Ngày xuân kể chuyện OCOP

- Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được triển khai trên địa bàn tỉnh từ năm 2019, đến nay, sau 5 năm thực hiện, chương trình đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Thông qua chương trình góp phần nâng cao giá trị các sản phẩm nông sản địa phương, đem lại thu nhập cao cho người dân…

Dịp cuối năm, các cơ sở OCOP trên địa bàn tỉnh lại tất bật sản xuất, đưa sản phẩm OCOP của tỉnh đến với khách hàng gần xa...

Hành trình xây dựng sản phẩm OCOP

Những ngày cuối năm 2024, có dịp đến xã Tràng Phái, huyện Văn Quan, hiện ra trước mắt chúng tôi là những ngôi nhà khang trang, những con đường bê tông sạch đẹp. Dọc các sườn đồi, người dân đang hối hả thu hoạch dong riềng để chuẩn bị cho vụ tết. Trước đây, khi chưa có cơ sở chế biến, thị trường tiêu thụ củ dong riềng còn nhiều khó khăn. Với mong muốn ổn định đầu ra cho bà con, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ba Sơn đã xây dựng nhà xưởng và liên kết với người dân trong xã trồng, bao tiêu sản phẩm. Để nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, công ty đã chủ động xây dựng sản phẩm miến dong thành sản phẩm OCOP.

Đưa chúng tôi tham quan khu vực đóng gói miến dong, ông Hoàng Văn Việt, Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ba Sơn cho biết: Từ khi xác định xây dựng sản phẩm miến dong làm sản phẩm OCOP, chúng tôi đã chủ động thiết kế bao bì sản phẩm, đóng gói sản phẩm cả dạng túi và hộp để phù hợp với từng phân khúc khách hàng. Năm 2023, sản phẩm miến dong Tràng Phái được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp huyện. Từ khi có bao bì sản phẩm mới và được công nhận sản phẩm OCOP, việc tiêu thụ sản phẩm rất tốt. Trung bình mỗi năm, công ty thu mua trên 750 tấn củ dong riềng của bà con trên địa bàn. Mỗi vụ, công ty cung cấp ra thị trường từ 9 đến 10 tấn miến thành phẩm, đem lại doanh thu gần 700 triệu đồng/năm, tạo việc làm thời vụ cho 7 đến 10 lao động. Hiện nay, sản phẩm miến dong Tràng Phái của công ty không chỉ được bày bán tại các siêu thị, gian hàng trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh mà còn được tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Bắc Giang… có thời điểm không đủ cung cấp cho thị trường, khách hàng có nhu cầu phải đặt hàng trước.

Không chỉ Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Ba Sơn, thời gian qua, nhiều chủ thể OCOP đã dần khẳng định được thương hiệu của sản phẩm. Như cơ sở sản xuất lạp sườn tươi Khinh Phja Quý Khoát, khối phố Tòng Chu, thị trấn Bình Gia, huyện Bình Gia, với những công thức riêng, cơ sở đã tạo nên món lạp sườn với hương vị riêng, thu hút sự lựa chọn của nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh.

Ông Nông Quý Khoát, chủ cơ sở cho biết: Trước đây, mỗi dịp tết, gia đình tôi thường làm lạp sườn để ăn, nhiều lúc biếu họ hàng, người thân. Khi họ ăn thấy ngon lại nhờ làm hoặc đặt mua. Cứ thế, “tiếng lành đồn xa”, nhiều người biết đến và đặt mua nên tôi bắt đầu kinh doanh. Để nâng cao giá trị sản phẩm, kế thừa tinh hoa ẩm thực truyền thống, cơ sở đã quan tâm xây dựng sản phẩm OCOP. Theo đó, gia đình đã đầu tư hơn 60 triệu đồng để mua các loại máy như: máy hút chân không, tủ đá bảo quản…. Để thu hút khách hàng, chúng tôi chú trọng đến mẫu mã, bao bì và cách bảo quản sản phẩm. Trên bao bì ghi rõ thông tin sản phẩm, hướng dẫn sử dụng, tem truy xuất nguồn gốc. Ngoài ra, cơ sở còn chú trọng đến việc tham gia các hội chợ triển lãm, trưng bày sản phẩm trong và ngoài tỉnh để nhiều khách hàng biết đến. Năm 2023, sản phẩm lạp sườn tươi của cơ sở đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, thị trường tiêu thụ không chỉ trong tỉnh mà còn mở rộng ra các tỉnh, thành khác trong cả nước. Nếu như trước đây, mỗi năm cơ sở chỉ bán ra thị trường khoảng 1 tấn lạp sườn (thành phẩm) thì năm 2024, cơ sở bán ra thị trường trên 2 tấn sản phẩm lạp sườn, với giá bán 230 nghìn đồng/kg.

Không chỉ tại 2 cơ sở trên, từ khi triển khai chương trình OCOP, các cơ quan chuyên môn đã triển khai các chính sách hỗ trợ về vốn; hướng dẫn các bước hoàn thiện hồ sơ, thủ tục xây dựng sản phẩm OCOP; hỗ trợ giải pháp xúc tiến, kết nối tiêu thụ sản phẩm… Đến nay, toàn tỉnh có 106 sản phẩm OCOP, trong đó có 100 sản phẩm được đánh giá, phân hạng 3 sao và 6 sản phẩm đánh giá, phân hạng 4 sao. Đa số là các sản phẩm đặc sản, đặc trưng, truyền thống của mỗi địa phương, đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm, có truy xuất nguồn gốc, bao bì nhãn mác theo xu hướng thị trường tiêu dùng và theo quy định. 

Bên cạnh việc tập trung xây dựng thương hiệu, nhiều chủ thể sau khi tham gia xây dựng sản phẩm OCOP còn linh hoạt trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào khâu quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Trong đó phổ biến nhất là các đơn vị đã chủ động tìm tòi, xây dựng các kênh trên mạng xã hội để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm; đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử…

Chị Hà Như Quỳnh, phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn cho biết: Trước đây khi muốn mua món đặc sản ở các huyện thì tôi đều phải nhờ người quen mua rồi gửi xe khách lên rất bất tiện. Nhưng từ khi biết các sản phẩm OCOP của Lạng Sơn cũng được bày bán trên các sàn thương mại điện tử tôi đã đặt mua và sử dụng. Tôi thấy việc mua hàng trên các gian hàng số như này rất tiện lợi, nhanh chóng, lại còn thường xuyên được chiết khấu giảm giá.

Nâng cao giá trị sản phẩm OCOP

Cùng với việc xây dựng sản phẩm OCOP, các chủ thể còn chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp để duy trì, nâng hạng các sản phẩm OCOP đã được đánh giá. Từ đó, tiếp tục xây dựng thương hiệu sản phẩm như: tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô bằng cách đầu tư trang thiết bị máy móc, cải thiện mẫu bao bì, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại…

Bà Nguyễn Thị Dung, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Công Sơn, xã Công Sơn, huyện Cao Lộc cho biết: Lạng Sơn không chỉ nổi tiếng với thịt lợn quay, khau nhục, cải ngồng, măng ớt...mà còn được biết đến với sản phẩm rượu men lá rất đặc trưng của đồng bào dân tộc Dao xã Công Sơn, huyện Cao Lộc. Với mong muốn nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm rượu men lá người Dao, HTX đã đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại (tủ nấu cơm, nồi chưng cất rượu...). Năm 2022, sản phẩm rượu men lá người Dao của HTX được đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP 3 sao. Nhận thấy việc nâng sao OCOP sẽ có sức cạnh tranh lớn hơn nên thời gian qua, cơ sở không chỉ chú trọng việc duy trì sao mà còn tìm hiểu, thực hiện các giải pháp để nâng sao như: cải thiện, thay thế mẫu bao bì sản phẩm đảm bảo tiêu chí thân thiện với môi trường và bắt mắt hơn; nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm từ quy trình sản xuất; tăng thời gian ủ rượu lên trên 3 năm… Nhờ đó, sản phẩm rượu men lá người Dao của HTX đã được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh; năm 2024, sản phẩm được ngành chức năng tỉnh đánh giá, nâng hạng từ sản phẩm OCOP 3 sao lên OCOP 4 sao cấp tỉnh.

Ông Phạm Tuyến, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn cho biết: Những năm qua, chương trình OCOP đã được triển khai đồng bộ, rộng khắp ở tất cả các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh, đây được xem là giải pháp và nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Hằng năm, đơn vị phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao kiến thức cho các chủ thể kỹ năng về thiết kế bao bì, mẫu mã để các chủ thể lên ý tưởng và thiết kế phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng; tạo điều kiện hỗ trợ các chủ thể tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối, quảng bá sản phẩm OCOP...

Tết năm nay, bên cạnh những sản phẩm truyền thống, người dân trên địa bàn tỉnh còn có thêm nhiều lựa chọn từ các sản phẩm OCOP mẫu mã phong phú, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm với giá cả phù hợp.