Bắc Sơn: Điểm sáng thực hiện sàng lọc sơ sinh, đảm bảo sức khỏe cho trẻ

– “Bắc Sơn là 1 trong 4 huyện trên địa bàn toàn tỉnh được lựa chọn thực hiện thí điểm Đề án sàng lọc trước sinh và sau sinh (năm 2013), sau đó thực hiện chính thức đề án. Trong quá trình thực hiện, huyện luôn là một trong những đơn vị dẫn đầu về công tác này với tỷ lệ trên 50% tổng số trẻ sinh ra được thực hiện sàng lọc hằng năm” – ông Nguyễn Quang Bằng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết.

Sàng lọc sơ sinh là việc xét nghiệm sàng lọc ngay sau khi sinh trong vòng 48 giờ để phát hiện những trẻ có nguy cơ mắc bệnh lý và rối loạn chuyển hóa như: suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD (gây vàng da, thần kinh, chậm phát triển tâm thần, vận động)… để từ đó có thể phát hiện và điều trị kịp thời. Ông Đinh Văn Khoan, Trưởng Phòng Dân số – Truyền thông và Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Y tế (TTYT) huyện Bắc Sơn cho biết: Để đề án được triển khai hiệu quả, từ năm 2013 đến nay, hằng năm, phòng đã tham mưu cho TTYT phối hợp với cơ quan truyền thông, chỉ đạo trạm y tế các xã, thị trấn tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc sàng lọc sơ sinh. Cùng đó, tích cực phối hợp với Khoa Sức khỏe sinh sản TTYT huyện triển khai kế hoạch tuyên truyền về sàng lọc sơ sinh đến cơ sở để phụ nữ mang thai và người nhà hiểu, nắm rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của sàng lọc sơ sinh trong việc đảm bảo sức khỏe của trẻ.

Cán bộ TTYT huyện Bắc Sơn thực hiện kỹ thuật lấy máu gót chân sàng lọc sơ sinh cho trẻ

Thực hiện nội dung này, trong những năm qua, đội ngũ cán bộ y tế từ huyện đến xã ở huyện đã nỗ lực tuyên truyền về sức khỏe sinh sản, chính sách dân số, sàng lọc sơ sinh. Tính riêng từ đầu năm 2022 đến nay, TTYT huyện đã tổ chức tuyên truyền lồng ghép với công tác tiêm chủng, khám chữa bệnh hằng ngày tại trạm y tế cho hơn 1.460 lượt phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; truyền thông lồng ghép tại các thôn, bản được 36 buổi tới hơn 1.200 lượt người (tăng 4 cuộc, 160 lượt người so với cùng kỳ năm 2021); đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số tư vấn kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, sàng lọc trước sinh, sơ sinh… đến người dân tại 350 gia đình (tăng 41 hộ so với cùng kỳ năm 2021).

Tân Thành là xã có tỷ lệ sàng lọc sơ sinh cao nhất ở huyện. Anh Hoàng Duy Kế, cán bộ chuyên trách dân số, Trạm Y tế xã Tân Thành cho biết: Chúng tôi thường xuyên tuyên truyền, tư vấn cho 100% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở xã về việc khám sức khỏe, khám thai, tiêm chủng cho mẹ và trẻ sau khi sinh… Đồng thời, phối hợp cộng tác viên dân số của 5/5 thôn tuyên truyền tại các hộ dân về những biện pháp chăm sóc sức khỏe sinh sản, sàng lọc sơ sinh. Nhờ đó, nhận thức của người dân, nhất là phụ nữ đang mang thai hoặc bà mẹ sau sinh ngày càng nâng cao, hằng năm tỷ lệ trẻ được sàng lọc sơ sinh đạt xấp xỉ 60%, riêng từ đầu năm 2022 đến nay đạt 61,5% .

Đặc biệt, đối với sản phụ sinh con tại TTYT, các y, bác sĩ tuyên truyền trực tiếp và cung cấp kiến thức, giải thích về phương pháp sàng lọc sơ sinh cho sản phụ hiểu. Từ đầu năm 2022 đến nay, Phòng Dân số – Truyền thông và Giáo dục sức khỏe TTYT huyện phối hợp truyền thông, tư vấn cho 1.250 lượt phụ nữ mang thai, 345 bà mẹ đến đẻ tại khoa sản.

Cùng với tuyên truyền, TTYT huyện thường xuyên cử cán bộ đi học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, đồng thời đầu tư thêm máy móc trang thiết bị hiện đại để nâng cao hiệu quả công tác lấy mẫu, xét nghiệm sàng lọc sơ sinh. Nhờ đó đến nay, TTYT huyện đã triển khai thực hiện xã hội hóa sàng lọc sơ sinh với 4 gói dịch vụ kỹ thuật cao bao gồm: gói cơ bản 8 bệnh; gói 8 bệnh các bệnh hemoglobin; gói 73 bệnh; gói cao cấp babygene.

Kết quả, tính riêng từ năm 2020 đến nay, toàn huyện có 1.243 trẻ được xét nghiệm sàng lọc sơ sinh, đạt 54,6% tổng số trẻ sinh ra. Từ đầu năm 2022 đến nay, có 224 trẻ được sàng lọc sơ sinh, đạt 55,4% (tỷ lệ bình quân toàn tỉnh đạt 32,3%). Thông qua sàng lọc, cơ quan y tế đã phát hiện, nghi ngờ trên 163 ca nguy cơ cao, chủ yếu là thiếu men G6PD, bệnh lý liên quan đến hemoglobin…

Chị Hoàng Thu Hảo, thị trấn Bắc Sơn cho biết: Năm 2021, tôi khám thai tại TTYT, được các y, bác sĩ tuyên truyền, tư vấn và đã quyết định đăng ký gói sàng lọc sơ sinh 8 bệnh các bệnh hemoglobin để con được xét nghiệm sàng lọc. Chỉ mất vài trăm nghìn đồng nhưng gia đình tôi cảm thấy yên tâm hơn rất nhiều vì đã cho con một khởi đầu trọn vẹn. Đến nay, con tôi được hơn 1 tuổi, cháu phát triển khỏe mạnh bình thường.

Như vậy, các giải pháp của TTYT huyện đã nâng cao hiệu quả công tác sàng lọc sơ sinh. Để phấn đấu đạt được chỉ tiêu đến năm 2025, trên 70% trẻ được sàng lọc sơ sinh ít nhất 5 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất, TTYT huyện tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức của cộng động nhất là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nhằm phát hiện, can thiệp sớm thiết thực, giúp điều trị kịp thời, giảm thiểu tỷ lệ tử vong sơ sinh, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.