Bước tiến tích cực tại Ukraine

Những tù nhân được Chính phủ Ukraine trao trả.

Đây là lần đầu chính quyền Kiev và lực lượng đòi độc lập ở miền đông Ukraine trao đổi tù nhân kể từ năm 2017. Cuộc trao đổi là một trong những kết quả đạt được tại Hội nghị cấp cao “định dạng Normandy” (gồm Pháp, Đức, Nga và Ukraine), diễn ra mới đây tại Pháp. Tại hội nghị, các bên đã ra tuyên bố chung nhất trí thực thi ngay lập tức các biện pháp nhằm ổn định tình hình cuộc xung đột tại miền đông Ukraine, trong đó khẳng định, trao đổi tù nhân là một bước đi cần thiết. Vì vậy, giới quan sát nhận định, cuộc trao đổi tù nhân mới đây diễn ra suôn sẻ đã đánh dấu sự khởi đầu tích cực trong nỗ lực từng bước giảm căng thẳng, hướng đến chấm dứt cuộc xung đột vũ trang kéo dài 5 năm qua tại miền đông Ukraine.

Hành động nêu trên của chính quyền Kiev và lực lượng đòi độc lập ở miền đông Ukraine cũng ngay lập tức nhận được những phản ứng tích cực của cộng đồng quốc tế. Tổng thống Nga V.Putin đánh giá cuộc trao đổi tù nhân đã thúc đẩy sự tin cậy lẫn nhau giữa các bên. Trong khi đó, Tổng thống Pháp E.Macron và Thủ tướng Đức A.Merkel ra tuyên bố chung hoan nghênh cuộc trao đổi, đồng thời coi đây là bước tiến trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng tại miền đông Ukraine. Hai nhà lãnh đạo Pháp và Đức khẳng định, đây là bước đi được chờ đợi từ lâu. Năm 2017, Chính phủ Ukraine và lực lượng đòi độc lập ở miền đông đã có đợt trao đổi hơn 300 tù nhân. Tuy nhiên, hoạt động này, cũng như tiến trình đàm phán hòa bình tại Ukraine đã bị đóng băng trong những năm qua. Vì vậy, một loạt động thái thể hiện thiện chí của các bên trong thời gian gần đây, như các cuộc trao đổi tù nhân, việc quân đội Kiev và các lực lượng đòi độc lập ở miền đông hoàn tất rút quân thí điểm ở các vùng giới tuyến xung đột, sự “hồi sinh” của Hội nghị cấp cao “định dạng Normandy” sau ba năm ngưng trệ… đã mở ra hy vọng về một lối thoát cho cuộc xung đột vũ trang tại miền đông Ukraine, vốn đã cướp đi sinh mạng của hơn 13 nghìn người kể từ khi bắt đầu vào năm 2014.

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định, hành trình tìm kiếm hòa bình tại miền đông Ukraine còn đối mặt nhiều thách thức. Hội nghị cấp cao “định dạng Normandy” chỉ mới được khởi động lại, trong khi cuộc xung đột tại miền đông Ukraine khó có thể được giải quyết chỉ trong một thời gian ngắn. Hiện các bên vẫn chưa thể tìm được tiếng nói chung liên quan thời gian bầu cử tại hai nước cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk, cũng như vấn đề kiểm soát biên giới tại các khu vực do phe đòi độc lập kiểm soát ở Donbas. Bên cạnh đó, những mục tiêu được đặt ra tại Hội nghị cấp cao “định dạng Normandy” vừa qua, như tiếp tục rút lực lượng vũ trang tại các điểm xung đột cho đến cuối tháng 3-2020, phi quân sự hóa thêm ba điểm nữa… đòi hỏi nhiều hơn nữa sự nỗ lực và thiện chí của các bên liên quan.

Giới chuyên gia nhận định, cuộc trao đổi tù nhân chỉ là bước khởi đầu và quá trình lập lại hòa bình tại miền đông Ukraine vẫn là con đường nhiều chông gai. Tuy nhiên, với những tiến triển tích cực gần đây cả trên bàn đàm phán và thực địa, nỗ lực đặt dấu chấm hết cho cuộc xung đột tại miền đông Ukraine đã có hy vọng mới. Nhóm Bộ tứ Normandy dự kiến sẽ tiếp tục gặp nhau trong những tháng sắp tới và các bên cần tận dụng cơ hội này để thúc đẩy đối thoại.