Áp lực từ khủng hoảng an ninh lương thực

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên hợp quốc cảnh báo, Trung Đông bước vào tháng lễ Ramadan giữa lúc đối mặt cuộc khủng hoảng lương thực tồi tệ. Với khoảng 40 triệu người ở Trung Đông, cùng hơn 58 triệu người ở vùng Sừng Lớn của châu Phi đang mất an ninh lương thực nghiêm trọng, thế giới đứng trước thách thức lớn trong nỗ lực cứu hàng chục triệu người bên bờ vực nạn đói.

Chưa bao giờ khu vực Trung Đông rơi vào cuộc khủng hoảng lương thực nghiêm trọng như hiện nay, khi cuộc xung đột kéo dài ở Dải Gaza đẩy toàn bộ khoảng 2,3 triệu người ở vùng lãnh thổ Palestine này vào cảnh thiếu ăn, trong đó hơn nửa triệu người đói nghiêm trọng.

Theo WFP, khoảng 11 triệu người ở Trung Đông không đủ lương thực hằng ngày. Nhiều tháng qua, Gaza nhận được chưa đến một nửa nguồn cung cấp lương thực cần thiết.

Toàn bộ dân số của dải đất ven Địa Trung Hải này đang cần hỗ trợ lương thực, trong khi các nguồn viện trợ ngày càng cạn kiệt.

Lạm phát cao ở các quốc gia như Liban, Ai Cập và Iran, cũng như hậu quả của các cuộc xung đột ở Syria và Yemen cùng các cuộc chiến tiếp diễn ở Gaza và Sudan đã phá hủy sự ổn định giá lương thực trên toàn cầu. Giá lương thực vốn tăng cao kể từ khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra, lại chịu thêm áp lực từ bất ổn an ninh ở Biển Đỏ và Gaza làm gián đoạn chuỗi cung ứng.

Giám đốc khu vực Trung Đông, Bắc Phi và Đông Âu của WFP, bà Corinne Fleischer đánh giá, tháng lễ Ramadan trở thành gánh nặng đối với hàng triệu người tại Trung Đông khi họ phải đối mặt giá lương thực cao, còn thu nhập lại bấp bênh. Bà cho rằng xung đột và thiếu lương thực đang biến việc thực hành ăn chay trong tháng lễ Ramadan trở thành một thực tế khắc nghiệt hằng ngày đối với hàng triệu người.

Theo WFP, khoảng 11 triệu người ở Trung Đông không đủ lương thực hằng ngày. Nhiều tháng qua, Gaza nhận được chưa đến một nửa nguồn cung cấp lương thực cần thiết.

Nhà nghiên cứu cao cấp về hòa bình và xung đột tại Đại học Uppsala (Thụy Điển) Paola Vesco nhận xét: Xung đột vũ trang và hạn hán là nguyên nhân lớn nhất gây mất an ninh lương thực và những cú sốc này có tác động phức tạp. Xung đột vũ trang ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận hạ tầng y tế, làm giảm khả năng tiếp cận nguồn nước, buộc người dân rời bỏ nơi ở. WFP nêu rõ, các hoạt động cứu trợ nhằm giúp 30 triệu người tại Trung Đông đã giảm rõ rệt do thiếu kinh phí. Nguồn viện trợ nhân đạo hạn chế khiến cuộc sống của hàng triệu người khó khăn hơn.

Thế giới đứng trước thách thức lớn khi khoảng 258 triệu người tại 58 quốc gia phải đối mặt tình hình mất an ninh lương thực nghiêm trọng. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), khoảng 58,1 triệu người đang thiếu lương thực trầm trọng ở khu vực vùng Sừng Lớn của châu Phi, gồm 30,5 triệu người ở 6 nước Đông Phi, gồm Djibouti, Kenya, Somalia, Nam Sudan, Sudan và Uganda; số còn lại ở Burundi, CH Trung Phi, CHDC Congo và Tanzania. Sau những trận mưa lớn và lũ lụt do El Nino gây ra trong mùa mưa từ tháng 10 đến tháng 12/2023, đặc biệt là ở vùng Sừng châu Phi, lương thực lại càng ít ỏi. Khu vực Sừng Lớn châu Phi cũng đang đối mặt nhiều dịch bệnh.

Hiện tượng El Nino và hạn hán lan rộng đặt ra nguy cơ ngày càng lớn đối với an ninh lương thực ở miền nam châu Phi. Sản lượng ngũ cốc ở khu vực này dự báo giảm trong năm nay, khiến nhu cầu nhập khẩu tăng.

Tại Nam Phi, nhà sản xuất ngũ cốc lớn nhất khu vực, lượng mưa ít và nhiệt độ cao trong 2 tháng đầu năm nay có nguy cơ làm giảm mạnh sản lượng ngô. Zambia phải ban bố tình trạng "thảm họa quốc gia" do hạn hán ảnh hưởng đến nông nghiệp. Theo FAO, thực phẩm cũng khó mua do thu nhập của người dân ở khu vực nông thôn giảm và giá tăng.

Bất ổn, xung đột và biến đổi khí hậu được cho là những nguyên nhân chính khiến nạn đói gia tăng. Khủng hoảng lương thực trở thành mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh quốc tế.

Trong bối cảnh đó, các nước đứng trước áp lực khẩn trương hành động, giải quyết xung đột và gìn giữ hòa bình, đồng thời tăng đầu tư để bảo đảm hệ thống lương thực lành mạnh, công bằng và bền vững, ngăn chặn thảm cảnh do nạn đói gây ra.