Áp lực trên "ghế nóng"

Hungary vừa công bố các mục tiêu ưu tiên trong nhiệm kỳ Chủ tịch luân phiên Hội đồng Liên minh châu Âu (EU) nửa cuối năm 2024. Tiếp quản "ghế nóng" trong bối cảnh "con thuyền EU" chao đảo trước nhiều cơn sóng dữ, Hungary xác định nhiệm vụ hàng đầu là duy trì hòa bình, an ninh, thịnh vượng và trên hết là tình đoàn kết của Liên minh Cờ xanh.

Trước khi chính thức tiếp nhận trọng trách từ Bỉ, Hungary đã công bố mục tiêu trong nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU, bắt đầu từ ngày 1/7 tới. Với khẩu hiệu "Ðưa châu Âu vĩ đại trở lại", Hungary đề ra 7 ưu tiên, gồm: Tăng cường khả năng cạnh tranh của EU; phát triển ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu và hợp tác mua sắm quốc phòng giữa các thành viên EU; gắn kết EU; hạn chế dòng người di cư bất hợp pháp, bảo vệ biên giới của EU; ủng hộ chính sách nông nghiệp châu Âu lấy nông dân làm trung tâm; giải quyết vấn đề mở rộng khối trong tương lai; và tìm lời giải cho bài toán nhân khẩu học.

Giới phân tích nhận định, những ưu tiên Hungary đề ra cho nhiệm kỳ sắp tới bao trùm hàng loạt "hồ sơ nóng" của EU. Budapest đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng EU trong bối cảnh châu Âu đối mặt nhiều "cơn gió ngược", như sự suy giảm sức cạnh tranh, dòng người di cư bất hợp pháp, tình trạng già hóa dân số nhanh chóng, biến đổi khí hậu... Ðại diện thường trực của Hungary tại EU Balint Odor nhấn mạnh, so với nhiệm kỳ nước này đảm trách cách đây hơn 10 năm, bối cảnh địa chính trị ở châu Âu đã có nhiều thay đổi và Lục địa Già đang đứng trước bộn bề thách thức. Số lượng "hồ sơ nóng" mà Hungary phải giải quyết trong nhiệm kỳ sắp tới vì thế cũng tăng đáng kể so với năm 2011. Trong bối cảnh đó, Hungary đề ra mục tiêu tìm ra giải pháp tháo gỡ những khó khăn trên con đường phát triển đầy chông gai hiện nay của EU.

Ðể hiện thực hóa các mục tiêu, Hungary xác định việc thông qua thỏa thuận mới về cạnh tranh của EU là ưu tiên hàng đầu. Thời gian qua, tác động tiêu cực từ lạm phát cao, nợ công tăng, giá năng lượng leo thang, chuỗi cung ứng toàn cầu gián đoạn… đã làm chệch hướng quỹ đạo tăng trưởng, khiến sức cạnh tranh của nền kinh tế EU suy giảm. Thực trạng này cũng được các nhà lãnh đạo EU đề cập tại hội nghị thượng đỉnh bất thường diễn ra tháng 4 vừa qua. Tại hội nghị, báo cáo về tương lai thị trường chung châu Âu nhấn mạnh, các số liệu thống kê đều chỉ ra một thực tế đáng lo ngại là sức cạnh tranh của liên minh 27 thành viên đang giảm sút và nếu không kịp thời triển khai các giải pháp đối phó, nền kinh tế EU có nguy cơ bị tụt lại phía sau trong cuộc đua toàn cầu. Ðể đảo ngược xu thế này, Hungary mong muốn cải thiện khả năng cạnh tranh của châu Âu thông qua tăng năng suất lao động, ổn định thị trường việc làm, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, phát triển thị trường nội địa, thúc đẩy chuyển đổi xanh.

Cùng với kinh tế, ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp cũng là thách thức lớn và ưu tiên giải quyết của Hungary trên cương vị Chủ tịch Hội đồng EU. Ðây là vấn đề gây nhức nhối tại EU trong nhiều năm qua, song vẫn chưa có lời giải, kéo theo nhiều bất đồng giữa các nước thành viên. Hungary khẳng định sẽ tìm cách xử lý nguyên nhân gốc rễ của vấn đề di cư bất hợp pháp, thông qua hợp tác giữa các nước liên quan, đồng thời thắt chặt quản lý biên giới vành ngoài EU.

Ngoài ra, giới phân tích nhận định, chính sách quốc phòng, tiến trình mở rộng khối, chính sách nông nghiệp, già hóa dân số... cũng sẽ là những phép thử đối với vai trò "thuyền trưởng" của Hungary, cũng như tình đoàn kết của liên minh 27 quốc gia châu Âu trong thời gian tới.

Nhiều chuyên gia cho rằng, thách thức trong nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU của Hungary càng phức tạp khi thời gian qua, giữa Budapest và các nước thành viên khác tồn tại nhiều bất đồng không dễ hóa giải, nhất là liên quan vấn đề người di cư. Mới đây nhất, Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) yêu cầu Hungary nộp phạt 200 triệu euro vì không tuân thủ các quy định của khối liên quan người tị nạn. Thủ tướng Hungary Viktor Orban ngay lập tức phản đối phán quyết và cho rằng EU không đặt lợi ích của công dân Lục địa Già lên hàng đầu.

Logo nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU của Hungary là hình khối rubik cách điệu. Giới phân tích cho rằng, việc xử lý các thách thức chồng chất hiện nay của EU cũng giống như xoay khối rubik, đòi hỏi sự khéo léo và quyết tâm của "thuyền trưởng" và các thành viên, để vừa tìm ra lời giải cho các bài toán khó, vừa duy trì khối thống nhất của Liên minh Cờ xanh.