50 năm thống nhất - Ngày 27/3/1975: Chỉ thị nhanh chóng tiêu diệt địch ở Ðà Nẵng

Thực hiện nhiệm vụ mở đường đánh vào Đà Nẵng, ngày 27/3/1975, Trung đoàn 18, Sư đoàn 325 tiếp tục đánh vào tuyến phòng thủ lâm thời của địch ở khu vực đèo Phú Gia.

Ngày 27/3/1975, Bộ Chính trị gửi điện cho các đồng chí Võ Chí Công và Chu Huy Mân khen ngợi những chiến thắng của quân, dân Khu 5 và chỉ thị: "... phải tập trung lực lượng từ hai phía, từ Thừa Thiên-Huế đánh vào và từ Nam Ngãi đánh ra, nhanh chóng tiêu diệt toàn bộ sinh lực địch ở Đà Nẵng, không cho chúng rút chạy để co cụm về giữ Sài Gòn," "phải hành động hết sức táo bạo, bất ngờ làm cho địch không kịp trở tay," "phải nhanh chóng phát động quần chúng vũ trang nổi dậy, đập tan các lực lượng kìm kẹp… thành lập chính quyền cách mạng... vận động binh sỹ địch bỏ súng đầu hàng, làm tan rã các đơn vị quân ngụy."

Cùng ngày 27/3/1975, Bộ Tổng Tư lệnh chỉ thị cho Quân đoàn 2 và Quân khu 5: “Tình hình Đà Nẵng rất khẩn trương. Cần có những biện pháp đặc biệt nhanh chóng tiến công địch, bỏ qua những mục tiêu dọc đường, đánh thẳng vào Đà Nẵng nhanh nhất, kịp thời nhất, táo bạo nhất với những lực lượng có thể chuyển tới sớm nhất."

Thực hiện nhiệm vụ mở đường đánh vào Đà Nẵng, ngày 27/3/1975, Trung đoàn 18, Sư đoàn 325 tiếp tục đánh vào tuyến phòng thủ lâm thời của địch ở khu vực đèo Phú Gia.

Cùng lúc đó, các chiến sỹ Trung đoàn 84 pháo binh vừa xuống núi đã kịp thời sử dụng ngay pháo địch ở Phú Lộc, Phước Tượng chi viện cho Trung đoàn 18 chiến đấu.

Địch chống cự quyết liệt, máy bay địch từ sân bay Đà nẵng liên tục xuất kích, Pháo binh địch từ Lăng Cô, Hải Vân dồn dập bắn ra Phú Gia yểm trợ cho bộ binh "tử thủ." Với khí thế chiến đấu mạnh mẽ, quân ta nhanh chóng tràn qua đèo Phú Gia rồi thừa thắng giải phóng luôn Sơn Hải.

Chiều cùng ngày, Tiểu đoàn 8 dẫn đầu đội hình cánh quân phía nam đánh tới khu vực Lăng Cô (dưới chân đèo Hải Vân). Cuộc chiến đấu dưới chân đèo diễn ra quyết liệt.

Đến 20 giờ, Trung đoàn 18 mới làm chủ khu vực Lăng Cô, mở cửa đột phá lên đèo Hải Vân để đánh vào Đà Nẵng từ hướng Bắc.

Đêm 27/3, lực lượng pháo binh chiến dịch tổ chức một trận địa gồm bốn khẩu 130; pháo binh Quân đoàn 2 bố trí ở đèo Mũi Trâu và Lăng Cô có 14 khẩu (trong đó có 6 khẩu 130); ở hướng nam, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đưa được hai đại đội (4 khẩu 130) đặt trận địa ở Sơn Khánh.

Phía địch, ngày 27/3, hơn 2.000 binh sỹ ngụy ở Trung tâm huấn luyện Hòa Cầm làm binh biến, bỏ ngũ. Cả ba lữ đoàn của Sư đoàn thủy quân lục chiến đều bỏ vị trí, Ngô Quang Trường, Tư lệnh Quân đoàn 1 và Quân khu 1 ngụy bỏ chạy ra bán đảo Sơn Trà, sau đó trốn ra một tàu Mỹ ở ngoài biển.

Tại Quảng Nam, theo lệnh của Quân khu, giao cho tỉnh cấp tốc hành quân ra Mộc Bài, Phú Phong chặn đường rút chạy của địch về Đà Nẵng, 10 giờ ngày 27/3, Tiểu đoàn 72 đến Phú Phong, tổ chức chốt chặn trên đường số 1 tại Cống Ba. Tiểu đoàn 70 đánh địch làm chủ khu vực Mộc Bài, phát triển dần về cầu Hương An.

Đường số 1 bị cắt đứt, địch dùng pháo binh, máy bay đánh phá để mở đường. 17 giờ ngày 27/3, quân địch ở Hà Lam, Núi Quế tháo chạy về Đà Nẵng, bị ta chặn đánh quyết liệt, phải bỏ cả xe pháo vòng lên phía tây quốc lộ 1 băng qua đồng, vượt sông Bà Rén về Duy Xuyên.

Ngày 27/3, thực hiện Quyết định số 54/QP-QĐ của Bộ trưởng Quốc phòng, tại sở chỉ huy chiến dịch Tây Nguyên ở Thuần Mẫn, Đại tướng Văn Tiến Dũng công bố quyết định thành lập Binh đoàn Tây Nguyên.

Cùng ngày, Bộ Chính trị ra quyết định thành lập Đảng bộ Binh đoàn Tây Nguyên đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương về mọi mặt.

Phát triển chiến đấu trên hướng Tây Nguyên, ngày 27/3/2025, ta giải phóng Đệ Đức và Bồng Sơn. Phát triển chiến đấu trên đường 20, Sư đoàn 7 đánh chiếm chỉ khu Đắc Oai rồi theo đường 20 đánh chiếm đèo Ba Cô và cầu Đại Lao (Lâm Đồng).

Ngày 27/3/1975, trong bức điện Bộ Chính trị gửi cho các đồng chí Võ Chí Công và Chu Huy Mân nhấn mạnh: "Trong lúc này thời gian là lực lượng. Phải hành động hết sức táo bạo, bất ngờ, làm cho địch không kịp trở tay."

Chấp hành chỉ thị này, hầu như cả mặt trận, bất kỳ đơn vị nào cũng tranh thủ thời gian, tìm mọi cách chuyển quân đánh thẳng vào Đà Nẵng./.