Bầu cử tổng thống Mỹ: 5 yếu tố quyết định trong cuộc đọ sức Trump-Harris

Vài ngày trước khi diễn ra bầu cử tổng thống Mỹ (5-11), cuộc so găng giữa ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris vẫn hết sức gay cấn. Tờ Le Point (Pháp) đã chỉ ra 5 yếu tố được xem là có vai trò quyết định đến sự thành bại của hai ứng cử viên này.

Sau hơn 3 tháng tiến hành chiến dịch tranh cử cấp tốc, cả ông Trump và bà Harris đã kết thúc chặng nước rút với kết quả khá cân bằng: Hòa nhau trong các cuộc thăm dò cả trên toàn quốc và ở 7 “bang xoay chiều”. Tuy nhiên, theo tờ Le Point, có 5 yếu tố quan trọng, có tính chất quyết định đối với bà Harris và ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

Trước hết là sự tham gia bỏ phiếu của cử tri. Đây là yếu tố mà các cơ quan bầu cử khó lường nhất. Ông Trump có cái mà các nhà khoa học chính trị Mỹ gọi là “sàn cao-mức trần thấp”. Sàn bầu cử cao bởi khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA) luôn có động lực đặc biệt. Tuy nhiên, mức trần, hay điểm tối đa của khẩu hiệu này cho đến nay vẫn còn thấp, bởi vì đa số người Mỹ từ chối nó.

Về mặt kỹ thuật, ông Trump đã ghi điểm tốt vào năm 2020 (46,8%) nhưng vẫn thua, trong khi năm 2016, ông nhận được sự ủng hộ nhỉnh hơn (46,10%) và giành chiến thắng. Điều này được giải thích là do tỷ lệ tham gia bỏ phiếu năm 2020 đã tăng lên đáng kể (+ 6 điểm)…

Năm nay, tình hình đã thay đổi. Ông Trump được kỳ vọng sẽ giành được sự tiến bộ trên toàn quốc, đặc biệt nhờ vào những thắng lợi của ông ở các bang đông dân như Florida, New York và California. Nhưng ở 3 bang quan trọng nhất (Pennsylvania, Michigan, Wisconsin), tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu càng cao thì bà Harris càng có nhiều cơ hội chiến thắng.

Yếu tố thứ hai có thể tác động đến kết quả bầu cử là sự phân chia giới tính ở cộng đồng người Mỹ gốc Latin hoặc gốc Phi vốn đã tồn tại từ thập niên 1980 và dần được mở rộng. Ở các bang chiến địa, ông Trump đang giành thế áp đảo trước bà Harris khi nhận được sự ủng hộ của cử tri nam giới với khoảng cách từ 12 điểm (Pennsylvania) đến 35 điểm (Bắc Carolina). Ngược lại, bà Harris dẫn đầu với khoảng cách từ 13 điểm (Georgia) đến 25 điểm (Bắc Carolina) khi nhận được sự ủng hộ của cử tri nữ.

Điểm mới trong năm nay là sự đột phá của ông Trump khi thu hút được cử tri nam trẻ tuổi người Mỹ gốc Latin hoặc gốc Phi. Họ bị quyến rũ bởi hình ảnh một doanh nhân và đánh giá rằng đảng Dân chủ đã đi quá xa về các vấn đề xã hội. Nước Mỹ đã chuyển từ bầu cử chủng tộc sang bầu cử giai cấp. Tiêu chí quyết định nhất hiện nay là trình độ học vấn: Người có ít bằng cấp yêu thích ông Trump, người có trình độ học vấn cao hơn lại nghiêng về ứng cử viên nữ Harris.

Nếu đảng Cộng hòa kiếm được 20-25% sự ủng hộ của cử tri nam gốc Phi ở Bắc Carolina và Georgia, điều này sẽ gây khó khăn đối với bà Harris. Điều này cũng tương tự ở bang Arizona và Nevada, nơi có tỷ lệ cử tri nam người Mỹ gốc Latin chiếm khoảng 50%, theo cuộc thăm dò của tờ USA Today. Do đó, bà Harris cần phải có được sự bù đắp từ các cử tri nữ. Tin mừng cho bà Harris là ở bang Michigan và Pennsylvania, số liệu thống kê năm 2020 chỉ cho thấy, cử tri nữ đi bỏ phiếu nhiều hơn so với cử tri nam. Điều này sẽ mang lại lợi thế cho bà Harris ở hai bang này.

Sự tham gia bỏ phiếu của cộng đồng người Mỹ gốc Arab và Hồi giáo ở bang Michigan là yếu tố thứ ba tác động lớn đến thành công của mỗi ứng cử viên. Trong cuộc bầu cử sơ bộ, sự nổi dậy của cộng đồng người Arab-Hồi giáo ở Gaza đã khiến ông Joe Biden mất 100.000 phiếu bầu ở Michigan. Nếu có quá nhiều cử tri bỏ rơi bà Harris để ủng hộ ứng cử viên đảng Xanh Jill Stein, bang Michigan có thể lật ngược thế cờ. Còn nhớ, ông Trump từng thắng với cách biệt 10.700 phiếu vào năm 2016 và thua 154.000 phiếu vào năm 2020 ở chính bang Michigan. Nếu để thua ở Michigan, bà Harris cần phải giành chiến thắng ở một bang miền Nam khác.

Yếu tố quyết định thứ tư nằm ở những ưu tiên của người Mỹ. 2/3 người Mỹ tin rằng đất nước đang đi sai hướng nhưng họ không đồng ý rằng Phó tổng thống sắp mãn nhiệm Harris hay cựu Tổng thống Trump là người phù hợp nhất để thể hiện sự thay đổi.

Cử tri sẽ bỏ phiếu về 4 vấn đề chính: Kinh tế, nhập cư, bảo vệ việc phá thai và bảo vệ nền dân chủ. Ứng cử viên Donald Trump chiếm ưu thế phần lớn ở biên giới nhưng vị trí dẫn đầu của ông về chi phí sinh hoạt đã thu hẹp lại. Ngược lại, bà Harris dẫn đầu về phá thai, nhưng lại kém hơn một chút về việc bảo vệ thể chế.

Yếu tố then chốt cuối cùng nằm trong tay của 1/10 cử tri Mỹ, những người vẫn do dự chưa biết bỏ phiếu cho ai. Tính cách của ông Trump cũng như sự mơ hồ trong cam kết tranh cử của bà Harris khiến họ chưa biết nghiêng về ai. Trước đó, yếu tố “những người do dự” là yếu tố quyết định trong chiến thắng của ông Trump trước bà Hillary Clinton năm 2016.

Ngoài 5 yếu tố trên, vẫn còn một yếu tố nhỏ khác. Đó là tác động của việc kết thúc chiến dịch tranh cử của ông Trump. Lời hùng biện độc đoán của ông có thể khiến một số cử tri độc lập sợ hãi. Và trò đùa phân biệt chủng tộc về Puerto Rico từ một trong những người ủng hộ ông Trump có thể khiến ứng cử viên đảng Cộng hòa phải trả giá đắt trong cộng đồng người Mỹ gốc Latin ở bang Pennsylvania. Một điều cần lưu ý là ai thắng ở Pennsylvania sẽ có cơ hội rất cao để trở thành tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.