Bắc Sơn: Phát huy giá trị các di sản khảo cổ học

– Huyện Bắc Sơn là địa bàn hiện còn lưu giữ được nhiều di sản khảo cổ học vô cùng quý giá, đa dạng về giá trị nguồn gốc lịch sử dân tộc. Để phát huy giá trị di sản khảo cổ, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền huyện Bắc Sơn đã thực hiện những giải pháp thiết thực vừa bảo tồn, đồng thời nâng cao giá trị các di sản văn hóa này.

Bắc Sơn là địa danh có những di chỉ khảo cổ học nổi tiếng gắn với sự phát triển của người Việt cổ như: Hang Tín Vận, phố Hợp Thành, thị trấn Bắc Sơn; Hang Dơi thôn Kha Hạ, xã Vũ Lễ… Tại những di tích khảo cổ này các nhà khoa học đã tìm thấy trên 600 hiện vật mang dấu ấn đặc trưng của văn hóa Bắc Sơn như: công cụ đá, mảnh tước, rìu mài lưỡi, cuốc, gốm, số lượng lớn dấu Bắc Sơn, mảnh tước đá vôi, mảnh tước đá cuội, công cụ hạch đá, các hiện vật là đồ gốm, đồ sành, sứ thời phong kiến và hiện đại, dấu vết các mộ táng, mộ táng của trẻ em…Những hiện vật quý giá hiện nay, vẫn được bảo quản, lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh và Bảo tàng khởi nghĩa Bắc Sơn.

Đoàn học viên Công viên đại chất Lạng Sơn được thuyết minh viên giới thiệu về ý nghĩa các hiện vật khảo cổ tại Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn

Nhận thức rõ vai trò của công tác bảo tồn phát huy di sản khảo cổ gắn với phát triển du lịch, UBND huyện Bắc Sơn đã giao phòng chuyên môn phối hợp với các đơn vị liên quan quan tâm gìn giữ, bảo tồn di tích khảo cổ trên địa bàn. Bà Dương Hồng Hạnh, Phó Trưởng Phòng Văn hóa & Thông tin huyện cho biết: Thời gian qua, nhằm bảo quản, phát huy giá trị của các di sản khảo cổ, phòng đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân; tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khảo cổ học, các nhà nghiên cứu tiến hành khai quật, nghiên cứu tại các di tích khảo cổ trên địa bàn; đồng thời khảo sát thực địa để tiến hành cắm mốc, khoanh vùng bảo vệ di tích;…

Theo đó, huyện đã tích cực thực hiện công tác tuyên truyền về các di sản văn hóa, trong đó có các di sản khảo cổ trên các phương tiện truyền thông. Tiêu biểu, từ năm 2021 đến nay, các đơn vị chuyên môn của huyện đã phối hợp với các cơ quan báo chí của Trung ương, của tỉnh xây dựng trên 10 phóng sự về cảnh quan, địa chất, địa hình, sinh cảnh tại huyện Bắc Sơn; cung cấp thông tin về địa chất – địa mạo, địa văn hóa, khảo cổ học cho Đoàn khảo sát, đánh giá các điều kiện công nhận công viên địa chất toàn cầu tỉnh Lạng Sơn…

Bên cạnh đó, từ năm 2021 đến nay, UBND huyện đã thực hiện xác định vị trí đất khoanh vùng bảo vệ di tích cấp quốc gia Hang Dơi và tăng cường quản lý hoạt động, bảo quản, tu bổ phục hồi di tích trên địa bàn huyện Bắc Sơn, trong đó có di tích Hang Tín Vận, thị trấn Bắc Sơn. Đồng thời, UBND huyện cũng chỉ đạo chính quyền cơ sở tăng cường công tác tuyên truyền đến các tầng lớp Nhân dân về tầm quan trọng của các di sản khảo cổ.

Ông Dương Công Chung, Chủ tịch UBND xã Vũ Lễ cho biết: Hang Dơi là di tích cấp quốc gia thuộc địa bàn xã, do đó, để người dân hiểu hơn về giá trị của di tích, trong các cuộc họp thôn, chúng tôi đều tuyên truyền đến người dân về tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích. Bên cạnh đó, mỗi tháng một lần, chúng tôi đều cử 3 đến 5 cán bộ, nhân viên của xã đến đây để cắt cỏ, thu gom rác, góp phần giữ cho di tích Hang dơi luôn sạch đẹp. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền về Luật Di sản đến Nhân dân để người dân cùng nâng cao trách nhiệm, bảo vệ di tích trên địa bàn. Nhờ đó, nhiều người dân địa phương trên địa bàn thường xuyên tham gia phát quang cây cối trước cửa hang và lối vào di tích; các hố khai quật được bảo vệ nguyên vẹn.

Song song với tuyên truyền, phòng chuyên môn cũng thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, rà soát các điểm di tích và tạo điều kiện thuận lợi cho các đoàn khách đến tham quan, học tập tại các điểm di tích khảo cổ. Tiêu biểu, cuối năm 2021, phòng VH-TT huyện đã tích cực phối hợp với Viện Khảo cổ thực hiện khai quật và phát hiện thêm rất nhiều di vật khảo cổ quý, trong đó có 1 di cốt trẻ em với niên đại khoảng 11.000 năm cách ngày nay.

Để bảo tồn các di tích khảo cổ, UBND huyện cũng luôn chú trọng tới công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ và phát triển các tour du lịch về nguồn gắn với quảng bá hình ảnh các di sản khảo cổ, lịch sử. Hiện nay, Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn đang lưu giữ trên 800 ảnh, tài liệu, hiện vật, trong đó có trên 100 hiện vật khảo cổ. Hằng năm, có rất nhiều trường học phối hợp với Bảo tàng khởi nghĩa Bắc Sơn tổ chức các hoạt động tìm hiểu lịch sử tại đây với nhiều hoạt động thiết thực như: Sinh hoạt CLB em yêu di sản; kể chuyện lịch sử, các trò chơi… Trong 7 tháng đầu năm 2022, Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn đã đón gần 4.300 lượt khách, trong đó trên 70% là các em học sinh trên địa bàn.

Nhằm tiếp tục phát huy giá trị các di tích khảo cổ, thời gian tới, UBND huyện tiếp tục thực hiện một số mục tiêu như: tăng cường công tác quản lý các di tích, danh thắng gắn với phát triển du lịch trên địa bàn, trong đó có di tích khảo cổ học Hang Dơi. Cùng đó, tăng cường công tác quảng bá, giới thiệu giá trị của hai di tích này đến du khách trong và ngoài nước.

TUYẾT MAI