Bầu cử Mỹ: Những khó khăn kinh tế chờ đợi người chiến thắng

Dù ai ngồi vào vị trí Tổng thống Mỹ, người đó sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn trên mặt trận kinh tế, khi mà cuộc suy thoái do COVID-19 gây ra tại nước này vẫn rất tồi tệ.

Người lao động xếp hàng đăng ký tìm việc tại trung tâm việc làm Kentucky ở Frankfort, Kentucky (Mỹ).

Hiện vẫn chưa rõ ông Donald Trump hay ông Joe Biden sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020. Nhưng điều không ai có thể phủ nhận là dù ai ngồi vào vị trí Tổng thống Mỹ, người đó sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn trên mặt trận kinh tế.

Khó khăn chất chồng lên vai người chiến thắng

Cuộc suy thoái do đại dịch COVID-19 gây ra tại Mỹ vẫn rất tồi tệ, dù có một số dấu hiệu lạc quan hơn.

Trong quý 3/2020, nền kinh tế lớn nhất thế giới này đã phục hồi ngoạn mục 33,1% so với quý trước đó và đảo ngược mức giảm 31,4% trong quý 2. Dù vậy, kinh tế Mỹ vẫn giảm 2,9% so với quý 3/2019 – một sự cải thiện lớn so với mức giảm 9% của quý 2.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng COVID-19 đã xóa sổ mức tăng trưởng sản lượng kinh tế một năm qua cùng chuỗi tăng trưởng kéo dài 5 năm của thị trường việc làm Mỹ.

Lực lượng lao động của nước này hiện ít hơn so với trước khi Tổng thống Trump lần đầu tiên nhậm chức vào năm 2016. Các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự báo tỷ lệ thất nghiệp của nước này sẽ ở mức 5,5% vào cuối năm tới – cao hơn mức 4,7% khi Tổng thống Trump mới đắc cử nhưng cải thiện so với mức 7,9% của hiện tại.

Một điểm sáng đáng chú ý là hoạt động chi tiêu của người tiêu dùng đã tăng mạnh hơn so với thời điểm đại dịch bùng nổ hồi tháng Ba, nhưng vẫn chỉ tương đương mức của tháng Sáu năm ngoái.

Giá nhà ở đang tăng – một điều tuyệt vời đối với các chủ nhà ở Mỹ, nhưng đồng thời làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng về khả năng chi trả cho những người có nguyện vọng mua nhà.

Hoạt động sản xuất – mối quan tâm chính ở các bang chiến trường vùng Midwest – đã phục hồi, nhưng việc làm trong lĩnh vực này đang trong tình trạng tồi tệ hơn tình hình chung của thị trường lao động.

Và đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp trên hầu hết nước Mỹ. Ngày càng có nhiều người lo ngại rằng nước này có thể tái áp đặt các lệnh phong tỏa để kiểm soát tình hình bệnh dịch, tương tự những gì các nước châu Âu đang thực hiện.

Ngoài thị trường việc làm suy yếu và sản lượng kinh tế sụt giảm, người chiến thắng cuộc bầu cử năm nay còn phải đối mặt với một loạt những khó khăn dài hạn bao gồm tình trạng bất bình đẳng ngày càng sâu sắc, nợ liên bang gia tăng và quan hệ thương mại quốc tế rạn nứt.

Ngóng đợi gói kích thích kinh tế mới

Nhưng ngay cả khi kết quả bầu cử không chắc chắn và nhiều khả năng còn biến động trong một thời gian tới do những tranh cãi hậu bầu cử, các nhà đầu tư thị trường chứng khoán vẫn tỏ ra lạc quan.

Điều đó một phần là do đảng Cộng hòa dường như sẽ duy trì quyền lực ở Thượng viện. Trong trường hợp ông Trump tái đắc cử, các ưu tiên chính sách sẽ được hỗ trợ để duy trì. Còn nếu ông Biden giành chiến thắng, đây sẽ là lực lượng ngăn cản ông cố gắng thông qua bất kỳ thay đổi chính sách lớn nào.

Ngoài ra, lãnh đạo đa số Thượng viện thuộc đảng Cộng hòa Mitch McConnell đã báo hiệu rằng ông sẵn sàng cân nhắc một dự luật viện trợ kinh tế mới trước khi các thành viên mới được bầu của Thượng viện và Hạ viện tuyên thệ nhậm chức.

Nhiều nhà phân tích khẳng định phần lớn nền kinh tế vẫn còn yếu ớt vì dịch COVID-19 sẽ phụ thuộc vào thời gian triển khai, quy mô và hình thức của gói cứu trợ mới – vốn đã bế tắc trước cuộc bầu cử.

Ông James Knightley, người đứng đầu bộ phận kinh tế quốc tế của ngân hàng ING, cho biết một gói tài chính có quy mô “khiêm tốn hơn” có thể đồng nghĩa với việc triển vọng tăng trưởng và lợi nhuận doanh nghiệp sẽ không mạnh mẽ như mong đợi.”

Một nhân viên phân phát thực phẩm trên một đường phố ở Washington, DC, Mỹ.

Trong khi đó, ông Matthew Luzzetti, nhà kinh tế trưởng về thị trường Mỹ tại ngân hàng Deutsche Bank, cho biết một nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden với đa số Thượng viện là đảng Cộng hòa có thể chuyển thành một kịch bản xấu cho nền kinh tế trong năm 2021. Vì các đảng viên Cộng hòa có khả năng phản đối một gói kích thích quy mô lớn đáng kể.

Đó sẽ là một tin xấu đối với hàng triệu người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình, những người đang thất nghiệp và chật vật tìm việc làm trong các lĩnh vực như du lịch và giải trí.

Cũng theo chuyên gia Luzzetti, nếu ông Trump tái đắc cử và Thượng viện vẫn nằm trong quyền kiểm soát của đảng Cộng hòa, có khả năng kinh tế Mỹ sẽ có một gói kích thích lớn hơn. Bởi lẽ, trước đó ông Trump đã ủng hộ chi tiêu nhiều hơn cho gói kích thích và có thể tạo nhiều ảnh hưởng hơn nếu ông tái đắc cử.

Ông Luzzetti nói rằng dù kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay ra sao, bất kỳ gói viện trợ kinh tế nào cũng nên tăng hỗ trợ cho người thất nghiệp, trợ giúp cho các doanh nghiệp nhỏ lẫn các chính quyền bang và địa phương để giữ đà kinh tế tiếp tục./.