Các tổ chức phụ trách bầu cử

Cuộc bầu cử đại biểu QH khóa XIII và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016 là cuộc bầu cử chung, diễn ra trong cùng một ngày (ngày Chủ nhật 22-5-2011), do vậy những quy định về các tổ chức phụ trách bầu cử của Luật Bầu cử đại biểu QH năm 1997 (đã được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2001) và Luật Bầu cử đại biểu HĐND năm 2003 đã được sửa đổi, bổ sung như sau:

Các tổ chức phụ trách bầu cử đại biểu QH gồm có: Hội đồng bầu cử ở T.Ư; Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu HĐND cấp tỉnh ở tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư; ban bầu cử ở đơn vị bầu cử; tổ bầu cử ở khu vực bỏ phiếu. Các tổ chức phụ trách bầu cử đại biểu HĐND bao gồm: Hội đồng bầu cử ở T.Ư; Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu HĐND cấp tỉnh ở tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư; Ủy ban bầu cử đại biểu HĐND cấp huyện ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; Ủy ban bầu cử đại biểu HĐND cấp xã ở xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Ủy ban bầu cử); Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp huyện, Ban bầu cử đại biểu HĐND cấp xã ở đơn vị bầu cử (sau đây gọi chung là Ban bầu cử); tổ bầu cử ở khu vực bỏ phiếu.

Như vậy, Hội đồng bầu cử theo quy định của Luật sửa đổi bổ sung (ngày 24-11-2010), được gọi chung là Hội đồng bầu cử ở T.Ư, vì chỉ có duy nhất một Hội đồng bầu cử chung cả cho bầu cử đại biểu QH khóa XIII và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016. Trong điều kiện bầu cử chung và thống nhất về tổ chức của một số tổ chức phụ trách bầu cử, Luật sửa đổi, bổ sung đã giao cho Ủy ban nhân dân là cơ quan chủ trì thành lập các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương để bảo đảm tính thống nhất trong toàn quốc về cơ quan chủ trì thành lập tổ chức phụ trách bầu cử (vì Ủy ban nhân dân có đầy đủ ở cả ba cấp; trong khi đó, ở các địa phương đang thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân huyện, quận, phường sẽ không có Thường trực Hội đồng nhân dân).

Luật sửa đổi, bổ sung đã thành lập Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh để thay thế và thực hiện chung nhiệm vụ, quyền hạn của cả Ủy ban bầu cử đại biểu QH và Hội đồng bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh (sửa đổi, bổ sung Điều 15 Luật Bầu cử đại biểu QH, Điều 16 Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân). Các Hội đồng bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện, cấp xã cũng được đổi tên tương ứng thành Ủy ban bầu cử (sửa đổi, bổ sung Điều 15 Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân). Luật sửa đổi, bổ sung đã sửa đổi về cơ quan chủ trì thành lập, thành phần Ban bầu cử đại biểu QH nhằm bảo đảm tính thống nhất với việc thành lập tổ chức phụ trách bầu cử ở cấp tỉnh và cấp xã.

Luật sửa đổi, bổ sung đã quy định Tổ bầu cử đồng thời thực hiện công tác bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã tại cùng một khu vực bỏ phiếu. Tổ bầu cử sẽ được tăng thêm số lượng thành viên. Sửa đổi thống nhất quy định về cơ quan chủ trì thành lập, thành phần và số lượng thành viên của Tổ bầu cử (từ 11 đến 21 người).

Về nhiệm vụ và quyền hạn của các tổ chức phụ trách bầu cử, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu QH và Luật Bầu cử đại biểu HĐND cũng có nhiều điểm mới. Thí dụ: Đối với bầu cử đại biểu QH, Hội đồng bầu cử có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: Lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức bầu cử trong cả nước; kiểm tra, đôn đốc việc thi hành quy định của pháp luật về bầu cử; Chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền và vận động bầu cử; Chỉ đạo công tác bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong cuộc bầu cử; Nhận và xem xét hồ sơ của người được tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội, lực lượng vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở T.Ư giới thiệu ứng cử đại biểu QH; gửi tiểu sử tóm tắt của những người ứng cử đến Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Quy định mẫu thẻ cử tri và phiếu bầu cử đại biểu QH; Lập và công bố danh sách những người ứng cử đại biểu QH theo từng đơn vị bầu cử trong cả nước. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử đại biểu QH của Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Ban bầu cử và Tổ bầu cử; giải quyết khiếu nại, tố cáo về bầu cử đại biểu QH do Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh hoặc Ban bầu cử chuyển đến; giải quyết khiếu nại, tố cáo về người ứng cử đại biểu QH; giải quyết khiếu nại về kết quả bầu cử đại biểu QH.

Nhận và kiểm tra biên bản xác định kết quả bầu cử do Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Ban bầu cử gửi đến; làm biên bản tổng kết cuộc bầu cử đại biểu QH trong cả nước. Quyết định việc bầu cử lại, bầu cử thêm đại biểu QH hoặc hủy bỏ kết quả bầu cử đại biểu QH ở đơn vị bầu cử; Công bố kết quả bầu cử đại biểu QH trong cả nước…

Đối với bầu cử đại biểu HĐND, Hội đồng bầu cử có những nhiệm vụ và quyền hạn là: Lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức bầu cử trong cả nước; kiểm tra, đôn đốc việc thi hành quy định của pháp luật về bầu cử; Chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền và vận động bầu cử; Chỉ đạo công tác bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong bầu cử; Quy định mẫu phiếu bầu bầu cử đại biểu HĐND; Hủy bỏ kết quả bầu cử đại biểu HĐND và quyết định ngày bầu cử lại ở đơn vị bầu cử đó.

Luật sửa đổi, bổ sung cũng quy định Hội đồng bầu cử, Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Ban bầu cử và Tổ bầu cử không được vận động bầu cử cho những người ứng cử.

Các tổ chức phụ trách bầu cử làm việc theo chế độ tập thể; các cuộc họp được tiến hành khi có ít nhất hai phần ba tổng số thành viên tham dự; các quyết định được thông qua khi có quá nửa số thành viên biểu quyết tán thành.

Các tổ chức phụ trách bầu cử có thể trưng tập cán bộ, công chức của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội giúp việc theo quyết định của Chủ tịch Hội đồng bầu cử, Chủ tịch Ủy ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu HĐND cấp tỉnh hoặc của Trưởng ban bầu cử.

Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức phụ trách bầu cử thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của mình.

Hội đồng bầu cử hết nhiệm vụ đối với bầu cử đại biểu QH sau khi đã trình QH khóa mới biên bản tổng kết cuộc bầu cử đại biểu QH và hồ sơ, tài liệu về bầu cử đại biểu QH. Hội đồng bầu cử hết nhiệm vụ đối với bầu cử đại biểu HĐND sau khi các Ủy ban bầu cử đã trình biên bản tổng kết cuộc bầu cử và hồ sơ, tài liệu về bầu cử tại kỳ họp thứ nhất của HĐND khóa mới.

ỦY ban bầu cử đại biểu QH và đại biểu HĐND cấp tỉnh, Ban bầu cử, Tổ bầu cử hết nhiệm vụ đối với bầu cử đại biểu QH sau khi Hội đồng bầu cử kết thúc việc tổng kết công tác bầu cử đại biểu QH trong cả nước. Ủy ban bầu cử hết nhiệm vụ đối với bầu cử đại biểu HĐND sau khi Ủy ban bầu cử đã trình biên bản tổng kết cuộc bầu cử và hồ sơ, tài liệu về bầu cử tại kỳ họp thứ nhất HĐND khóa mới. Ban bầu cử, Tổ bầu cử hết nhiệm vụ đối với bầu cử đại biểu HĐND sau khi Ủy ban bầu cử kết thúc việc tổng kết công tác bầu cử đại biểu HĐND.