Bảo đảm nguyên tắc công bằng trong tiếp cận vaccine

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tính đến 11h ngày 12/3, thế giới ghi nhận hơn 119,1 triệu ca mắc COVID-19, hơn 2,6 triệu ca tử vong tại 221 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ở trong nước, từ ngày 25/1 đến nay, cả nước ghi nhận 897 ca mắc COVID-19 tại 13 tỉnh, thành phố. Hiện 11/13 tỉnh, thành phố đã có trên 23 ngày liên tiếp không ghi nhận ca mắc mới trong cộng đồng. Trong 5 ngày gần đây, Hải Dương ghi nhận rải rác 1-2 ca/ngày, đều được cách ly trước đó.

Tiêm đến đâu phải an toàn đến đấy

Báo cáo Thường trực Ban Chỉ đạo, GS.TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết tính đến 17h ngày 12/3, các điểm tiêm đang triển khai theo kế hoạch tại 12 điểm tiêm của 10 tỉnh, thành phố cho 1.702 người: Hải Dương (293 người), Hà Nội (163 người), Thành phố Hồ Chí Minh (474 người), Gia Lai (200 người), Long An (30 người), Bắc Ninh (108 người), Bắc Giang (187 người), Hải Phòng (61 người), Hưng Yên (69 người) và Đà Nẵng (117 người).

Trong số gần 1.600 người được tiêm, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết có 410 người phản ứng thông thường (chiếm 26%); 11 trường hợp có phản ứng sau tiêm ở mức độ 2-3 như mổi mày đay, ngứa, phù mạch tại chỗ tiêm, khó thở (có tiền sử hen phế quản) (chiếm 0,7%), trong đó, tại điểm tiêm của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM (6 người), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng (4 người), Bệnh viện dã chiến Gia Lai (1 người)… Tất cả các trường hợp phản ứng sau tiêm này đều có sức khỏe ổn định trong vòng 1 ngày.

Trong quá trình triển khai, người đến tiêm chủng đều được khám sàng lọc trước tiêm chủng và yêu cầu khai báo về tình trạng sức khỏe, bệnh nền và các mũi tiêm chủng trong thời gian gần đây để cán bộ y tế đưa ra chỉ định phù hợp. Đồng thời, người đến tiêm chủng được tư vấn đầy đủ về tác dụng và những sự cố bất lợi có thể xảy ra, những dấu hiệu bất thường về sức khỏe cần thông báo cho cán bộ y tế. Tất cả các dấu hiệu bất thường về sức khỏe sau tiêm đều được theo dõi và báo cáo.

GS.TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương báo cáo về tình hình triển khai tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19. Ảnh: VGP/Đình Nam

Để đảm bảo xử trí kịp thời phản ứng sau tiêm chủng, các điểm tiêm chủng đều có trang thiết bị phòng chống sốc và xử trí cấp cứu với các trường hợp tai biến sau tiêm chủng. Các đội cấp cứu lưu động thường xuyên túc trực để hỗ trợ các điểm tiêm trong trường hợp cần thiết.

Việc triển khai tiêm chủng phải thực hiện theo đúng quy trình chặt chẽ, an toàn, hiệu quả. Người được tiêm chủng được theo dõi tại chỗ 30 phút sau khi tiêm, sau đó lên phòng bệnh theo dõi tiếp trong 24 giờ và sau khi về nhà thì tiếp tục theo dõi và thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có bất kỳ phản ứng phụ nào xảy ra để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

“Đây là quy trình được Bộ Y tế chỉ đạo hết sức chặt chẽ. Tiêm đến đâu bảo đảm an toàn đến đấy”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết.

Về thông tin xảy ra một số phản ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vaccine Astrazeneca ở một số nước châu Âu, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết lãnh đạo Bộ Y tế đã nghe báo cáo và phân tích của đơn vị triển khai Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, các chuyên gia, nhà khoa học. Theo đó, chưa tìm ra sự liên quan giữa nhưng sự cố nghiêm trọng sau khi tiêm vaccine Astrazeneca, một số trường hợp đang tiếp tục nghiên cứu. Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia tiếp tục triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19 của Astrazeneca.

Đảm bảo nguyên tắc công bằng trong tiếp cận vaccine

Tại cuộc họp, đại diện Bộ Y tế cho biết hiện có hai nguồn vaccine Astrazeneca nhập khẩu về Việt Nam. Thứ nhất là nguồn hỗ trợ của COVAX Facility, cơ chế do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Liên minh Toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI), UNICEF, Liên minh đổi mới sáng tạo sẵn sàng cho dịch bệnh (CEPI) thành lập, các nhà sản xuất vaccine và các đối tác lập ra, đảm bảo các quốc gia đều được tiếp cận vaccine một cách công bằng và hiệu quả. Nguồn vaccine này sau khi về đến Việt Nam sẽ được chuyển thẳng cho Chương tình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Nguồn thứ hai là vaccine Astrazeneca nhập khẩu theo thoả thuận ký kết giữa Bộ Y tế, Công ty Astrazeneca và Hệ thống tiêm chủng VNVC. Theo đó, VNVC là một trong 3 tổ chức được Astrazeneca đồng ý cung cấp vaccine tại Việt Nam, cùng với COVAX Facility và UNICEF. VNVC sẽ chuyển giao vaccine mua được từ Astrazeneca cho Bộ Y tế theo cơ chế phi lợi nhuận.

Để có nguồn cung ứng vaccine với mục tiêu đảm bảo bao phủ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 cho người dân Việt Nam, sớm chủ động đẩy lùi đại dịch, Bộ Y tế đã và đang tiếp tục đàm phán với các nhà sản xuất vaccine như Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson, Gamaleya (Sputnik V) để có thể tiếp cận tất cả các nguồn cung ứng vaccine nhằm triển khai nhanh nhất việc mở rộng phạm vi sử dụng vaccine phòng COVID-19 tại Việt Nam.

Bộ Y tế đồng thời khuyến khích tất cả các doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiếp cận, đàm phán với các đối tác cung cấp vaccine phòng COVID-19 khác trên thế giới để nhập khẩu vaccine về sử dụng trong nước theo tinh thần Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/02/2021 của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine phòng COVID-19.

Thường trực Ban Chỉ đạo khẳng định quan điểm của Ban Chỉ đạo từ trước đến nay là chúng ta huy động tất cả các kênh để tăng cường đàm phán về vaccine, huy động các nguồn ngân sách Trung ương, địa phương, nguồn tài trợ để đảm bảo đủ vaccine tiêm cho người dân, tuân thủ nguyên tắc công bằng trong tiếp cận vaccine và sự điều phối, triển khai tiêm vaccine thống nhất của Bộ Y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Đình Nam

Từng bước chuẩn bị cho chính sách “visa vaccine”

Thường trực Ban Chỉ đạo đã nghe Bộ Y tế và các đơn vị liên quan báo cáo về thực tế trước đây khi một số nơi có dịch, việc quản lý và đi lại của người dân, hàng hóa chưa được thống nhất, cho nên một số địa bàn, địa phương bị ách tắc. Thậm chí những người đi về từ địa phương có vùng dịch, ổ dịch thì việc quản lý, yêu cầu khai báo y tế không thống nhất. Vì vậy, Thường trực Ban Chỉ đạo giao cho Bộ Y tế sớm thiết lập hệ thống bằng giải pháp công nghệ quản lý chặt chẽ những người có nguy cơ lây nhiễm thống nhất. Một mặt vừa kiểm soát dịch bệnh, mặt khác không ngăn sông, cấm chợ, không tạo sự kỳ thị.

Thường trực Ban Chỉ đạo cũng nghe và phân tích chính sách “visa vaccine” của một số nước. Ở Việt Nam, Bộ Y tế cũng đã có những bước chuẩn bị ban đầu.

Trước mắt, Bộ Y tế và Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các nhà mạng lớn (Viettel, VNPT) sẽ tăng cường xây dựng và cố gắng hoàn thiện hệ thống giải pháp kỹ thuật trong thời gian sớm nhất, phấn đấu vào đầu tháng 4/2021. Tuy nhiên, chính sách cụ thể liên quan đến “visa vaccine” phải căn cứ vào những đánh giá tiếp theo về tính an toàn, khả năng miễn dịch của từng loại vaccine và ở từng nước, từ đó có cơ chế phù hợp, trên tinh thần tạo điều kiện thuận lợi để phục vụ mục tiêu kép nhưng phải đảm bảo an toàn.

Trước đó, tại cuộc họp ngày 5/3, để phục vụ mục tiêu kép, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã đề nghị Bộ Y tế chủ trì, cùng với Bộ Ngoại giao, Bộ VHTT&DL khẩn trương nghiên cứu, xây dựng, ban hành các hướng dẫn tạo điều kiện cho những người đã được tiêm vaccine ở nước ngoài được nhập cảnh vào Việt Nam bảo đảm an toàn.

Tại cuộc họp các chuyên gia cũng nhắc lại yêu cầu của Thường trực Ban Chỉ đạo đối với Bộ Y tế phải chỉ đạo khẩn trương rà soát lại các đơn vị làm xét nghiệm và có báo cáo về các trường hợp xét nghiệm âm tính nhưng khi ra nước ngoài lại dương tính (điển hình là trường hợp ở Hải Dương nhập cảnh vào Nhật Bản và gần đây là 2 trường hợp ở Hải Phòng nhập cảnh vào Australia – PV).