Ái Quốc: Giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

– Ái Quốc là xã vùng III của huyện Lộc Bình, có trên 98% dân số là người dân tộc Dao. Những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã luôn chú trọng bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống với nhiều giải pháp thiết thực.

Đến thôn Đoàn Kết, xã Ái Quốc vào những ngày đầu tháng 5/2023, chúng tôi có dịp thăm gia đình chị Dương Thị Phương đúng lúc chị đang thêu trang phục truyền thống. Dưới bàn tay khéo léo của chị, từng mũi kim, đường chỉ tạo nên những họa tiết, hoa văn độc đáo… Chị Phương cho biết: Theo phong tục, các cô gái Dao trước khi lấy chồng đều phải biết thêu thùa, may vá. Vì vậy, ngay từ khi còn nhỏ, tôi đã được mẹ truyền dạy nghề thêu truyền thống. Đến bây giờ trong thôn tôi, việc thêu trang phục vẫn được duy trì thường xuyên, các bé gái từ 9 đến 10 tuổi đã được bà và mẹ dạy và đã biết thêu những họa tiết đơn giản.

Phụ nữ người dân tộc Dao ở Ái Quốc thực hiện thêu trang phục truyền thống

Được biết thôn Đoàn Kết có 61 hộ dân với 271 nhân khẩu thì có trên 98% người là đồng bào dân tộc Dao. Hằng năm, người dân trong thôn thường xuyên được khuyến khích tự may, thêu và mặc trang phục dân tộc, nhất là trong những sự kiện như cưới, hỏi, lễ hội…

Không chỉ may, thêu và mặc trang phục dân tộc, hầu hết người Dao trong xã Ái Quốc đều có ý thức bảo tồn bản sắc văn hoá truyền thống. Được biết, người Dao trên địa bàn xã thuộc nhánh Dao Lù Gang còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc như: tiếng nói, chữ viết, làn điệu dân ca Pả Dung; trang phục thổ cẩm; nghề đan lát truyền thống; kỹ năng thêu thùa và làm trang phục truyền thống cùng các món ẩm thực như: rượu men lá, thịt treo gác bếp…

Từ nhiều năm nay, cấp ủy, chính quyền xã đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp trong gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc Dao. Ông Đặng Văn Quang, Chủ tịch UBND xã Ái Quốc cho biết: Để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của bà con người Dao, những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã đã đẩy mạnh tuyên truyền các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc; phát huy vai trò của người có uy tín trong tuyên truyền giữ gìn bản sắc… Qua đó, nhận thức về việc bảo tồn văn hóa truyền thống của bà con các dân tộc trong xã được nâng lên. Nhiều hoạt động văn hóa được tổ chức thường xuyên. Điển hình như lễ cấp sắc, cầu mùa… được tổ chức hằng năm và nghề thêu truyền thống được duy trì. Ngoài ra, UBND xã còn chủ động đề xuất UBND huyện và các cơ quan liên quan sưu tầm, phát huy tiếng nói, chữ viết của người Dao để phục vụ công tác giáo dục truyền thống trong thời gian tới…

Đặc biệt, UBND xã đã chỉ đạo các thôn thành lập đội văn nghệ và thường xuyên tập luyện, tham gia giao lưu, biểu diễn tại các sự kiện ở huyện, tỉnh như: liên hoan dân ca, lễ hội hoa đào, tuần văn hóa – du lịch… Bên cạnh đó, UBND xã phối hợp với trường học trên địa bàn phát động phong trào may, thêu và mặc trang phục dân tộc.

Cô Lành Thanh Hường, Hiệu Trưởng trường Phổ thông Dân tộc Bán trú THCS xã Ái Quốc cho biết: Hằng năm, ngoài hoạt động dạy và học, trường luôn quan tâm giáo dục nâng cao ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh. Cụ thể như: Nhà trường duy trì việc mặc trang phục dân tộc vào tiết sinh hoạt dưới cờ của tuần 2 và tuần 4 hằng tháng. Đồng thời, thành lập CLB thêu với hơn 30 thành viên là học sinh trong trường. CLB sinh hoạt đều đặn vào tối thứ 5 tuần 3 hằng tháng. Qua đó, giúp cho các em thêm hiểu biết, trân trọng và tự hào về nét đẹp văn hóa của dân tộc mình.

Bằng nhiều cách làm thiết thực, người Dao ở Ái Quốc đã thực hiện hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tại cơ sở, gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống. Hết năm 2022, toàn xã có 9/9 thôn đạt danh hiệu văn hoá, 372/481 hộ đạt danh hiệu gia đình văn hoá, chiếm trên 77%, tăng 2% so với năm 2021.

Bà Phạm Minh Huệ, Trưởng Phòng Văn hoá – Thông tin huyện Lộc Bình cho biết: “Ái Quốc là xã tập trung đông người Dao sinh sống. Đây cũng là xã tiêu biểu của huyện trong công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. Nhằm phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Dao, thời gian tới, phòng tiếp tục tham mưu UBND huyện tăng cường chỉ đạo tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về tầm quan trọng của việc bảo tồn giá trị văn hoá truyền thống, đặc biệt là nghiên cứu, xây dựng thêm một số CLB bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc dân tộc trên địa bàn xã”.