Cần làm rõ tầm chiến lược xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Chiều 8-10, tại phiên họp 32 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều đại biểu đề nghị làm rõ hơn nữa sự cần thiết và tầm chiến lược phải xây dựng công trình Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành để báo cáo Quốc hội.

Các đại biểu đã thảo luận về báo cáo đầu tư dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.

Công trình quan trọng quốc gia

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Phúc đã trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ Báo cáo đầu tư dự án, công trình trọng điểm quốc gia tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đó, dự án Cảng HKQT Long Thành đáp ứng tiêu chí là dự án quan trọng quốc gia. Cụ thể: Tổng vốn đầu tư từ 35.000 tỷ trở lên, trong đó vốn nhà nước từ 11.000 tỷ đồng trở lên (tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 của dự án khoảng 164.589 tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước khoảng 84.630 tỷ đồng). Dự án, công trình đòi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần được Quốc hội quyết định, cụ thể là cơ chế thu hồi đất một lần của toàn bộ dự án trong giai đoạn 1 là 5.000 ha.

Có ý kiến cho rằng, một số nội dung trong Báo cáo của Hội đồng thẩm định nhà nước thẩm định Báo cáo dự án Cảng HKQT Long Thành chưa thể hiện rõ quan điểm như việc không lựa chọn phương án mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, cải tạo, mở rộng sân bay quân sự Biên Hòa; khả năng cạnh tranh trực tiếp giữa Cảng HKQT Long Thành với các cảng hàng không trung chuyển quốc tế…

Đa số ý kiến tán thành với chủ trương đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành. Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị làm rõ việc xây dựng Cảng HKQT Long Thành với mục đích trở thành cảng hàng không trung chuyển của khu vực và quốc tế.

Nếu chỉ đơn thuần là để giảm tải cho sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng không trong tương lai thì hệ thống cảng hàng không hiện tại (7 cảng hàng không quốc tế) hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu.

Có ý kiến của thành viên Ủy ban Kinh tế cho rằng, chỉ cần mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (với tổng diện tích là 1.500 ha hiện tại) vẫn có thể nâng công suất khai thác để đáp ứng nhu cầu vì các cảng hàng không trong khu vực với diện tích nhỏ hơn vẫn có thể phục vụ lượng khách rất lớn.

Đơn cử Cảng HKQT Chek Lap Kok (Hong Kong) chỉ với diện tích 1.255 ha có công suất đạt 50 triệu hành khách/năm, Cảng hàng không Changi (Singapore) rộng 1.300 ha công suất đạt 42 triệu hành khác/năm.

Lo về khả năng huy động vốn

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, Báo cáo đầu tư chưa đánh giá được khả năng cạnh tranh với các sân bay lớn đã hình thành từ lâu trong khu vực. Hiện nay các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đã lần lượt đưa vào khai thác các cảng hàng không quốc tế lớn, có tính cạnh tranh để đóng vai trò trung chuyển trong khu vực như Cảng HKQT Suvarnabhumi – Thái Lan (quy hoạch 100 triệu hành khách/năm), Kuala Lumpur – Malaysia (quy hoạch 100 triệu hành khách/năm), Changi – Singapore (quy hoạch 135 triệu hành khách/năm).

“Như vậy, vấn đề đặt ra là sau khi hoàn thành, Cảng HKQT Long Thành có khả năng cạnh tranh và thu hút lượng khách của các cảng hàng không khác trong khu vực không?”.

Có ý kiến chuyên gia và đại biểu Quốc hội cho rằng, trong bối cảnh huy động vốn đầu tư cho hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông còn khó khăn thì cần cân nhắc lựa chọn việc đầu tư Cảng HKQT Long Thành, hay đầu tư phát triển hệ thống đường sắt Bắc- Nam hoặc phát triển hệ thống giao thông đường biển để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Việc đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành sử dụng một lượng lớn vốn ngân sách nhà nước và vốn vay của các tổ chức quốc tế trong bối cảnh nợ công tăng nhanh và ngân sách khó khăn cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Phương án đầu tư nào là tối ưu?

Bộ trưởng Giao thông vận tải Đinh La Thăng trình bày Tờ trình của Chính phủ về đầu tư xây dựng dự án này.

Báo cáo đầu tư đưa ra ba phương án để so sánh, gồm: Mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, Xây dựng mới Cảng HKQT Long Thành, và Cải tạo, mở rộng sân bay Biên Hòa.

Có ý kiến trong Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, các số liệu về đầu tư cải tạo, mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và sân bay Biên Hòa mới chỉ đưa ra ở mức tổng thể, thiếu các số liệu chi tiết để thấy tính chính xác, hợp lý của các phương án này.

Việc đưa phương án cải tạo, mở rộng sân bay Biên Hòa vào so sánh nhưng lại nêu lý do sử dụng sân bay này với các mục đích quân sự và nhiễm độc đioxin… dẫn đến việc đưa phương án này chỉ mang tính hình thức.

Có ý kiến đề nghị nên chọn phương án cải tạo, mở rộng sân bay Biên Hòa, đồng thời mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất để hỗ trợ, phối hợp cùng khai thác có thể vừa đáp ứng được nhu cầu vừa tiết kiệm được chi phí đầu tư hơn là xây dựng một sân bay hoàn toàn mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Chính phủ cần làm rõ ưu điểm, lợi thế và khả năng cạnh tranh trong những phương án đưa ra để báo cáo với Quốc hội trong thời gian tới.

Chung quanh phương án huy động vốn

Báo cáo đầu tư dự án cảng HKQT Long Thành đưa ra tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 164.589 tỷ đồng, trong đó: Vốn nhà nước bao gồm Ngân sách nhà nước, trái phiếu chính phủ và ODA là 84.624 tỷ đồng, vốn khác là 79.965 tỷ đồng.

Có ý kiến nhấn mạnh đây mới chỉ là giai đoạn 1 của dự án đầu tư, nếu tính cả ba giai đoạn thì tổng mức đầu tư sẽ rất lớn, và lo ngại quá trình triển khai dự án sẽ còn phát sinh thêm nhiều chi phí.

Trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Ksor Phước và nhiều đại biểu băn khoăn việc huy động các thành phần kinh tế tham gia đầu tư dự án Cảng HKQT là không đơn giản.

Do vậy, đề nghị làm rõ hơn trong cơ cấu nguồn vốn sử dụng nêu trên thì từng loại vốn cụ thể như thế nào, dự kiến vốn ngân sách nhà nước và trái phiếu Chính phủ, vốn ODA cần huy động mỗi năm.

Ngoài ra, việc huy động các nguồn vốn cần đặt trong bối cảnh nhu cầu và khả năng huy động vốn đầu tư phát triển toàn xã hội (trong đó có vốn nhà nước) cho nền kinh tế giai đoạn hiện nay và tới đây, khi nguồn thu ngân sách thực tế chưa đáp ứng được yêu cầu.

*“Có ý kiến cho rằng báo cáo chưa đánh giá hết được các chi phí xã hội phải bỏ ra vì khoảng cách từ Cảng HKQT Long Thành về trung tâm TP Hồ Chí Minh là xa hơn so với sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất. Ngoài ra, việc đầu tư các công trình kết nối giữa Cảng HKQT Long Thành với sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cũng phải tính trong tổng vốn đầu tư của Dự án”.
(Theo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế).

* Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng: Với kinh phí đền bù, hỗ trợ, tái định cư rất lớn dùng vốn ngân sách nhà nước- khoảng 20.000 tỷ đồng, thực hiện trong thời gian ngắn sẽ dẫn đến cân đối vốn rất khó khăn. Về vấn đề di dân và tái định cư, đề nghị cần nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm của công tác di dân tái định cư đối với các công trình quan trọng quốc gia đã thực hiện để bảo đảm người dân di dời sớm ổn định cuộc sống, có nhà ở, đất canh tác, chuyển đổi nghề nghiệp.

Theo Nhandan.vn