và giá cả khá hợp lý. Nhưng nhìn chung, giá bộ sách (gồm SGK, sách tham khảo, đồ dùng học tập) lớp 1 năm nay vẫn khá cao so với những năm trước. Vì vậy, trường sẽ tiến hành thu tiền SGK thành nhiều kỳ. Ðối với hộ nghèo và cận nghèo, khi nào có tiền hỗ trợ, nhà trường động viên phụ huynh trích nộp. Ðể giảm gánh nặng cho phụ huynh, trường đã giảm bớt chi tiêu, trích kinh phí để hỗ trợ mua đồ dùng học tập cho các cháu. Nhà trường còn tổ chức ngày hội đọc sách để kêu gọi phụ huynh, nhà hảo tâm tặng SGK, sách truyện cho thư viện nhà trường để giúp học sinh nghèo có sách học…

Trưởng phòng Giáo dục huyện Quỳ Châu (Nghệ An), Nguyễn Thị Châu cho biết: Giá bộ sách lớp 1 của chương trình GDPT mới khá cao so với sách cũ. Phòng Giáo dục đã chỉ đạo, xây dựng tủ sách nhà trường để học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mượn sách học. Trên tinh thần “lá rách ít đùm lá rách nhiều” các trường giúp đỡ nhau để quyên góp hỗ trợ SGK lớp 1 cho các trường ở nơi đặc biệt khó khăn. UBND huyện cũng cấp thêm ngân sách chi thường xuyên để hỗ trợ các trường mua thêm đồ dùng học tập…

Trưởng phòng Giáo dục thị xã Cửa Lò (Nghệ An) Phùng Ðức Nhân cho biết: Cũng như các địa phương khác, Phòng Giáo dục thị xã Cửa Lò phân chia ra “phần cứng” bắt buộc phải mua như SGK, sách tiếng Anh, đồ dùng học tập và “phần mềm” là sách bổ trợ, tham khảo. Trên cơ sở đó, chỉ đạo các nhà trường, ngoài “phần cứng” bắt buộc mua thì “phần mềm” chỉ lựa chọn mua những quyển sách cần thiết, thiết thực và hiệu quả. Chánh Văn phòng Sở GD và ÐT Nghệ An Nguyễn Trọng Hoàn cho biết: Ðể giảm bớt khó khăn cho các nhà trường và phụ huynh học sinh, Sở đã trình UBND tỉnh trích ngân sách gần một tỷ đồng mua 5.000 bộ SGK lớp 1 để tặng cho các nhà trường ở những vùng khó khăn. Riêng sách bổ trợ, tham khảo, các phòng giáo dục, các trường học đều công khai số sách nào cần mua với nội dung thiết thực phục vụ việc học, giá cả phù hợp. Các phòng giáo dục đã vận dụng linh hoạt trong việc kêu gọi các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp hỗ trợ các trường còn nhiều khó khăn ở miền núi, vùng sâu, vùng xa mua SGK, ti-vi, kết nối in-tơ-nét, cùng đồ dùng học tập liên quan để phục vụ việc triển khai cho học sinh lớp 1 học SGK mới.

Vụ trưởng Giáo dục tiểu học (Bộ GD và ÐT), TS Thái Văn Tài cho biết: Theo quy định, bộ SGK lớp 1 theo chương trình GDPT mới có tám môn bắt buộc và một môn tự chọn. Ngoại trừ SGK là bắt buộc, các tài liệu bổ trợ đều phải theo nhu cầu thực tế việc dạy học và trên tinh thần tự nguyện của phụ huynh và học sinh. Nhà trường cần chủ động cung cấp thông tin minh bạch, rõ ràng về SGK bắt buộc và sách tham khảo tự nguyện. Bộ GD và ÐT yêu cầu, tuyệt đối cấm mọi tổ chức, cá nhân ép buộc học sinh, phụ huynh mua tài liệu tham khảo.

Phụ huynh, học sinh tự mua sắm theo nhu cầu thực tế và không bắt buộc; các cơ sở giáo dục phổ thông phải cung cấp kịp thời, đầy đủ thông tin về tài liệu tham khảo sử dụng tại trường để học sinh, phụ huynh biết lựa chọn. Ngoài ra, trước khi mua SGK, phụ huynh có thể thông qua nhiều kênh thông tin khác nhau để tìm hiểu rõ những quy định về sách để trang bị đúng các tài liệu cần thiết. Nếu phát hiện trường làm không đúng, phụ huynh học sinh hãy phản ánh đến các cơ quan quản lý nhà nước. Bộ GD và ÐT yêu cầu sở GD và ÐT các địa phương tổ chức thanh tra, kiểm tra cơ sở giáo dục phổ thông trong việc trang bị SGK và tài liệu tham khảo, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm trường hợp vi phạm.