Bảo đảm mọi học sinh, sinh viên được thụ hưởng chính sách bảo hiểm y tế

Năm học 2018 – 2019, cả nước đã có hơn 17 triệu học sinh, sinh viên tham gia bảo hiểm y tế.

Những thay đổi về nhận thức…

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thời gian qua, tỷ lệ bao phủ BHYT HSSV có sự phát triển ổn định, tăng dần qua các năm. Năm học 2009-2010 có khoảng 10,7 triệu (gần 70%) HSSV tham gia, thì đến năm 2016 cả nước có khoảng 15,9 triệu HSSV tham gia BHYT, đạt tỷ lệ hơn 92,5%; năm 2017 có hơn 16 triệu em tham gia, chiếm hơn 93% và đến năm học 2018-2019 đã có hơn 17 triệu (chiếm 95,3%) HSSV tham gia BHYT.

Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn, phải khẳng định, việc phát triển BHYT HSSV những năm vừa qua đã có sự tiến bộ vượt bậc. Điều đó thể hiện trước hết ở nhận thức của những người làm công tác BHYT cho HSSV là cơ quan BHXH đến các cơ sở giáo dục và nhất là nhận thức của các bậc phụ huynh về BHYT… đã được nâng cao. Tất cả các bên liên quan đều ý thức sâu sắc BHYT là quyền lợi gắn bó thiết thực với quyền lợi trẻ em và đã không còn xuất hiện sự “lựa chọn ngược”. Trước đây, nhiều phụ huynh tham gia vì biết con mắc bệnh trọng, cần điều trị với chi phí lớn mới bỏ tiền ra mua BHYT, thì hiện nay nhận thức của các phụ huynh đã thay đổi khi chủ động tham gia BHYT cho con em mình ngay từ khi còn khỏe mạnh. Đối với HSSV, công tác giáo dục, tuyên truyền của các nhà trường cũng được tăng cường, nâng cao nhận thức, hiểu biết cho các em. Học sinh ngay từ bậc học phổ thông đã có ý thức về thông báo cho bố mẹ về việc tham gia BHYT học sinh như một trách nhiệm chia sẻ cộng đồng…

Bên cạnh đó, trong xu thế quyền lợi BHYT ngày càng mở rộng, chất lượng khám, chữa bệnh (KCB) ngày càng được nâng cao, chính vì thế, đối tượng HSSV cũng được hưởng thụ nhiều hơn lợi ích từ Quỹ BHYT, từ chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) đến việc khám chữa bệnh. Hằng năm, cơ quan BHXH chi gần 1.000 tỷ đồng kinh phí CSSKBĐ, trong đó chủ yếu dành cho nhóm HSSV. Quỹ BHYT chi trả cho rất nhiều bệnh nhân là HSSV mắc các bệnh nan y, mạn tính như điều trị suy thận bằng chạy thận nhân tạo; điều trị thuốc chống ung thư, phẫu thuật tim mạch với chi phí từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng… Đáng chú ý, BHYT chi trả đến 30% cho các trường hợp điều trị bệnh hiếm, trong khi quỹ BHYT ở hầu hết các nước trên thế giới chưa chi trả.

Đánh giá cao về việc đẩy nhanh tốc độ bao phủ BHYT HSSV thời gian qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng, việc thực hiện BHYT bao phủ tất cả HSSV không chỉ đem lại lợi ích cho cá nhân HSSV, mà nó còn thể hiện trách nhiệm của cá nhân đối với cộng đồng và đối với xã hội, rèn luyện tư tưởng tác phong của thế hệ trẻ… Cho nên, dù còn một ít tỷ lệ HSSV không tham gia BHYT cũng là một điều chúng ta phải suy nghĩ.

Giáo dục, tuyên truyền nhằm tạo chuyển biến nhận thức cho HSSV là những điều hết sức quan trọng và đây không phải là trách nhiệm cá nhân mà còn phải thể hiện trách nhiệm xã hội đối với cộng đồng. Chính vì thế, BHXH Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo và các cơ quan liên quan phải có sự phối hợp chặt chẽ trong tổ chức thực hiện, để không một HSSV nào không tham gia vào một hệ thống an sinh xã hội tốt đẹp như BHYT.

Tiến tới bao phủ 100%

Trên thực tế, theo quy định của Luật BHYT, mặc dù HSSV là đối tượng bắt buộc, nhưng hiện vẫn còn khoảng 6% số HSSV (chiếm gần một triệu HSSV) chưa tham gia BHYT. Theo thống kê cho thấy, số chưa tham gia BHYT hiện nay tập trung ở đối tượng sinh viên các trường trung cấp, cao đẳng, đại học, từ năm thứ hai trở lên. Ở độ tuổi này, với tâm lý chủ quan về sức khỏe cho nên nhiều em chưa nhận thức được việc tham gia BHYT là rất cần thiết cho chính mình và cộng đồng, không thực hiện nguyên lý là bảo hiểm khi trẻ khỏe để thụ hưởng khi ốm đau bệnh tật. Bên cạnh đó, “khoảng trống” này còn có lý do là HSSV ngoài tham gia tại nhà trường còn có thể tham gia theo các nhóm đối tượng khác như hộ gia đình, đối tượng nghèo, cận nghèo, thân nhân lực lượng vũ trang… cho nên có thể chưa được thống kê vào nhóm BHYT HSSV.

Theo Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn, để thực hiện tốt hơn nữa công tác BHYT HSSV, tiến tới đạt mục tiêu bao phủ 100% đối tượng này, cần phải giữ vững và tiếp tục nâng cao nhận thức của các nhà quản lý, người dân nói chung, các bậc cha mẹ nói riêng về ý thức trách nhiệm cũng như lợi ích khi tham gia BHYT. Đã đến lúc cần đưa chương trình giáo dục về an sinh xã hội nói chung, BHXH, BHYT nói riêng vào chương trình giáo dục trong nhà trường…

Bên cạnh đó, phải hướng tới sự hài lòng của người bệnh, của các nhóm đối tượng tham gia BHYT khi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, trong đó có HSSV. Tại nhà trường, các cơ quan quản lý nhà nước phải tiếp tục hoàn thiện hệ thống quy định, trong đó xác định cụ thể các điều kiện khả thi, hướng dẫn cụ thể việc tổ chức thực hiện… để nguồn kinh phí được trích từ quỹ BHYT bảo đảm tốt hơn nữa công tác CSSKBĐ cho các em trong thời gian học tập tại trường.

Đồng thời, ngành BHXH cũng nâng cao hơn nữa trách nhiệm của cơ quan thực hiện chính sách thông qua cải cách hành chính, chuyển mạnh sang tinh thần phục vụ; đẩy mạnh tuyên truyền qua nhiều hình thức để nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức liên quan, các cơ sở giáo dục, thầy cô giáo cũng như nhận thức của các em HSSV cùng các bậc phụ huynh…, để tất cả mọi người trong xã hội hiểu rằng việc thực hiện chính sách, tham gia BHYT không chỉ là trách nhiệm đối với cá nhân mà còn là trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng, với xã hội.