Các loại sốt hương vị mác mật: Ý tưởng khởi nghiệp độc đáo

(LSO) – Quả và lá mác mật là gia vị đặc trưng của Lạng Sơn được đưa vào tẩm ướp các món ăn tạo nên hương vị riêng không đâu có được. Để đưa gia vị đặc biệt này đến mọi miền Tổ quốc, các loại sốt hương vị mác mật ra đời. Đây là một trong những ý tưởng được Ban giám khảo cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh đánh giá cao.

Anh Dương Hữu Điện, xã Chiêu Vũ, huyện Bắc Sơn – tác giả sản phẩm sốt hương vị mác mật cho biết: Trong một lần tham gia trại hè tại thành phố Hồ Chí Minh, tôi có dịp đến thăm một số chợ đầu mối. Tại đây, tôi thấy những bó lá mác mật tươi được bày bán ở nhiều sạp hàng và được người tiêu dùng rất thích. Hỏi thăm thì được biết người ta phải chuyển lá mác mật từ ngoài Bắc vào. Quả và lá mác mật tuy rất đặc trưng nhưng nếu không biết kết hợp với những loại gia vị khác thì sẽ không tạo ra được món ăn chuẩn vị. Từ đó, tôi có ý tưởng chế biến các loại sốt từ mác mật có thể bảo quản lâu và dễ dàng mang đi xa.

Anh Dương Hữu Điện, tác giả các loại sốt hương vị mác mật tham gia cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn năm 2019

Tháng 4/2020, anh Điện bắt tay vào thử nghiệm, chế biến, xây dựng công thức cho các loại sốt có hương vị mác mật. Khó khăn nhất là gia giảm sao cho các loại gia vị hòa quyện lại với nhau nhưng vẫn phải giữ được hương vị đặc trưng của mác mật. Sau hàng chục lần gia giảm thành phần, khối lượng, thử tẩm ướp và chế biến các món ăn, 2 sản phẩm: gia vị mác mật sấy khô và nước sốt dạng lỏng đã ra đời. Thành phần chính của 2 loại sốt này là quả mác mật, lá mác mật, hồi, quế, hồ tiêu… Tuy đã qua chế biến song hương vị mác mật không bị giảm đi mà còn thơm ngon hơn do có những loại gia vị khác bổ trợ. Đặc biệt, thời gian bảo quản lên đến 1 năm. Với 2 loại sốt này, người tiêu dùng có thể sử dụng để tẩm, ướp các món kho, chiên, nướng, rán, làm nước chấm…

Cây mác mật hiện được trồng phổ biến tại nhiều gia đình trên địa bàn tỉnh. Lá, quả, hạt của cây mác mật ngoài chứa tinh dầu còn giàu khoáng chất và vitamin. Trong đông y, mác mật là một vị thuốc có tác dụng lợi mật, kích thích tiêu hóa, bảo vệ gan, giảm đau… Trong chế biến thực phẩm, người ta dùng cả lá và quả mác mật để tạo ra những móm ăn đặc trưng như: măng xào lá mác mật, thịt nướng lá mác mật, vịt quay mác mật, lợn quay mác mật, măng ớt mác mật… Khi cho quả và lá mác mật vào chế biến các món ăn được tôn thêm vị bùi, béo, mùi thơm đặc trưng, hấp dẫn. Sau khi thưởng thức những món ăn có mác mật, nhiều du khách đã tìm mua loại gia vị này về làm quà, thậm chí mua cây con đưa đi các tỉnh khác trồng.

Cây mác mật trồng từ 4 đến 5 năm là cho quả, cây có tuổi thọ đến 40 năm, năng suất trung bình đạt từ 40 đến 50 kg quả/cây. Toàn tỉnh hiện có khoảng 350 ha cây mác mật, trong đó, chủ yếu yếu thu hoạch và bán quả tươi với giá trung bình khoảng 15.000 đồng/kg. Diện tích tương đối lớn song trên địa bàn tỉnh chưa có cơ sở chế biến quả, lá mác mật theo hướng hàng hóa. Người dân tiêu thụ chủ yếu là sản phẩm thô, chưa qua chế biến. Chính vì vậy, việc có một đơn vị đứng ra chế biến, sản xuất các loại sốt, gia vị sử dụng quả, lá mác mật sẽ góp phần nâng cao giá trị của cây trồng này. Nhất là loại gia vị đặc biệt này sẽ được nhiều người biết đến.

Tại cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo dành cho thanh niên nông thôn do Trung ương Đoàn phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) tổ chức năm 2019, dự án các loại sốt hương vị mác mật đã vượt qua hàng nghìn sản phẩm lọt vào vòng chung kết. Tác giả dự án nhận được suất đào tạo ngành thương mại quốc tế tại các nước trong khu vực châu Á.

Tham gia cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn năm 2020, sản phẩm sốt hương vị mác mật được các thành viên ban giám khỏa đánh giá cao vì có tính khả thi và hiệu quả tích cực với xã hội (dự kiến trao giải cuối tháng 10/2020). Đây cũng là một trong hai dự án được doanh nghiệp lựa chọn hỗ trợ tác giả dây truyền sản xuất, quảng bá sản phẩm và tìm kiếm thị trường. Tin rằng, sự vào cuộc của doanh nghiệp trong việc hỗ trợ dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ giúp các tác giả hiện thực hóa ý tưởng, cho ra đời nhiều sản phẩm hữu ích từ mác mật, góp phần cho hương vị mác mật Xứ Lạng bay xa.