Khơi nguồn sáng từ các công trình thuỷ điện

- Với việc có nhiều sông với dòng chảy có độ dốc cao, Lạng Sơn là tỉnh có nhiều tiềm năng khai thác, phát triển các công trình thủy điện. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã có 7 nhà máy thủy điện được đưa vào vận hành thương mại với tổng công suất của 7 nhà máy là gần 55MW.

Giáp Xuân Ất Tỵ, phóng viên chúng tôi có mặt tại Nhà máy Thủy điện Bản Nhùng (Kỳ Cùng 6) – công trình do Công ty Cổ phần Tập đoàn tư vấn xây dựng Hải Lý (Tập đoàn Hải Lý) làm chủ đầu tư và đây là nhà máy thủy điện mới được đưa vào vận hành từ tháng 3/2024.

Tận dụng nguồn thủy năng

Theo báo cáo của Tập đoàn Hải Lý, từ cuối tháng 3/2024, Nhà máy Thủy điện Bản Nhùng mới đưa vào vận hành thương mại, nhưng đến cuối tháng 12/2024, sản lượng điện sản xuất của nhà máy đã đạt gần 40 triệu kWh, đạt kế hoạch đề ra.

Là người gắn bó với Nhà máy thủy điện Bản Nhùng từ thời điểm bắt đầu khởi công dự án, ông Vi Văn Nhất, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Bản Nhùng chia sẻ: Dự án đã qua nhiều giai đoạn với nhiều chủ đầu tư thực hiện, tuy nhiên khi Tập đoàn Hải Lý được UBND tỉnh quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Thủy điện Bản Nhùng Kỳ Cùng 6 (năm 2019) thì dự án mới thực sự “sống” lại. Với nỗ lực của tập đoàn, sau gần 5 năm triển khai thi công xây dựng, Nhà máy Thủy điện Bản Nhùng (Kỳ Cùng 6) hoàn thành. Nhà máy đi vào khai thác vận hành đã góp phần bổ sung nguồn cung cấp điện cho hệ thống lưới điện quốc gia, qua đó góp phần đảm bảo an ninh năng lượng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và tỉnh Lạng Sơn nói riêng. Mục tiêu của tập đoàn là sẽ nâng công suất sản xuất điện của nhà máy Thủy điện Bản Nhùng trong năm 2025 lên 45 – 50 triệu kWh.

Trước Nhà máy Thủy điện Bản Nhùng, Nhà máy Thủy điện Thác Xăng do Công ty Cổ phần Thủy điện Sử Pán 1 làm chủ đầu tư đã đi vào hoạt động từ năm 2017, đến nay, nhà máy tiếp tục hoạt động ổn định và có sản lượng điện sản xuất lớn nhất so với các nhà máy thủy điện hiện đang hoạt động trên địa bàn tỉnh hiện nay.

Ông Nguyễn Trọng Phúc, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Thác Xăng cho biết: Công trình được xây dựng trên dòng sông Bắc Giang, thuộc địa phận xã Hùng Việt của huyện Tràng Định. Tính từ thời điểm chính thức vận hành thương mại (tháng 1/2017) đến nay, trung bình mỗi năm, nhà máy có sản lượng đạt 70 triệu kWh, đặc biệt, năm 2024, sản lượng điện phát lên lưới điện quốc gia đạt 89,55 triệu kWh, tăng 18% với năm 2023.

Cùng với 2 nhà máy thủy điện nêu trên, hiện trên địa bàn tỉnh có 5 nhà máy thủy điện khác đang hoạt động gồm: Bắc Khê 1, Bản Quyền, Cấm Sơn, Bản Lải, Khánh Khê.

Theo đánh giá của ngành công thương, các công trình thủy điện trên địa bàn tỉnh đã khai thác, tận dụng và phát huy nguồn thủy năng – nguồn năng lượng tái tạo sạch và bền vững để sản xuất điện năng. Thế mạnh của các nhà máy thủy điện chính là có thể cung cấp điện lên hệ thống lưới điện quốc gia trong tất cả các khung giờ theo yêu cầu mà không tốn thêm nguồn năng lượng bổ sung.

Ông Nguyễn Hải Nam, Trưởng phòng Quản lý Năng lượng, Sở Công thương cho biết: Các công trinh thủy điện trên địa bàn tỉnh đã góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất và phân phối điện năng của tỉnh trong năm 2024. Cụ thể, năm 2024, tổng sản lượng điện sản xuất toàn tỉnh là 773,43 triệu kWh, tăng 11% so với năm 2023. Trong đó, sản lượng điện sản xuất từ các nhà máy thủy điện đã đạt gần 200 triệu kWh.

Tiếp tục phát triển công trình thủy điện

Trao đổi với lãnh đạo Sở Công Thương, được biết, ngoài 7 nhà máy thủy điện đang hoạt động, trên địa bàn tỉnh còn 3 dự án được được cấp giấy chứng nhận đầu tư và phê duyệt chủ trương đầu tư. Trong đó, dự án nhà máy thủy điện Bắc Giang (công suất 14MW) do Công ty Cổ phần năng lượng SOMECO 1 làm chủ đầu tư đang triển khai thi công; 2 dự án thủy điện khác là: thủy điện Đèo Khách (công suất 5 MW), Thủy điện Tràng Định 2 (công suất 29,8 MW) đã được UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt chủ trương đầu tư và dự kiến năm 2025 sẽ triển khai thi công.

Ông Đinh Kỳ Giang, Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Lạng Sơn có tiềm năng phát triển các dự án năng lượng tái tạo, trong đó có tiềm năng về thủy điện. So với các tỉnh miền núi vùng Đông Bắc thì Lạng Sơn hiện đang là tỉnh có nhiều công trình thủy điện đang hoạt động nhất. Việc tiếp tục mở rộng một số nhà máy thủy điện sẽ giúp tiếp tục tận dụng nguồn nước từ các dòng sông để bố trí nhà máy thủy điện phía hạ lưu đập nhằm khai thác triệt để nguồn thủy năng này. Qua đó tiếp tục cung cấp bổ sung cho hệ thống điện, đạt mức hợp lý trong việc sử dụng tài nguyên năng lượng tái tạo hiện có của tỉnh Lạng Sơn.

Theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), tỉnh Lạng Sơn được phân bổ các nguồn điện theo các loại hình nguồn điện có tổng công suất là 1.689 MW, đây là điều kiện rất tốt cho tỉnh Lạng Sơn và các nhà đầu tư các công trình điện năng lượng tái tạo có cơ hội phát triển nguồn điện, trong đó có các dự án thuỷ điện.

Bên cạnh hoạt động phát điện lên lưới điện quốc gia, các công trình thủy điện khi đi vào hoạt động còn phát huy hiệu quả tổng hợp như: tạo nguồn dự trữ nước cho hoạt động sản xuất nông nghiệp, cấp nước sinh hoạt, chống lũ, giảm lũ, tạo sinh kế về nuôi trồng thủy sản, phát triển thêm các sản phẩm du lịch trên địa bàn,…

Đánh giá về hiệu ứng khi dự án Thủy điện Bản Nhùng hoàn thành và đi vào hoạt động, ông Đỗ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Lãng cho biết: Công trình Thủy điện Bản Nhùng được triển khai xây dựng trên địa bàn các xã Trấn Ninh, Điềm He của huyện Văn Quan và xã Hồng Thái, Hoàng Việt của huyện Văn Lãng. Sự hiện diện của công trình Thủy điện Bản Nhùng đã mở ra cơ hội cho người dân một số xã quanh vùng dự án trong phát triển kinh tế. Việc tích trữ nước tạo vùng nước mặt lớn, qua đó thúc đẩy lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, từ đó tạo nguồn thu mới, nâng cao đời sống nhân dân. Bên cạnh việc giúp phát triển việc nuôi trồng thủy sản, tận dụng cảnh quan của dự án thủy điện, huyện Văn Lãng đã và đang định hướng cho các xã vùng dự án chuyển hướng, tập trung phát triển du lịch sinh thái.

Thực tiễn cho thấy, các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh không chỉ góp phần làm tăng giá trị sản xuất công nghiệp của địa phương, tăng thu ngân sách nhà nước, mà nhà máy thủy điện còn còn giúp tạo thêm sinh kế cho người dân sinh sống xung quanh khu vực có công trình thủy điện.

Việc triển khai thu hút, phát triển các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, trong đó có các dự án thủy điện đã và đang góp những nguồn điện vào hệ thống lưới điện quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và của tỉnh Lạng Sơn nói riêng.