10% trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân là thách thức với các nhà khoa học

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang, chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam, giám đốc Trung tâm Nam học, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho hay vô sinh là một vấn đề y tế phổ biến, trong đó nguyên nhân từ phía nam giới chiếm gần một nửa các trường hợp. 10% trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân đang là thách thức đặt ra với các bác sĩ, nhà khoa học trong việc tìm ra phương pháp điều trị.

Đây là thông tin được bác sĩ chia sẻ tại hội thảo Khoa học lần thứ 5 do Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội (AF Hanoi) tổ chức sáng 22/9. Tại hội thảo, các chuyên gia đã cùng nhau thảo luận về thực trạng điều trị vô sinh nam dưới góc nhìn thực tiễn đa chiều; chia sẻ những kết quả nghiên cứu mới, kiến thức mới, phương pháp điều trị mới hiệu quả.

Vô sinh nam ngày càng phức tạp

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao trên thế giới, trong đó 50% số ca mắc nằm ở độ tuổi dưới 30.

Theo thống kê, tỷ lệ vô sinh do nam giới chiếm khoảng 40%, nữ giới chiếm 40%, còn 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân. Điều này cho thấy nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn xuất phát từ cả hai phía nam và nữ. Những năm gần đây nhóm nguyên nhân về vô sinh nam bắt đầu được chú ý hơn so với giai đoạn trước.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang cho hay, các yếu tố khác nhau góp phần vào sự bất thường trong quá trình sinh tinh trùng và dẫn đến vô sinh nam là rối loạn do môi trường, do di truyền, viêm nhiễm, nhiễm trùng, thuốc và hormone.

Và các nguyên nhân về giải phẫu như giãn tĩnh mạch tinh và tắc nghẽn đường dẫn tinh trùng. Trong đó giãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân phổ biến nhất có thể điều trị của vô sinh nam.

Ngoài ra, có khoảng 10% vô sinh không rõ nguyên nhân. Theo Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Quang, đây là thách thức của các y bác sĩ, nhà khoa học trong lĩnh vực để tìm ra các nguyên nhân này, tiến tới có phương pháp điều trị cho người bệnh.

Ngoài các nguyên nhân do bệnh lý, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang cũng cho hay yếu tố môi trường và lối sống có sự tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của nam giới. Trong đó, số lượng tinh trùng thấp hơn đáng kể ở những người hút thuốc lá điện tử và thuốc lá. Ở người thừa cân, béo phì cũng cho thấy tỷ lệ phần trăm gia tăng các thông số tinh dịch bị thay đổi. Những cậu bé thừa cân có khả năng trở thành những người đàn ông vô sinh cao hơn.

Sau quá trình thăm khám và thực tế điều trị cho bệnh nhân các chuyên gia, các chuyên gia đã đưa ra các nhóm nguyên nhân có thể gây vô sinh nam như: do bệnh lý (tắc nghẽn đường dẫn tinh; giãn tĩnh mạch thừng tinh; xuất tinh ngược dòng; bệnh lý do nhiễm trùng…); nguyên nhân do yếu tố di truyền; thói quen lối sống không khoa học ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng…

Nhiều ứng dụng mới trong điều trị vô sinh nam

Bác sĩ chuyên khoa I Phạm Văn Hưởng, Phó Giám đốc Chuyên môn, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội cho hay, thời gian vừa qua, bệnh viện đã có nhiều đề tài nghiên cứu tập trung vào nhóm nguyên nhân gây vô sinh do không có tinh trùng, bất thường về di truyền: Đột biến mất đoạn AZF trên nhiễm sắc thể Y, bệnh Klinefelter… Những nguyên nhân khác như: Viêm tinh hoàn, teo tinh hoàn do quai bị, những bệnh lý tinh hoàn ẩn, giãn tĩnh mạch tinh. Đây là những nhóm nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng không có tinh trùng ở nam giới.

Với nhóm nguyên nhân vô sinh nam do không có tinh trùng trong tinh dịch hay còn gọi là vô tinh, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội đã và đang triển khai thành công phương pháp phẫu thuật vi phẫu tinh hoàn tìm tinh trùng MicroTESE. Đây là kỹ thuật mổ vi phẫu để tìm từng ống sinh tinh còn sót lại trong tinh hoàn, từ đó kiểm tra và tìm tinh trùng. Có rất nhiều bệnh nhân vô tinh khi thực hiện các kỹ thuật PESA, TESE không tìm thấy tinh trùng nhưng đã thành công nhờ Micro TESE và có được đứa con của "chính chủ".

Một trong những nội dung nổi bật ở các báo cáo khoa học được trình bày tại hội thảo là vấn đề liên quan đến xuất tinh vẫn có tinh trùng nhưng số lượng tinh trùng ít, chất lượng tinh trùng kém và đặc biệt là có trường hợp tỷ lệ tinh trùng dị dạng bất động 100%.

Những trường hợp này, sau thời gian thực hành nghiên cứu chuyên sâu, các bác sĩ Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội đã đưa ra được giải pháp ưu việt kết hợp điều trị nội khoa bằng thuốc và có thể can thiệp phẫu thuật, thủ thuật tìm đủ số lượng và chất lượng tinh trùng, góp phần thực hiện hỗ trợ sinh sản thành công cho bệnh nhân.

Về nhóm nguyên nhân gây vô sinh nam do không có tinh trùng trong tinh dịch (vô tinh) đã được thực hiện rất nhiều trong các báo cáo, nghiên cứu khoa học trước đây, tuy nhiên vấn đề này vẫn nhận được nhiều sự quan tâm của các chuyên gia, bác sĩ tại hội thảo.

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Hữu Việt, Trưởng khoa Nam học – Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, trước đây với những bệnh nhân không có tinh trùng, thông thường chúng ta chỉ dừng lại ở các xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm chỉ số sinh học, xét nghiệm nhiễm sắc thể, xét nghiệm gene AZF, siêu âm tinh hoàn…thì bây giờ chúng ta còn có những bộ xét nghiệm gene chuyên sâu hơn để sàng lọc những gene gây ảnh hưởng đến tinh trùng cho nam giới, từ đó giải trình tự gene để tìm thêm những nguyên nhân dẫn đến không có tinh trùng mà trước đây chúng ta chưa biết.

Đề tài báo cáo “Chuẩn bị và xử lý mẫu tinh trùng cho những ca bất thường nặng về tinh trùng” do Thạc sĩ Nguyễn Minh Đức, Trưởng Labo Hỗ trợ sinh sản trình bày mang lại cái nhìn từ tổng quan đến chi tiết các bước thu nhận, chuẩn bị, lựa chọn tinh trùng và các chiến lược trong quá trình điều trị cho các trường hợp khó theo y văn cập nhập cho đến nay.

Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Thị Phương Hoa, chuyên ngành di truyền - Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội cũng chia sẻ về vai trò của xét nghiệm di truyền trước chuyển phôi trong vô sinh nam. Đây là đề tài cấp thiết trong lĩnh vực điều trị vô sinh nam đến từ nhóm nguyên nhân gặp bất thường về di truyền như hội chứng Klinefelter 0 tình trạng bất thường nhiễm sắc thể gây nên thiểu năng sinh dục và vô sinh ở nam giới.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Nguyễn Quang cho biết thêm hiện nay đã có một số ứng dụng sử dụng AI trong chẩn đoán và tiên lượng điều trị vô sinh nam. Ứng dụng AI có thể dự đoán chính xác ở 87% nam giới được cho là có khả năng cải thiện. Điều này cho thấy những kết quả do AI đưa ra sẽ là công cụ hỗ trợ hữu ích cho các y bác sĩ trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên, điều trị vô sinh nam còn một số khó khăn nhất định như khó xác định nguyên nhân, di truyền học phức tạp, do tác động tâm lý, chi phí điều trị cao, tỷ lệ thành công không chắc chắn và những kỳ thị, định kiến của xã hội.

Tại hội thảo, các nhà khoa học đã phần nào tập trung làm rõ những thách thức trong chẩn đoán và điều trị vô sinh nam, đồng thời mang đến cái nhìn toàn diện hơn trong thực tế điều trị. Bên cạnh đó các đại biểu tham dự cùng nhau thảo luận sôi nổi, chia sẻ và đề xuất các giải pháp điều trị hiệu quả, góp phần hiện thực hóa giấc mơ làm cha mẹ cho rất nhiều gia đình hiếm muộn mong con