Alarm Phone - phao cứu sinh của người di cư trên biển

Được thành lập cách đây 7 năm, đường dây điện thoại khẩn cấp Alarm Phone đang nỗ lực trợ giúp những người di cư gặp nạn bằng cách truyền tọa độ GPS từ tàu của họ đến chính quyền các nước sở tại.

Công việc này càng cần thiết hơn trong bối cảnh ngày càng có nhiều người châu Phi vượt biển tìm đến miền đất hứa châu Âu.

Theo Tổ chức Di cư quốc tế (IOM), trong những năm gần đây, Địa Trung Hải trở thành “nghĩa trang lớn nhất thế giới”. Số liệu thống kê cho thấy, năm 2014 đã có hơn 23.000 người di cư thiệt mạng khi vượt Địa Trung Hải từ châu Phi sang châu Âu.

Đó còn chưa kể những “con thuyền ma” bị sóng nhấn chìm và biến mất không để lại dấu vết hoặc người sống sót. Trước thực trạng trên, đầu năm 2015, Alarm Phone ra đời chỉ một thời gian ngắn trước khi cuộc khủng hoảng di cư xảy ra.

Người di cư gặp nhiều rủi ro khi tìm cách vượt Địa Trung Hải tới châu Âu. Ảnh: AP

Sau đó, nhờ các công nghệ giám sát mới và việc chính phủ các nước châu Âu tăng cường kiểm soát biên giới nên số lượng người di cư đến EU giảm mạnh.

Trải rộng trên 15 quốc gia ở phía Bắc và phía Nam của Địa Trung Hải, 200 thành viên của Alarm Phone sống ở Tunis (Tunisia), Palermo (Italy), Marseille (Pháp), Manchester (Anh), Erlangen, Hamburg (Đức), Melilla (Tây Ban Nha) hoặc Tangier (Morocco).

Họ nói tiếng Anh, Arab, Pháp, Italy, Hy Lạp hoặc Thổ Nhĩ Kỳ. Các tình nguyện viên ở nhiều độ tuổi, có người không thích điện thoại thông minh nhưng tất cả đều học cách sử dụng chúng để hỗ trợ hoạt động cứu hộ khi điện thoại khẩn cấp đổ chuông.

“Bạn có nghe được tôi nói không?”, “Hãy cho tôi biết vị trí GPS của bạn!”, “Tôi sẽ gọi lại cho bạn ngay”… Những câu nói này là một phần cuộc sống hằng ngày của các tình nguyện viên của Alarm Phone-đường dây điện thoại khẩn cấp dành cho những người gặp nạn trong chuyến vượt biển Địa Trung Hải.

Alarm Phone hoạt động 24 giờ/ngày, 7 ngày/tuần để giúp đỡ người di cư và tị nạn đang mạo hiểm mạng sống để vượt biển đến châu Âu. Alarm Phone không có tàu hoặc máy bay trực thăng để giải cứu các tàu đắm. Mục tiêu của tổ chức này là hướng dẫn người tị nạn bảo toàn tính mạng trên biển, đồng thời thông báo cho các cơ quan chức năng tìm cách cứu hộ.

Theo báo Libération của Pháp, khi gặp nạn hoặc đối mặt với sự đàn áp trên biển, người di cư và tị nạn có thể quay số điện thoại khẩn cấp Alarm Phone, thông qua điện thoại vệ tinh thường được gọi là “Thuraya”. “Khi điện thoại đổ chuông, chúng tôi sẽ tìm cách xác định vị trí của con tàu. Điều đầu tiên chúng tôi quan tâm là tọa độ GPS.

Sau đó, chúng tôi tìm hiểu các thông tin như: Tàu bị nạn hoạt động như thế nào, trên tàu có áo phao không, có bao nhiêu đàn ông, phụ nữ và trẻ em, tàu sơn màu gì, có điện thoại khác không nếu tàu này không hoạt động”, anh Constance-một tình nguyện viên của Alarm Phone giải thích.

Thông qua các cuộc gọi video, tình nguyện viên của Alarm Phone hướng dẫn người di cư cách giữ an toàn tính mạng trên biển.

“Nhiều gia đình đã liên hệ với chúng tôi nắm bắt thông tin người thân. Một số người khác theo dõi để biết hành trình của họ có gặp nguy hiểm không. Mỗi ngày chúng tôi ngồi làm việc với chiếc điện thoại từ 6 đến 8 giờ. Ngoài ra, chúng tôi còn họp, dịch thuật, viết báo cáo…”, anh Constance nói.

Kể từ khi Công ước Hamburg được thông qua vào năm 1979, các đại dương và biển trên hành tinh được chia thành nhiều khu vực để tổ chức hoạt động cứu hộ tốt hơn.

“Nếu tàu của người di cư ở trong vùng lãnh hải của Malta, Alarm Phone sẽ báo cho lực lượng tuần duyên nước này cũng như cơ quan chức năng của Italy đến hỗ trợ”, tình nguyện viên Leïla cho biết thêm.

Nhưng không phải cuộc giải cứu nào cũng thành công. Nhiều tàu gặp nạn phải mất hàng giờ, đôi khi vài ngày mới được cứu hộ. Vào ngày 22-4-2021, 10 thi thể đã được tìm thấy gần một chiếc thuyền hơi ngoài khơi bờ biển Libya, sau khi chính quyền Malta và Libya chậm trễ trong hoạt động cứu hộ.

Đôi khi các nhà hoạt động của Alarm Phone bị mất dấu các con tàu, đặc biệt là trên tuyến đường Đại Tây Dương nối Morocco và một số nước Tây Phi (Senegal, Mauritania, Gambia) với quần đảo Canary của Tây Ban Nha. Mặc dù vậy, Alarm Phone vẫn là phao cứu sinh cho người di cư vượt biển tìm đến miền đất hứa, dù họ biết rõ rằng trước mắt vẫn là một tương lai vô định.